Điểm đen trong ý thức

Nguyên nhân chính của vụ TNGT liên hoàn đặc biệt nghiêm trọng này đang chờ cơ quan có thẩm quyền kết luận, song có thể thấy gốc rễ là do không tuân thủ Luật Giao thông đường bộ. Nói cách khác, căn nguyên sâu xa dẫn tới vụ tai nạn cướp đi sinh mạng nhiều người cùng một lúc là do ý thức tham gia giao thông của cả tài xế gây tai nạn và nạn nhân.

Rất đáng chú ý là chỉ một ngày trước vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng, trong hội nghị trực tuyến sơ kết công tác bảo đảm an toàn giao thông 6 tháng đầu năm 2019 và triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nhấn mạnh tới "điểm đen" ngay tại các cơ sở đào tạo lái xe và kiểm tra phương tiện giao thông. Người đứng đầu Chính phủ cho rằng những "điểm đen" ý thức này là nguyên nhân quan trọng dẫn tới TNGT. Vì thế, ông yêu cầu đưa ra những biện pháp quyết liệt như xem xét xử lý hình sự với người vi phạm giao thông có nồng độ cồn cao, thu bằng lái vĩnh viễn với người nghiện ma túy, nghiện rượu…

TNGT dù đang có chiều hướng giảm tại nước ta như thống kê 6 tháng đầu năm nay cho thấy mức giảm khá sâu cả 3 tiêu chí về số vụ TNGT, số người chết và số người bị thương, song đây vẫn là một vấn đề nhức nhối, nỗi ám ảnh với những người tham gia giao thông. Việt Nam vẫn là một trong những quốc gia có tỉ lệ người thương vong vì TNGT vào mức cao trên thế giới. Không nhức nhối và ám ảnh sao được khi hằng năm vẫn còn khoảng 8.000 người tử vong do TNGT và gần gấp đôi số đó là những người bị thương.

Đã có rất nhiều chính sách, biện pháp nhằm kéo giảm TNGT nhưng mức giảm trên thực tế chưa đủ để xua đi nỗi ám ảnh đáng sợ này. Hạ tầng giao thông và mức độ an toàn của phương tiện giao thông ngày càng được cải thiện nhưng TNGT vẫn ở mức không thể chấp nhận được. Bởi lẽ theo đánh giá, có tới 90% nguyên nhân dẫn tới TNGT là do ý thức của người tham gia giao thông chứ không phải do hạ tầng giao thông hay phương tiện giao thông không bảo đảm. "Điểm đen" ý thức, vì thế, còn nguy hiểm hơn "điểm đen" trên đường.

"Điểm đen" này không chỉ có trong đầu những người tham gia giao thông như tài xế, người đi đường… mà quan trọng không kém ở ngay các "phòng lạnh" của cơ sở sát hạch lái xe, kiểm tra phương tiện, cơ quan quản lý nhà nước… Tài xế vi phạm bị xử lý mạnh tay là cần thiết, nhưng cần thiết hơn là chủ doanh nghiệp, nơi sát hạch, quản lý. Xử lý tài xế vi phạm nồng độ cồn, đồng thời với xử lý chủ doanh nghiệp, đơn vị quản lý nghiêm minh như nhau; phương tiện không bảo đảm an toàn gây tai nạn xử lý cơ sở kiểm tra… thì "điểm đen" khó có đất mà tồn tại để gây họa.