Viên chức quản lý không còn "sống lâu lên lão làng"

Bộ Nội vụ đang lấy ý kiến đối với dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) với nhiều điểm mới quan trọng, trong đó đáng chú ý nhất là quy định thời hạn bổ nhiệm viên chức giữ chức vụ quản lý là 5 năm.

Khi hết thời hạn này, cấp có thẩm quyền phải xem xét bổ nhiệm lại hoặc không bổ nhiệm, nhằm bảo đảm cơ chế đánh giá thường xuyên, tránh tình trạng "ngồi lâu thành lão làng". Đây được coi là bước tiến quan trọng trong quản lý nhân sự, tạo động lực đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động công vụ.

Theo dự thảo, viên chức được bổ nhiệm giữ chức vụ quản lý phải có quyết định của cấp có thẩm quyền. Nếu được bổ nhiệm chức vụ mới thì đương nhiên thôi chức vụ đang giữ, trừ trường hợp kiêm nhiệm. Quy định rõ ràng về bổ nhiệm, miễn nhiệm và thôi việc được kỳ vọng sẽ siết chặt kỷ luật, kỷ cương, đồng thời bảo đảm sự minh bạch trong công tác cán bộ tại các đơn vị sự nghiệp công lập.

Cơ chế tiền lương gắn với hiệu quả

Dự thảo luật khẳng định, viên chức sẽ được trả lương, thưởng và các khoản thu nhập khác dựa trên vị trí việc làm, sản phẩm đầu ra và hiệu quả công việc, thay vì bình quân cào bằng như trước. Với những đơn vị sự nghiệp công lập có nguồn thu, bắt buộc phải xây dựng Quy chế chi tiêu nội bộ để làm căn cứ chi trả thu nhập tăng thêm, khuyến khích nâng cao chất lượng dịch vụ công.

Ngoài lương cơ bản, viên chức được hưởng tiền làm thêm giờ, công tác phí, thưởng cùng các chế độ khác theo quy định. Những người công tác tại miền núi, hải đảo, vùng sâu, vùng xa hay trong môi trường độc hại sẽ có phụ cấp và chính sách ưu đãi riêng. Chính sách này hướng đến bảo đảm công bằng, đồng thời động viên đội ngũ yên tâm cống hiến ở những địa bàn khó khăn.

Mở rộng quyền, tăng tính linh hoạt

Một điểm mới đáng chú ý là viên chức có thể tham gia hoạt động nghề nghiệp trong khu vực tư nhân nếu pháp luật không cấm và hợp đồng làm việc cho phép, với điều kiện không gây xung đột lợi ích. Đơn vị sự nghiệp công lập cũng được quyền sử dụng nhân lực chất lượng cao từ khu vực tư để phục vụ công việc.

Viên chức còn có thể ký hợp đồng với tổ chức, đơn vị khác hoặc tham gia thành lập doanh nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực chuyển giao công nghệ, thương mại hóa kết quả nghiên cứu. Trường hợp được cử sang làm việc tại doanh nghiệp, tổ chức khoa học hay trường đại học trong một thời gian nhất định, viên chức vẫn được giữ nguyên lương và chế độ chính sách. Đối với viên chức lãnh đạo, mọi hoạt động ngoài giờ phải được sự đồng ý của cấp có thẩm quyền nhằm bảo đảm quản lý chặt chẽ, tránh xung đột lợi ích.

Quy định rõ ràng về thôi việc và kỷ luật

Dự thảo cũng quy định chi tiết các trường hợp viên chức được hưởng trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm hoặc bảo hiểm thất nghiệp, như khi hết hạn hợp đồng mà không tiếp tục ký, thỏa thuận chấm dứt hợp đồng hoặc nghỉ vì lý do sức khỏe. Ngược lại, viên chức sẽ không được hưởng trợ cấp nếu bị buộc thôi việc, đơn phương chấm dứt hợp đồng trái luật hay không hoàn thành nhiệm vụ.

Để nâng cao chất lượng đội ngũ, dự thảo bổ sung nhiều hành vi bị nghiêm cấm như né tránh trách nhiệm, gây mất đoàn kết, phát tán thông tin sai lệch, lợi dụng nghề nghiệp để chống phá chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, hay sử dụng trái phép tài sản công.

Tăng cường đào tạo, phát triển đội ngũ

Song song với các chế tài quản lý, Nhà nước có chính sách xây dựng đội ngũ viên chức có đạo đức nghề nghiệp, chuyên môn vững vàng, thích ứng với yêu cầu chuyển đổi số và hợp tác công – tư. Viên chức sẽ được đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên về quản trị công, kỹ năng số, kỹ năng hội nhập quốc tế.

Việc quy định nhiệm kỳ 5 năm cho viên chức quản lý được coi là điểm nhấn của dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi), không chỉ góp phần nâng cao tính cạnh tranh, minh bạch trong hệ thống công vụ, mà còn thúc đẩy đổi mới, tạo động lực cho đội ngũ viên chức phát huy năng lực, trách nhiệm trong giai đoạn phát triển mới.