Tuyển sinh: Vừa siết vừa nới

Bản chất của dự thảo này là triển khai Thông tư 01/2024 về chuẩn cơ sở giáo dục đại học có hiệu lực từ tháng 3-2024, áp dụng thực tế cho kỳ tuyển sinh năm 2025.

Theo đó, các quy định xác định chỉ tiêu tuyển sinh cho năm 2025 có vẻ thoáng hơn, dù vẫn có những quy định định lượng chặt chẽ. Ngoại trừ các ngành đào tạo trình độ tiến sĩ, thạc sĩ và các ngành đào tạo đại học thuộc nhóm ngành đào tạo giáo viên; ngôn ngữ, văn học và văn hóa Việt Nam; ngôn ngữ, văn học và văn hóa nước ngoài do Bộ GD-ĐT xác định chỉ tiêu, các trường đại học vẫn được tự xác định chỉ tiêu các ngành còn lại.

Quy định không được thực tuyển vượt quá 20% chỉ tiêu cũng thực sự cởi trói cho nhiều trường, đặc biệt là với nhóm ngành đào tạo giáo viên khi những năm trước, vượt 3% chỉ tiêu đã bị xem xét xử phạt hành chính. Với tỉ lệ nhập học ảo hằng năm của các trường đại học thường ở mức 20%, việc điều chỉnh mức vượt ngưỡng 20% là phù hợp hơn với thực tế tuyển sinh. Bên cạnh đó, tiêu chí tỉ lệ người học trên giảng viên được nâng lên 40 thay vì 25 cũng tạo điều kiện cho nhiều ngành tăng chỉ tiêu tuyển sinh phù hợp với năng lực đào tạo.

Một đề xuất mới cũng rất có ý nghĩa là trường đại học không được tăng chỉ tiêu của một ngành so với năm trước liền kề khi ngành đó có tỉ lệ thôi học năm đầu cao hơn 15%. Thực tế tuyển sinh vừa qua, nhiều ngành ở một số trường có tỉ lệ sinh viên thôi học ngay sau năm đầu tiên khá cao, có khi vượt hơn 20%, ảnh hưởng không ít tới tuyển sinh của chính ngành đó những năm sau. Quy định mới này buộc các trường phải bảo đảm chất lượng đào tạo đáp ứng sự hài lòng của người học và tiếp tục hướng nghiệp cho sinh viên vừa trúng tuyển. Tuy nhiên, quy định không được tăng chỉ tiêu của ngành tuyển sinh khi tỉ lệ tốt nghiệp có việc làm thấp hơn 70% cũng cần làm rõ hơn về mặt thời gian, ví dụ quy định người tốt nghiệp có việc làm sau 12 tháng tốt nghiệp.

Bên cạnh đó, quy định trường đại học không đạt tiêu chí về tổ chức và quản trị sẽ không được tăng chỉ tiêu so với năm trước cũng khá tích cực. Như vậy, dù đạt tiêu chí khác nhưng các tiêu chí về tổ chức và quản trị không đạt, như khuyết đồng thời 2 vị trí chủ chốt - gồm chủ tịch hội đồng trường và hiệu trưởng - quá 6 tháng, chưa hoàn thiện các văn bản quy định theo Luật Giáo dục đại học; tỉ lệ các chỉ số hoạt động chính thấp; mức độ cập nhật dữ liệu quản lý của trường trên hệ thống HEMIS thấp... thì các trường không được tăng chỉ tiêu tuyển sinh. Quy định này không chỉ buộc trường đại học phải tự ổn định và phát triển cơ cấu tổ chức của trường mà còn yêu cầu đơn vị chủ quản tăng cường kiểm tra, thanh tra, giám sát.

Các tiêu chí xác định chỉ tiêu tuyển sinh khác dựa trên quy định của Chuẩn cơ sở giáo dục đại học cũng được đưa vào đầy đủ với mức quy định định lượng như tỉ lệ người tốt nghiệp có việc làm, tỉ lệ diện tích sàn xây dựng, hệ số tham gia giảng dạy của giảng viên, hệ số hạng mục cơ sở vật chất dùng chung...