Để cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám đột phá: Nhận diện hiện tượng "sợ trách nhiệm"

Quá tải công việc; hệ thống chính sách chồng chéo, không đồng bộ; tiền lương, môi trường làm việc chưa đáp ứng... khiến một bộ phận cán bộ, công chức có tâm lý lo ngại, e dè khi thực thi công vụ

Nhiều ngày đến trụ sở UBND phường Bình Hưng Hòa A, quận Bình Tân, phường đông dân nhất TP HCM, chúng tôi nhận thấy rất đông người đến giải quyết thủ tục hành chính. Trong căn phòng khoảng 25 m², chồng hồ sơ đã và chưa giải quyết dày cộp, tiếng mộc đóng vang lên liên tục, trong khi cán bộ, công chức (CB-CC) phường chạy ra chạy vào như con thoi để nhận, trả hồ sơ, giấy tờ.

Quá tải, nhiều áp lực

Là CB tư pháp - hộ tịch, ông Trương Công Dũng phải vừa nhận hồ sơ vừa kiểm tra đối chiếu trên máy tính, nhập thông tin, vừa trình ký và trả hồ sơ. 

Nhiều khi đang xoay như chong chóng với công việc, điện thoại reo, ông Dũng lại phải giao hồ sơ cho một CB tư pháp - hộ tịch khác rồi tức tốc đi địa bàn, kiểm tra. Sau đó, ông Dũng trở lại trụ sở UBND phường để xử lý hồ sơ hành chính cho đến tối mịt. "Khi thành phố thực hiện tinh giản biên chế, khối lượng công việc của tôi tăng gấp 3 lần" - ông Dũng chia sẻ.

Được biết, tổng biên chế UBND phường Bình Hưng Hòa A được giao là 36 người, trong đó CB-CC là 22 và không chuyên trách là 14. "Trung bình mỗi CB của phường đảm nhận khoảng 30 đầu việc; cán bộ phụ trách kinh tế là 45 đầu việc, thủ quỹ - văn thư - lưu trữ là 35 đầu việc. Chưa kể, CB-CC còn phải thực hiện nhiệm vụ được phân công. Quá tải trong giải quyết các thủ tục hành chính cho người dân kéo theo nhiều bất cập khác. Công tác quản lý, điều hành bị hạn chế, thiếu tính chủ động trong giải quyết các sự việc phát sinh, không còn thời gian để nghiên cứu chủ trương mới hay đề xuất ý tưởng mới vì công việc trước mắt đã quá mệt mỏi" - ông Trần Hoàng Dũng, Phó Chủ tịch UBND phường Bình Hưng Hòa A, tâm sự.

Qua khảo sát thực tế tại phường Bình Hưng Hòa A với 125.894 dân, ghi nhận trong năm 2021, đã ban hành 22.000 văn bản tham mưu về quản lý nhà nước, bình quân một CB-CC tham mưu 628 văn bản/năm; 52 văn bản/tháng. Tổng số hồ sơ giải quyết là 113.449, bình quân một CB-CC giải quyết 3.241 hồ sơ/người; 270 hồ sơ/tháng.

Đồ họa: VFA

Quy định pháp luật chồng chéo

Không chỉ quá tải, sự chồng chéo, không đồng bộ trong hệ thống pháp luật cũng khiến một bộ phận CB-CC có tâm lý lo ngại, e dè khi thực thi công vụ. Sự lo ngại ấy không hoàn toàn vô lý, điển hình trong lĩnh vực đất đai.

Theo ông Trần Văn Bảy, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) TP HCM, việc quản lý đất công là vấn đề phức tạp, vô cùng nhạy cảm, được điều chỉnh bằng các quy định pháp luật khác nhau. Trong khi đó, hàng loạt văn bản liên quan có sự không tương thích, nếu không muốn nói là xung đột nhau. Quan điểm của các cơ quan kiểm tra, thanh tra, điều tra và xét xử, cơ quan quản lý nhà nước về đất đai cũng chưa thống nhất về việc này.

"Chuyện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (sổ hồng), trong nhiều trường hợp, CB-CC có hết lòng, hết sức cũng không giải quyết được" - ông Nguyễn Hữu Anh Tứ, Phó Chủ tịch UBND TP Thủ Đức, cho biết.

Lấy ví dụ một số dự án thực hiện trước Luật Đất đai năm 2013, ông Nguyễn Hữu Anh Tứ nói theo quy định Nghị định 148/2020/NĐ-CP, trường hợp chủ đầu tư thực hiện điều chỉnh quy hoạch, quy mô dự án thì phải hoàn thành việc thực hiện nghĩa vụ tài chính bổ sung đối với sự thay đổi đó, khi đó người nhận chuyển nhượng nhà, đất trong dự án mới được cấp sổ hồng. Tuy nhiên, việc này còn nhiều vướng mắc và cần nhiều thời gian xử lý theo quy định. Điển hình như dự án khu nhà ở Bình Trưng Đông quy mô 6,07 ha phường Bình Trưng Đông; khu biệt thự và chung cư căn hộ quy mô 9,91 ha ở phường Thảo Điền…

Ông Nguyễn Như Bình, Trưởng Phòng Kinh tế đất - Sở TN-MT thành phố, cũng cho hay một số dự án điều chỉnh quy hoạch, pháp lý kéo dài rất lâu. "Mỗi thời điểm điều chỉnh, bổ sung, về nguyên tắc lại phải xem xét nghĩa vụ tài chính là thời điểm đó phải nộp bổ sung hay không và phải nộp bao nhiêu, cực kỳ khó khăn. Rất nhiều vướng mắc sở, ngành kiến nghị, UBND thành phố kiến nghị và bộ, ngành ghi nhận nhưng không có văn bản hướng dẫn cụ thể mà đưa vào sửa luật, nghị định và thông tư. Nhưng việc liên quan đến nhiều bộ, ngành mà chờ sửa thì người dân, doanh nghiệp (DN) biết chờ đến bao giờ?" - ông Nguyễn Như Bình bày tỏ.

Một CB làm việc trong lĩnh vực hạ tầng, giao thông ở TP HCM thừa nhận có tâm lý lo ngại làm đúng vẫn bị thanh, kiểm tra hoặc làm đúng nhưng vẫn có thể "vạ lây" nên "thu mình", dè chừng khi thực thi công vụ. Vì vậy, sự việc phát sinh không được xử lý kịp thời mà tốn nhiều thời gian vì đi lòng vòng các sở, ban ngành liên quan. "Thời điểm này không cần đột phá, "xé rào" mà chỉ cần làm đúng quy định thì công việc sẽ "chạy" nhanh hơn. Quan trọng nhất là tạo niềm tin, sự an tâm cho CB-CC khi thực hiện công vụ, tránh được những rủi ro không đáng có" - vị CB này nói. 

(Còn tiếp)