Dư chấn vụ bỏ cọc

Trong vòng 30 ngày kể từ 6-1, doanh nghiệp trúng đấu giá đất Thủ Thiêm phải đóng lệ phí trước bạ và 50% tiền sử dụng đất - Ảnh: Hoàng Triều

Không đơn giản như vậy. Trước hết là nói về pháp luật và thái độ chấp pháp. Dù Luật Đấu thầu và Luật Đấu giá tài sản hiện hành cho phép đơn vị trúng thầu có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng mua bán tài sản trúng đấu giá nhưng việc hủy kèo sẽ dễ gây hiệu ứng dây chuyền đối với các trường hợp đấu giá khác, ảnh hưởng lớn đến hoạt động của bên tổ chức bán đấu giá, cụ thể ở đây là TP HCM. Đó là chưa nói đến việc doanh nghiệp đã từng có "dớp" bỏ cọc, nay vẫn được tham gia đấu giá, rồi lại "bùng hàng" thì có thể thấy thái độ coi thường pháp luật khá rõ.

Hẳn nhiều người còn nhớ năm 2015, Tân Hoàng Minh trúng đấu giá lô đất tại số 23 Lê Duẩn (quận 1, TP HCM), mức giá cao gấp 2,6 lần giá khởi điểm, nhưng sau khi kết quả đấu giá được UBND thành phố phê duyệt thì tập đoàn này có văn bản đề nghị hủy. Rồi sau đó, cũng chính Tân Hoàng Minh có văn bản xin mua khu đất 23 Lê Duẩn. Chuyện cũ vẫn còn sờ sờ ra đó, nay ngựa quen đường cũ, lại bày đặt viết tâm thư giải thích vòng vo...

Lẽ thường, người ta bị ăn đòn thật đau thì mới biết sợ. Cú "bùng hàng" lần này như một vết nhơ, các cơ quan chức năng cần phải lưu vết vào hồ sơ doanh nghiệp để soát xét, gạch tên nếu đăng ký tham gia đấu giá tài sản những lần sau.

Một hệ lụy lớn, về lâu về dài nữa là giá đất bị kích hoạt, gây nguy cơ bong bóng bất động sản. Ở Sài Gòn - TP HCM trước nay, giá đất cao nhất luôn là trung tâm quận 1. Mức giá trúng thầu lô 3-12 ở khu đô thị mới Thủ Thiêm tính bình quân khoảng 2,45 tỉ đồng/m2, rất phi thực tế. Các nhà quản lý đất đai, các chuyên gia bất động sản cùng nhận định với mức giá này, nếu giao dịch thành, chắc chắn đẩy giá đất Thủ Thiêm và lân cận lên chót vót, tín dụng sẽ chảy vào bất động sản gây nợ xấu lớn. Và người có thu nhập thấp càng không thể mua được nhà, đi ngược lại với chủ trương, chính sách của TP HCM. Tất nhiên, lợi nhuận chảy cả vào túi của các nhà tài phiệt là "tổ lái" trong lĩnh vực này.

Những vấn đề trên được giải quyết thế nào? Chắc chắn là phải bằng pháp luật. Pháp luật dù chưa thể đi trước cuộc sống nhưng cũng không nên để đi sau cuộc sống quá xa. Những kẽ hở pháp lý đã được nhận diện, do vậy bên cạnh các biện pháp hành chính như siết tín dụng, nâng tiêu chuẩn các doanh nghiệp được tham gia đấu giá..., cần tiến hành song trùng việc sửa đổi, bổ sung các quy định pháp lý. Khả thi nhất là sớm điều chỉnh tăng tỉ lệ tiền cọc/giá khởi điểm, chẳng hạn từ 20% lên 50%, sẽ khiến nhà đầu tư chùn tay nếu định sử dụng chiêu trò. Để ngăn đe hiệu quả hơn, như đại biểu Quốc hội - tiến sĩ luật học Lê Thanh Vân (Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội) đề nghị, cần bổ sung tội danh "Lũng đoạn thị trường bất động sản" vào Bộ Luật Hình sự.