"Nó đi rồi đi mãi chẳng về…!"

Những ngày tháng 7 nắng như đổ lửa, chúng tôi theo chân cán bộ Phòng Lao động, Thương binh - Xã hội huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hóa tìm về gia đình Mẹ Việt Nam anh hùng Bùi Thị Long (SN 1933, người dân tộc Mường, thôn Đồng Xuân, xã Mậu Lâm, huyện Như Thanh), là Mẹ Việt Nam anh hùng duy nhất của huyện còn sống.

Mẹ Việt Nam anh hùng Bùi Thị Long

Trong căn nhà nhỏ bên cạnh con đường liên xã, mẹ Long ngồi bên hiên nhà lặng lẽ nhai trầu, ánh mắt nhìn xa xăm. Người thân mẹ nói những ngày này mẹ thường hay ra hiên ngồi một mình, ngóng trông thương nhớ về những người con đã hi sinh, mãi mãi không về với mẹ.

Năm nay đã 90 tuổi, trí nhớ có phần đã bị thời gian bào mòn, nhưng ký ức về 2 người con trai Quách Văn Minh (SN 1963) và Quách Văn Quang (SN 1967), hi sinh vì Tổ quốc vẫn hằn sâu trong tim mẹ. Nhắc đến các con, mẹ ngân ngấn nước mắt, có lẽ mẹ đã khóc rất nhiều, nỗi đau giờ đã ngưng đọng theo thời gian, hiển hiện trên từng nếp nhăn của mẹ. 

"Các con của mẹ hi sinh vì Tổ quốc, mẹ không trách gì, chỉ thương thôi, thương nhất là thằng Minh. Năm 1982, Minh nó lên đường ra chiến trường. Ngày đi, nó cứ cầm tay mẹ mãi rồi bảo: con đi rồi, bố mẹ cố gắng nuôi các em, hết nghĩa vụ con về. Vậy mà nó đi rồi đi mãi chẳng về…" - mẹ Long nhớ lại.

Ông Trần Anh Tuấn, Phó phòng Lao động, Thương Binh và Xã hội huyện Như Thanh, thăm hỏi, trò chuyện với Mẹ Việt Nam anh hùng Bùi Thị Long

Theo lời kể của mẹ Long, anh Quách Văn Minh (là con thứ 2 của mẹ) lên đường nhập ngũ vào chiến trường Tây Ninh và trở thành chiến sĩ tình nguyện trên đất nước Campuchia. Trước ngày ra chiến trường, anh Minh còn viết thư về cho bố mẹ, lá thư giờ là kỷ vật được mẹ gìn giữ suốt mấy chục năm qua. Trong thư anh Minh kể về cuộc sống, công việc, nói bố mẹ cứ yên tâm, hết chiến tranh anh sẽ về lấy cho mẹ một nàng dâu thảo.

Rồi từ đó, ngày nào mẹ Long cũng mong ngóng anh về, để lo cho anh một đám cưới chu toàn, nhưng tâm nguyện đó của mẹ đã không bao giờ được thực hiện. Bởi 3 năm sau, năm 1985, khi đang chủ trì cuộc họp ở UBND xã, mẹ Long chết lặng khi nhận được hung tin về anh. "Nó nói sẽ về lấy vợ, sinh cháu cho tôi bồng bế mà nó đi mãi không về…"- mẹ Long nghẹn ngào.

Dù biết chiến tranh là nghiệt ngã, biết con đã mãi mãi không về, thế nhưng kể từ ngày nhận tin dữ về con trai, mẹ Long vẫn nuôi hi vọng đó là giấy báo tử sai, vẫn cứ lặng lẽ ra đường mong ngóng về anh. "Ngày hòa bình, bộ đội về nườm nượp, mẹ bỏ ăn đứng dõi mắt ngóng trông. Nhiều năm sau này, mẹ tôi vẫn thế, cứ ra đường ngóng chờ anh cho tới khuya mới lặng lẽ trở vào nhà"- ông Quách Văn Sơn (con trai thứ 3 của mẹ Long) kể.

Mẹ Việt Nam anh hùng Bùi Thị Long mong muốn trước lúc nhắm mắt xuôi tay được đưa hài cốt của liệt sĩ Quách Văn Minh về với quê nhà

Anh Minh hi sinh từ năm 1985 trên đất nước Campuchia nhưng mãi đến năm 1996 hài cốt của anh mới được tìm thấy và đưa về Nghĩa trang liệt sĩ Bình Phước an táng.

Thế nhưng, nỗi đau vẫn chưa dừng lại, chỉ 1 năm sau ngày tìm thấy hài cốt anh Minh, mẹ Long lại nhận hung tin về anh Quách Văn Quang (SN 1967; người con trai thứ 4) hi sinh khi đang làm nhiệm vụ trên đảo Mê (thị xã Nghi Sơn) năm 1997. Thời điểm đó, sợ mẹ không chịu được 2 cú sốc liên tiếp, ông Sơn và người thân đã giấu mẹ vào làm lễ truy điệu, 10 ngày sau, khi mọi việc xong xuôi mẹ mới biết.

"Ngày thằng Quang hi sinh, cái Định vợ nó mang bầu đứa con thứ 2 được 8 tháng, thương nó cũng chẳng bao giờ được nhìn thấy đứa con gái bé bỏng của mình. Vợ nó lúc đó đang còn trẻ, có mỗi chỗ dựa đã không còn, mẹ thương con dâu khuyên con đi bước nữa nhưng nó cương quyết ở vậy thờ chồng, nuôi con khôn lớn. Con của thằng Quang giờ cũng đã lập gia đình"- mẹ Long kể.

Ông Quách Văn Sơn dâng hương lên bàn thờ 2 liệt sĩ Quách Văn Minh và Quách Văn Quang

Kể từ ngày phần mộ anh Quách Văn Minh được chôn cất ở Bình Phước, mẹ Long mới có 3 lần vào thăm anh. Mấy năm nay, do tuổi cao, thường xuyên đau ốm nên mẹ không vào với anh được. Tâm nguyện trước khi nhắm mắt, xuôi tay mẹ Long mong muốn được đưa phần mộ của anh về quê nhà, để anh được đoàn tụ cùng bố và em trai.

Mẹ Long bảo: "Mẹ mới đưa được thằng Quang về thôi, còn thằng Minh mẹ mong trước lúc nhắm mắt xuôi tay có thể đưa được nó về với quê nhà, cho bố con, anh em được gần nhau".

Chia tay Mẹ Việt Nam anh hùng Bùi Thị Long, nhìn hình ảnh mẹ ngồi lặng lẽ bên hiên nhà, cho cau trầu vào chiếc cối nhỏ nhưng ánh mắt cứ hướng ra đường như mong ngóng, chờ đợi ai về, chúng tôi phần nào thấy được tình yêu vô bờ bến của mẹ dành cho những người con đi mãi không về.