Lời giải cho dịch vụ công trực tuyến

Hai năm nay, dịch vụ công trực tuyến (DVCTT) cấp độ 3, 4 được TP HCM đẩy mạnh với hàng trăm thủ tục trên nhiều lĩnh vực và được triển khai tại nhiều sở - ngành, UBND quận - huyện, phường - xã... Thế nhưng, thay vì mất vài phút để hoàn tất một số thủ tục hành chính bằng một cú nhấp chuột, vẫn còn đó những người chọn cách trực tiếp đến cơ quan hành chính lấy số thứ tự, chờ đợi nhiều giờ để được cầm trên tay biên nhận.

Nhiều người vẫn... không biết

8 giờ 30 phút ngày 9-6, vừa đến khu vực tiếp nhận và trả kết quả hồ sơ của UBND quận 12, chúng tôi lập tức bị thu hút bởi tấm decal lớn vây quanh quầy phục vụ nước của căng-tin với nội dung hướng dẫn sử dụng DVCTT tại quận này. Trên mỗi bàn phục vụ, phía sau menu nước uống là tờ hướng dẫn người dân sử dụng DVCTT.

Vào bên trong, ngay cửa ra vào có 6 màn hình cảm ứng giúp người dân tra cứu, thực hiện dịch vụ online. Thử click vào, máy tính chạy nhanh, WiFi mạnh. Vậy mà ngồi quan sát hơn 2 giờ, chúng tôi thấy chỉ lác đác vài người đến lướt qua máy tính.

Rất đông người dân chờ đợi làm hồ sơ, giấy tờ tại UBND huyện Hóc Môn dù có nhiều loại hồ sơ có thể làm trực tuyến

Trong khi đó, 9 cửa tiếp nhận hồ sơ liên quan đất đai, xây dựng trực tiếp luôn đông người đến làm thủ tục. Sau khi được nhân viên hướng dẫn điền thông tin vào một số tờ khai, loay hoay gọi người nhà hỏi số căn cước, hộ khẩu…, anh Bùi Cao Huy (phường Tân Chánh Hiệp, quận 12, TP HCM) thở phào: "Nhờ nhân viên hướng dẫn rõ ràng, tôi cũng làm xong thủ tục đăng ký hộ kinh doanh dù mất gần 2 giờ chờ đợi". Khi được hỏi sao anh không thực hiện thủ tục trên bằng hình thức trực tuyến cho đỡ mất thời gian đến đây, anh Huy phân trần: "Do lần đầu thực hiện nên tôi không biết có thể đăng ký online".

Tương tự tại UBND quận 3, trước khu vực tiếp nhận và trả kết quả hồ sơ có bố trí một tổ tư vấn để hướng dẫn người dân thực hiện DVCTT, đồng thời dán thông báo: Người dân có nhu cầu trích lục khai sinh, khai tử, kết hôn hoặc đăng ký khai sinh, khai tử, giám hộ có yếu tố nước ngoài, xin giấy phép xây dựng có thể đăng ký trực tuyến. 

Thế nhưng vào sáng 4-6, chúng tôi gặp chị Nguyễn Thị Minh Lý (ngụ quận Thủ Ðức, TP HCM) ở UBND quận 3 đến để trích lục giấy khai sinh cho 4 người dì. Theo chị Lý, các dì của chị lớn tuổi nên chị đi giùm, cách đây vài hôm, chị đã đến đây để nộp hồ sơ xin trích lục, hôm nay đến để nhận kết quả. Như vậy, chị phải mất 4 lượt đi và về giữa quận Thủ Ðức và quận 3 để trích lục khai sinh. 

Khi nghe chúng tôi nói việc trích lục khai sinh có thể thực hiện tại nhà bằng 1 cú nhấp chuột, chị Lý nói chị không hay biết từ đầu. "Lỡ làm thủ công rồi nên thôi làm luôn. Lần sau nếu có việc sẽ tìm hiểu kỹ các thủ tục có thể làm online" - chị Lý nói.

Ðể thị phạm cho chị Lý, chúng tôi cùng nhân viên tại chỗ truy cập vào hệ thống cổng DVCTT của quận 3, xem qua các yêu cầu, thông tin, chị Lý tiếc nuối cho biết: Nếu thực hiện online, thủ tục này chỉ mất 30 phút.

Cạnh đó, ông Trần Văn Hùng (phường 11, quận 3, TP HCM) đang chờ đến lượt nhận giấy phép xây dựng mới. Khi chúng tôi cho biết thủ tục này có thể thực hiện online, ông Hùng gật gù: "Vậy thì quá tốt nhưng quả thực tôi không biết nên cứ thế tôi đến phường nghe hướng dẫn và nộp hồ sơ, sau 15 ngày lên quận để nhận" - ông Hùng lý giải. 

