Thúc đẩy vai trò khu vực tư nhân

Trong bối cảnh Đảng và Nhà nước xác định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất trong nền kinh tế quốc dân, việc huy động khối tư nhân tham gia các dự án hạ tầng chiến lược, như hệ thống đường sắt đô thị (metro) tại vùng đô thị hợp nhất TP HCM mới, trở thành nhiệm vụ trọng tâm của giai đoạn phát triển tiếp theo.

Nghị quyết 68/2025 của Bộ Chính trị đặt mục tiêu đến năm 2045, kinh tế tư nhân đóng góp trên 60% GDP cả nước. Để đạt mục tiêu này, việc giải phóng sức mạnh của khu vực tư nhân trong những lĩnh vực vốn trước đây chủ yếu do Nhà nước đảm nhận, như hạ tầng giao thông đô thị, được xem là đột phá mang tính định chế.

Việc hợp nhất TP HCM với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu thành một thực thể hành chính đã tạo ra nền tảng cho sự hình thành một siêu đô thị đa trung tâm. Mô hình này càng phát huy hiệu quả nếu đi kèm một hệ thống giao thông công cộng hiện đại, kết nối chặt chẽ các trung tâm kinh tế vệ tinh.

Với gần 1.000 km metro được quy hoạch trong vùng, TP HCM mở rộng đang đứng trước cơ hội lịch sử để định hình lại cấu trúc đô thị, phân bổ lại dân cư và nâng cao năng lực cạnh tranh của toàn vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Tuy nhiên, bài toán nguồn lực là thách thức không nhỏ. Ước tính, để hoàn thành mạng lưới metro vùng trong 10-15 năm tới, cần huy động hàng trăm tỉ USD. Trong bối cảnh nguồn vốn công còn hạn chế, mô hình hợp tác công - tư (PPP) chính là lời giải khả thi nhất. Thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp tư nhân lớn đã sẵn sàng tham gia "cuộc chơi" này.

TP HCM mới đang có nhiều lợi thế để dẫn đầu quốc gia về mô hình hạ tầng do tư nhân dẫn dắt. Nghị quyết 198/2025 và Nghị quyết 188/2025 của Quốc hội đã mở ra các cơ chế đặc thù để phát triển metro theo hướng TOD. Các dự án metro không chỉ dừng lại ở chức năng giao thông mà còn là động lực kiến tạo đô thị mới, chuỗi bất động sản - thương mại - dịch vụ.

Để thu hút khu vực tư nhân hiệu quả, TP HCM cần cụ thể hóa các chính sách qua những cơ chế rõ ràng về chia sẻ rủi ro, bảo lãnh doanh thu, hỗ trợ giải phóng mặt bằng, rút gọn thủ tục đầu tư. Thành phố cũng cần thiết lập một cơ quan điều phối metro vùng có đủ thẩm quyền và năng lực chuyên môn để giám sát xuyên suốt các tuyến.

Khu vực tư nhân không chỉ là phía cung cấp vốn mà còn là đối tác công nghệ và vận hành hiệu quả. Việc khuyến khích chuyển giao công nghệ, nội địa hóa sản xuất và tạo điều kiện cho doanh nghiệp Việt tham gia chuỗi cung ứng metro sẽ giúp hình thành những nhà thầu nội địa mạnh - đúng như mục tiêu trong Nghị quyết 138/2025 của Chính phủ về kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết 68/2025 của Bộ Chính trị.

TP HCM mới, với quy mô, tầm nhìn và thể chế thí điểm, đã và đang hội tụ đầy đủ điều kiện để trở thành hình mẫu quốc gia về thúc đẩy vai trò khu vực tư nhân trong hạ tầng chiến lược. Nếu thành công, đây không chỉ là câu chuyện phát triển đô thị mà còn là bước chuyển, góp phần định hình lại mô hình tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong thế kỷ XXI - nơi tư nhân không chỉ là đối tác mà còn là lực lượng dẫn dắt kiến tạo tương lai vươn mình vào kỷ nguyên mới của dân tộc.