Tháng chín

"Gió heo may đã về/Chiều tím loang vỉa hè...", để tiết thu là như thế thì phải già hơn một tháng nữa mới là rõ rệt. Lúc này, thu chỉ chớm mùa như một thiếu nữ mới lớn, hãy còn là anh khuê sau khung tỏ, chỉ dám nhẹ vén khuyết rèm một góc, nhìn xuống phố mà xem người ta với đầy những thích thú và nghi hoặc.

Thu ở độ này cũng là độ chớm của hoa mùa thạch thảo. Cái màu tím đẹp mong manh như giấc mơ tiếc nuối mỗi sáng ngày thức tỉnh, biết là đẹp nhưng lại hư hao trong định nghĩa mỹ cảm của triết lý trừu tượng. Những cánh đồng hoa bên Mê Linh sẽ đan chen vài cánh ruộng loài hoa này.

Cũng là lúc cung ngoằn vắt dốc lên đền Thượng thờ chúa Sơn Tinh, dã quỳ nở vàng rực rỡ. Hai loài hoa hai nơi ven ngoại, một dân dã mong manh và một rực tràn tươi sống, bổ trợ và làm Hà Nội thêm những sắc thu.

Ngô đồng nhất diệp lạc

Thiên hạ cộng tri thu...

Nghĩa là cây ngô đồng rụng lá là thiên hạ biết mùa thu tới. Chỉ tiếc hết mùa lá đổ, ngô đồng ra hoa cũng đã là thu hết đã lâu. Nhìn hoa ngô đồng, chỉ còn ý niệm thu đã tàn tận.

Tiết trời tuần tự. Là "Xuân du phương thảo địa/ Hạ thưởng lục hà trì/ Thu ẩm hoàng hoa tửu/ Đông ngâm bạch tuyết thi". Mùa xuân hoa nở, du phương lãm cảnh. Hạ về ngắm sen trong đầm xanh. Mùa thu uống rượu hoa cúc, mùa đông ngâm thơ khi tuyết trắng đã rơi.

Thu về, lòng người như dịu nhẹ đi hơn trong cuộc thời của mưu sống. Thực thì vẫn thế thôi, vẫn oằn vai những bấn toan lo lắng, vẫn tiếp tục đồng lần những việc đời lầm lụi, vẫn sẻ chia những trách nhiệm xã hội, vẫn gánh vác những bổn phận con người.

Nhưng khi thu tới, đã qua một đỏ lửa hạ trời, cái bức nhọc đã dịu nhẹ đi nhiều thì tâm thế cũng thư thái lặng yên hơn. Gió thu man mác khi hoa sữa đã trắng dần bên hồ lặng, khuây khỏa những không gian phố thị đang nhấp rực những hoa đăng.

Khi đã buông đêm, một vài phường lân đã nổi trống tập luyện sau bữa cơm chiều. Chả mấy sẽ rộn đường những bữa cỗ chơi trăng. Thú kết từ hoa quả, ngộ nghĩnh bòng bưởi, đẹp lạ, bắt mắt bày quanh những náo nhiệt háo hức con trẻ.

Lại nhớ những câu thơ đẹp "Đây mùa thu tới mùa thu tới/ Với áo mơ phai dệt lụa vàng...".