Sức bật của giao thông TP HCM

Trong đó, tuyến Vành đai 2 thuộc địa phận TP HCM đã tượng hình, riêng Vành đai 3 qua Bình Dương, Ðồng Nai, Long An và Vành đai 4 qua Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương, Ðồng Nai, TP HCM, Long An đang chờ trung ương bố trí vốn đầu tư.

Ðường Vành đai 2 - đoạn qua TP Thủ Ðức, TP HCM. Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Ðô thị đa trung tâm

Phóng tầm mắt về hướng đường Vành đai 2, ông Nguyễn Văn Tâm (ngụ TP Thủ Ðức, TP HCM) mường tượng về một con đường rộng thênh thang, xe cộ lưu thông thoải mái, dọc hai bên là những khu đô thị mới, tòa cao ốc, khu thương mại sầm uất… giúp đời sống người dân thay da đổi thịt. Dù Vành đai 2 mới chỉ có đoạn 3 dài 2,75 km từ đường Phạm Văn Ðồng đến nút giao Gò Dưa được thi công đạt 44% khối lượng nhưng ông Tâm tin rằng một ngày rất gần, tuyến này sẽ khép kín, kéo theo sự phát triển kinh tế - xã hội toàn khu vực.

Ðường Vành đai 2 thuộc TP HCM dài 64 km, đến nay đã đầu tư hoàn thành 50 km, quy mô 6-10 làn xe. Dự án còn 4 đoạn chưa khép kín gồm từ đường Phạm Văn Ðồng đến nút giao Gò Dưa, từ cầu Phú Hữu đến xa lộ Hà Nội, từ xa lộ Hà Nội đến đường Phạm Văn Ðồng và từ Quốc lộ 1 đến đại lộ Nguyễn Văn Linh. Trừ đoạn từ đường Phạm Văn Ðồng đến nút giao Gò Dưa đang thi công dang dở, 3 đoạn còn lại đang chờ bố trí vốn.

Cùng với Vành đai 2, tuyến Vành đai 3 (tổng chiều dài 89,3 km) đi qua 4 tỉnh, thành gồm TP HCM, Ðồng Nai, Bình Dương và Long An đang được các địa phương cân đối nguồn vốn để thúc đẩy tiến độ đầu tư trong giai đoạn 2021 - 2025. Ðường Vành đai 4 có chiều dài 198 km, đi qua các tỉnh, thành Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương, Ðồng Nai, TP HCM và Long An, mức đầu tư sơ bộ khoảng 100.000 tỉ đồng, được Chính phủ yêu cầu các địa phương đẩy nhanh các thủ tục để có cơ sở bố trí vốn.

Ông Phan Công Bằng, Phó Giám đốc Sở Giao thông Vận tải TP HCM, nhận định Vành đai 2, Vành đai 3 và Vành đai 4 là những trục đường huyết mạch, mang tính chiến lược thúc đẩy sự phát triển kinh tế của TP HCM nói riêng và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam nói chung. Ðặc biệt, đối với TP HCM, khi hoàn thành đưa vào sử dụng, 3 tuyến vành đai này sẽ góp phần phân luồng, hạn chế một lượng lớn phương tiện lưu thông vào nội thành, giảm ùn tắc, tai nạn giao thông và hạn chế ô nhiễm môi trường. Ðồng thời, tăng tuyến kết nối vùng, đẩy nhanh tốc độ phát triển các cụm công nghiệp, dịch vụ du lịch, kết nối các thành phố vệ tinh, góp phần giãn dân cư để hình thành giao thông theo hướng đô thị đa trung tâm.

Ðường Vành đai 3 - đoạn ngã ba Tân Vạn đến Mỹ Phước, tỉnh Bình Dương. Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Dồn sức huy động vốn

TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP HCM, nhận định trong các giải pháp kích cầu phát triển kinh tế vùng thì ưu tiên đấu nối hạ tầng giao thông. Rõ ràng việc hoàn thiện các tuyến đường Vành đai 2, Vành đai 3 và Vành đai 4 không chỉ tạo sức bật cho phát triển kinh tế của TP HCM mà còn là cơ hội phát triển kinh tế vùng và liên vùng. Không chỉ những địa phương có tuyến vành đai đi qua hưởng lợi từ dự án mà các tỉnh Ðắk Nông, Bình Phước, Bình Thuận và các tỉnh miền Tây… cũng được tạo đà để phát triển. "Ðể sớm đưa các tuyến vành đai vào vận hành thì cần thay đổi phương thức huy động vốn. Phải tách giải phóng mặt bằng ra khỏi dự án tổng thể và ngân sách nhà nước sẽ chi trả cho giải phóng mặt bằng. Sau khi hoàn tất khâu giải phóng mặt bằng thì kêu gọi đầu tư xây lắp theo phương thức PPP (đối tác công - tư) hoặc BOT. Với giải pháp này, tiến độ dự án có thể được đẩy nhanh" - ông Thuận đề xuất.

TS Ðinh Thế Hiển, chuyên gia kinh tế, cho rằng cần có cơ chế huy động vốn từ ngân sách nhà nước đến cả những nhóm đối tượng hưởng lợi từ dự án. Cụ thể, 4 nguồn vốn có thể huy động gồm: thứ nhất, ngân sách trung ương cho TP HCM giữ lại một phần để thực hiện các dự án trọng điểm, sau khi hoàn thành, hoạt động kinh tế trên trục dự án phát triển, ngân sách thành phố sẽ thu lại, nộp về cho trung ương; thứ hai, nguồn vốn ngân sách thành phố; thứ ba, vốn từ phát hành trái phiếu đô thị, đây là phương thức nhiều nước trên thế giới áp dụng, có hiệu quả hơn vốn vay ngân hàng; thứ tư, có cơ chế thu lại một phần giá trị bất động sản gia tăng nhờ dự án đi qua của các nhóm chủ đất, chủ bất động sản, giúp giảm tình trạng điều tiết đất bất thường, không theo quy định của pháp luật.

"Thực tế, rất nhiều con đường mở ra tại TP HCM khiến giá đất tăng rất cao, giúp nhiều nhà đầu tư hưởng lợi khủng nhưng ngân sách thành phố không thu được gì, trong khi phải bỏ tiền ra bồi thường giải phóng mặt bằng" - ông Hiển nêu.

Theo TS Võ Kim Cương, nguyên Phó Kiến trúc sư trưởng TP HCM, để sớm khép kín 3 tuyến vành đai 2, 3, 4, cần có cơ chế riêng huy động các nguồn lực từ xã hội. "TP HCM cần có cơ chế để kêu gọi các nhà đầu tư bất động sản cùng tham gia thực hiện dự án dọc hai bên đường. Bởi khi dự án hoàn thành, giá trị đất sẽ được nâng cao, các nhà đầu tư bất động sản được hưởng lợi trước tiên" - TS Võ Kim Cương nói.