Cũng giống như chị Lý, khi thấy thủ tục trên có thể làm trực tuyến và rất nhanh thì ông Hùng nói: "Lần sau có việc gì sẽ kêu đứa cháu giỏi công nghệ giúp’".

Qua quan sát của chúng tôi, ở quận 12 hay quận 3 có rất nhiều người tỏ vẻ tiếc khi không làm thủ tục hành chính trực tuyến với lý do lỡ làm trực tiếp rồi nên "đeo" luôn.

Biết nhưng đến trực tiếp cho... an tâm (?!)

Thấy nhiều người vẫn đến trực tiếp để thực hiện trích lục hộ tịch, một nhân viên ở bộ phận tiếp nhận và trả kết quả hồ sơ của quận 3 cho biết ngoài những người không biết như trên thì không riêng gì cư dân quận 3 mà còn có rất nhiều người ở TP HCM biết nhưng vẫn muốn làm hồ sơ trực tiếp cho yên tâm. Ðiều này ít nhiều ảnh hưởng đến việc triển khai hiệu quả cổng DVCTT.

Ðúng như nhận xét của nhân viên trên, 13 giờ 30 phút ngày 9-6 đến bộ phận tiếp nhận và trả kết quả hồ sơ của UBND huyện Hóc Môn, chúng tôi đã thấy hơn 40 người ngồi ken kín bên trong. Lượng người đông do số hồ sơ còn rớt lại vào buổi sáng. 

Dù máy lạnh bật hết công suất nhưng không khí trong phòng vẫn ngột ngạt. 13 cửa phục vụ liên tục tiếp nhận khách, đông nhất là 4 cửa giải quyết các thủ tục liên quan đất đai, xây dựng; giao dịch bảo đảm; cung cấp thông tin quy hoạch và chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh.

Hỏi chuyện anh Nguyễn Hữu Hiệp (xã Xuân Thới Thượng) thì anh cho hay đang làm thủ tục xin giấy phép xây dựng. Hỏi sao anh không làm trực tuyến thì anh Hiệp cho rằng lên trực tiếp làm cho chắc. "Làm online lỡ tắc không biết "níu áo" ai (?!)" - anh Hiệp nói. 

Tương tự, mất gần 2 giờ nhưng chưa thực hiện xong thủ tục xin giấy phép xây dựng, chị Nguyễn Thị Hằng (ngụ xã Thới Tam Thôn) thở dài: "Gần đến giờ rước con đi học về, chắc hôm sau tôi phải quay lại vì phải ghi chép, điền nhiều thông tin quá". Tuy thở dài nhưng khi nghe chúng tôi nói sao không thực hiện trực tuyến cho khỏe thì chị Hằng đưa ra lý do làm trực tiếp yên tâm hơn (?!).

Cũng như anh Hiệp và chị Hằng, rất nhiều người dân dù biết có thể làm thủ tục trích lục hộ tịch, đăng ký hộ kinh doanh... bằng một "cú nhấp chuột" nhưng vẫn thích trực tiếp đến quận - huyện để ghi chép, nộp hồ sơ trực tiếp. 

Anh Nguyễn Thanh Tùng, giám đốc một công ty chuyên về công nghệ, khẳng định đó là cách nghĩ sai lầm. Bởi theo anh, chính việc làm thủ tục trực tuyến mới nhanh và dễ dàng phát hiện hồ sơ bị chậm do lỗi ở đâu. "Làm trực tuyến mới minh bạch, xóa "cơ chế xin cho" - anh Tùng tiếp tục khẳng định. Bình luận của anh Tùng đúng với những gì chúng tôi ghi nhận được thông qua ý kiến của người dân, chính quyền quận 1.

Theo thống kê của UBND quận 1, những ngày diễn ra dịch Covid-19, thực hiện lệnh giãn cách xã hội nhưng quý I/2020, quận 1 vẫn giải quyết 3.698 hồ sơ với 100% được thực hiện trực tuyến. "Qua kết quả này, ai cũng dễ dàng nhận thấy cổng DVCTT ngày càng phát huy hiệu quả và hơn cả nếu ai cũng cương quyết bỏ nếp nghĩ cũ thì sẽ dễ dàng tiếp nhận và thực hiện thành thạo công nghệ trong thực hiện các thủ tục hành chính đã được cổng DVCTT cập nhật và vận hành" - anh Nguyễn Thanh Tùng bình luận.

Kỳ tới: Bài học hay từ thực tiễn!