Nguyên Xuân

Những tưởng người đi đã yên, kẻ ở đã ổn, rồi lại giá lúa giảm, phân thuốc tăng, heo dịch chết… nên nhiều người nữa tiếp tục ly hương. Quê nhà dần vắng lặng. Mai đào trước thềm không người chăm. Cái lạnh từ đâu ùa về kín tâm tư.

Nhớ thú vui ngày Xuân tuổi thơ, tôi rủ đứa cháu đi câu cá. Thành quả là vài chú rô nhỏ. Đứa cháu câu được một con mà hạnh phúc biết bao. Vừa câu, tôi vừa kể cháu nghe chuyện thuở nhỏ tôi đi câu với cả trăm loại cá, từ nhỏ như ngón tay đến to bằng bắp đùi. Cảm giác như cháu đang nghe truyện cổ tích. Rồi tôi kể chuyện Tết xưa, ký ức lại tràn về ngập tâm tư, luyến nhớ.

Nhớ những năm xưa ấy, cuối năm Tây lịch, tiết trời còn lạnh lắm. Gió bấc buốt da những đứa trẻ thiếu ăn, thiếu mặc như tôi. Lũ vừa rút để lại đường quê lầy lội. Những nhà tranh vách lá rệu rã qua thời gian chống chọi bão lũ. Mọi người gọi nhau dọn dẹp bèo rác, rong rêu vương đầy lối đi đã mấy tháng liền, để đón Xuân. Tiếng ho khan của người già yếu phổi. Tiếng thở dài của những ông bố bà mẹ trước cảnh nhà hết tiền, hết gạo sau bão lũ kéo dài, ám ảnh tôi suốt nhiều năm cuộc đời.

Ảnh: Trần Thế Phong

Rồi không khí ảm đạm đó cũng nhanh chóng đi qua với bầu không khí của lễ Giáng sinh và Tết dương lịch. Bấy giờ, công việc đồng áng đã tạm yên ổn. Vụ lúa mới đã sạ xong. Các gia đình tập trung khôi phục lại việc chăn nuôi để chuẩn bị nguồn thực phẩm đón Tết nguyên đán. Từ đầu năm dương lịch đến Tết cổ truyền là khoảng thời gian trời đất như lột da thay mới, khí hậu ấm áp, trong lành hơn, cây cối lớp phục hồi sau lũ, lớp được trồng mới đâm chồi, xanh tươi tràn đầy sức sống.

Ngày Tết càng gần, thôn quê càng nhộn nhịp. Ông bà mong Tết để được gặp con cháu, đại gia đình có cơ hội đoàn viên. Thanh niên nam nữ thì hồ hởi với cõi mộng mơ và đam mê của tuổi xuân hừng hực sức sống. Riêng bọn trẻ chúng tôi, Tết chiếm trọn tâm hồn đang nuôi đầy những ước mơ, khao khát và mong chờ.

Nhưng với các bậc cha mẹ, Tết là bao lo toan. Bài toán kinh tế luôn là nỗi lo hàng đầu của các gia đình thôn quê vào dịp Tết. Sau gần 3 tháng bế tắc mưu sinh trong mùa lũ, đầu năm mới phải đối diện với rất nhiều chi tiêu cho gia đình. Từ học phí, chi phí nuôi trồng đến quần áo, giày dép cho trẻ nhỏ đón Xuân, các nhu yếu phẩm và "lỡi Tết" (quà người nhỏ đem đi chúc Tết ông bà, chú bác…). Nhưng lo toan là phẩm chất "trời phú" của các bậc cha mẹ. Họ vượt qua tất cả để hòa chung niềm vui của đất trời và thỏa mãn niềm háo hức của con cái với những món quà mà chỉ ngày Tết mới có.

Tết vùng Cái Sắn quê tôi là dịp để làm nổi bật đời sống tâm linh, văn hóa và đạo hiếu. Xứ đạo dành thời khắc thiêng liêng của những ngày đầu năm mới thờ kính Chúa qua các thánh lễ: Đêm 30 lễ tạ ơn Chúa ban cho một năm đã qua với biết bao điều tốt đẹp. Sáng mùng 1 xin ơn Chúa ban bình an cho năm mới. Mùng 2 kính nhớ các bậc tổ tiên. Mùng 3 thánh hóa công ăn việc làm.

Rồi chúng tôi đi chúc Tết các bậc bề trên trong gia đình và xứ đạo. Dành nhiều thời gian cho việc thăm viếng và chia sẻ tình thân giữa bà con dòng tộc và lối xóm qua những bữa tiệc nhỏ ở mỗi gia đình, với bánh mứt và chén rượu chúc Xuân cùng rất nhiều món ngon mà chỉ ngày Tết mới có.

Khi xưa chưa có nhiều phương tiện giải trí như bây giờ, nên ngày Tết xứ đạo chúng tôi vẫn thường tổ chức hội Xuân. Cha xứ đứng ra tổ chức các cuộc thi đấu bóng đá, bóng chuyền, marathon, đua thuyền… với đủ mọi lứa tuổi và liên các xứ. Mỗi buổi sáng, khi loa nhà thờ cất lời bài hát "Nào anh em ta cùng nhau xông pha lên đàng kiếm nguồn tươi sáng…" ("Lên đàng", Lưu Hữu Phước - Huỳnh Văn Tiểng) thì cả xứ đạo, nhất là bọn trẻ chúng tôi, khí thế hừng hực, lòng rạo rực nôn nao chuẩn bị cho những cuộc thi đấu sôi động sắp diễn ra trong khuôn viên nhà thờ.

Tối mùng 4 Tết là có chương trình văn nghệ kết hợp phát thưởng thể thao. Dù đêm văn nghệ so với bây giờ chỉ đáng tầm "cây nhà lá vườn", giá trị giải thưởng cho các môn thể thao không đáng là bao nhưng niềm vui mà làng quê tôi có được thì vô giá: Chắp cánh cho bao ước mơ tuổi thơ bay cao bay xa, thắm đượm tình quê, tình người, giáo dục nhân cách và ý chí người quê trong hoàn cảnh cuộc sống còn nhiều hạn chế.

Một năm ảm đạm bởi đại dịch Covid-19 và bão lũ kinh hoàng. Biết bao người phải trải qua cảm giác của tang thương, sợ hãi và mệt mỏi. Giữa đô thị hiện đại và văn minh, cảm giác thèm chút nhẹ nhàng ấm cúng, nghĩa tình, an bình của làng quê năm nào!

Tết còn đó trong tim mỗi người. Xuân vẫn nguyên sắc màu đó thôi!