Tiếp sức metro số 2

Việc khởi công tuyến metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương) vào cuối năm nay là một tín hiệu tích cực, không chỉ giúp giảm áp lực giao thông đô thị mà còn tạo động lực quan trọng cho sự phát triển kinh tế - xã hội của TP HCM. Đặc biệt, công tác giải phóng mặt bằng đã có những bước tiến đáng kể, triển khai thi công thuận lợi hơn.

Metro số 2 có tổng chiều dài 11,3 km, đi qua nhiều quận trung tâm và kết nối trực tiếp với metro số 1 tại ga Bến Thành. Đây không chỉ là một tuyến đường sắt đô thị quan trọng mà còn là mắt xích không thể thiếu trong mạng lưới giao thông công cộng của TP HCM. Bài học từ metro số 1 giúp các cơ quan chức năng có sự chuẩn bị tốt hơn về thiết kế, phương án triển khai và kiểm soát tiến độ, tránh những vướng mắc không đáng có.

Điểm sáng đáng chú ý là Quốc hội khóa XV đã thông qua chính sách đặc thù cho TP HCM trong phát triển đường sắt đô thị. Điều này mở ra những cơ chế linh hoạt hơn về nguồn vốn, thủ tục đầu tư và quản lý dự án, giúp thành phố chủ động kêu gọi vốn đầu tư, rút ngắn thời gian triển khai và quan trọng nhất là đẩy nhanh tiến độ thi công các tuyến metro tiếp theo.

Theo quy hoạch đến năm 2035, TP HCM sẽ có 10 tuyến metro với tổng chiều dài 510 km, bảo đảm kết nối xuyên suốt giữa các quận nội thành với khu vực lân cận. Việc mở rộng mạng lưới này là điều kiện tiên quyết để phát huy tối đa hiệu quả của hệ thống metro, giảm thiểu phương tiện cá nhân và xây dựng mô hình giao thông đô thị hiện đại.

Tuy nhiên, hạ tầng metro thôi là chưa đủ, mà cần đi đôi với sự phát triển đô thị theo mô hình TOD (Transit-Oriented Development). TP HCM đã hiểu rằng chỉ khi metro phủ rộng và được tích hợp chặt chẽ với các tuyến đường vành đai, xe buýt, bãi đỗ xe thông minh, thì mới tạo ra mạng lưới giao thông liên hoàn. TOD chính là chìa khóa giúp phát triển đô thị theo chiều sâu, khi mỗi nhà ga metro không chỉ là điểm trung chuyển mà còn là trung tâm của các khu dân cư, văn phòng, thương mại, trường học, giúp giảm đáng kể sự phụ thuộc vào phương tiện cá nhân.

Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, TP HCM không thể tự vận hành một cách đơn lẻ. Sự đồng hành từ Trung ương, đặc biệt trong việc hỗ trợ nguồn vốn, cơ chế chính sách và tháo gỡ các vướng mắc pháp lý, là yếu tố then chốt quyết định tiến độ và hiệu quả của dự án.

Nếu không có sự tiếp sức mạnh mẽ từ Chính phủ, các dự án metro có nguy cơ kéo dài, ảnh hưởng đến tổng thể quy hoạch giao thông đô thị. Bài học từ metro số 1 cho thấy rằng những rào cản về vốn và thủ tục có thể làm chậm tiến trình trong nhiều năm, gây lãng phí tài nguyên và giảm sút niềm tin của người dân.

Khi hệ thống metro hoàn thiện, TP HCM không chỉ có một mạng lưới giao thông hiện đại, ít ùn tắc, mà còn xây dựng được nền kinh tế đô thị phát triển theo mô hình bền vững.

Để làm được điều đó, rất cần sự phối hợp đồng bộ giữa địa phương và Trung ương, cùng chung tay tháo gỡ những rào cản, đưa TP HCM tiến nhanh hơn trên con đường trở thành một đô thị thông minh, năng động và phát triển toàn diện. 

Ngọc Quý ghi