Thước đúng, kết quả sai?

Đó là số liệu trong báo cáo của Chính phủ về công tác phòng chống tham nhũng (PCTN) do Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Đặng Công Huẩn trình bày trước Ủy ban Tư pháp Quốc hội vào chiều 5-9.

So với trước, thực chất việc kê khai và kiểm tra, xử lý cũng chẳng tiến triển gì đáng kể. Từ năm 2007 đến 2014, có hơn 5,5 triệu lượt người kê khai tài sản nhưng chỉ có 18 người bị kỷ luật vì kê khai không trung thực. Năm 2015 có hơn 1 triệu người kê khai, xác minh tài sản 414 người nhưng không phát hiện vi phạm (?!). Những con số này phản ánh đúng thực chất chưa về thực thi một cơ chế giám sát, một trách nhiệm phải làm của cán bộ công chức (CBCC) lãnh đạo? Nếu xem đây là thước đo sự trong sạch của đội ngũ này thì thước đã chuẩn chưa hay thước luôn đúng mà do người đo không đúng nên kết quả sai lệch?

Làm việc chung, không khó để người ta nhận ra sự giàu có của lãnh đạo cơ quan, đơn vị. Dù khéo che đậy đến đâu thì theo thời gian, những khuất tất về sinh hoạt, lối sống cũng như tài sản bất minh cũng lộ. Lẽ nào người có trách nhiệm của cơ quan, đơn vị không nghe không biết; tổ chức Đảng, đoàn thể kiểm tra, giám sát thế nào mà lỏng lẻo đến độ không nhận ra. Đến khi sự thật phơi bày, người sai phạm bị xử lý thì tập thể mới cùng nhìn nhận trách nhiệm về sự "hời hợt, cả nể, ngại đấu tranh, va chạm"…

Một biểu hiện khác là ai cũng thấy mà không dám nói hoặc biết nói ra cũng chẳng làm gì được, có khi chuốc họa vào thân nên chọn cách im lặng. Từ đó, chỉ nói cho nhau nghe, tạo nên những luồng dư luận. Nếu những luồng dư luận đó không được xử lý thỏa đáng thì tình trạng sẽ đáng lo ngại hơn vì mất niềm tin, dẫn đến sự coi thường nhân cách, đạo đức của người lãnh đạo. Sẽ là sự khó chịu đến bất nhẫn khi cấp dưới phải nín nhịn ngồi nghe ông bà tham quan ô lại rao giảng đạo đức hoặc dối trá khai rằng tài sản tôi tích cóp được là do "chạy xe ôm, nuôi gà, buôn chổi đót"… Sẽ là cái cười khẩy vào mặt luật pháp khi luật pháp chưa đủ kín để họ lách vào bằng cách đưa tài sản cho người thân đứng tên nhưng là người không nằm trong diện phải xem xét theo Luật Phòng chống tham nhũng...

Ngăn ngừa tiêu cực, tham nhũng phải cần giải pháp thực chất, bãi bỏ những quy định thiếu khả thi, chẳng hạn bổ sung quy định truy nguồn gốc tài sản hay cụ thể hóa đối tượng "người thân" trong Luật Phòng chống tham nhũng… Công khai, minh bạch về các nguồn tài sản phải trở thành nền nếp bình thường mới tạo dựng được lòng tin của CBCC cơ sở, của nhân dân địa phương; đồng thời phải thanh tra đột xuất khi có dư luận nghi ngờ, có dấu hiệu bất minh tài sản, sai phạm tài chính trong các dự án đầu tư, kinh doanh gây thất thoát, thua lỗ lớn và bức xúc trong xã hội.