Lắng nghe người dân hiến kế: Phát triển nguồn nhân lực phục vụ cơ chế mới

Nghị quyết 98/2023/QH15 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM chính thức có hiệu lực từ ngày 1-8. 

Điều này đã tạo cho TP HCM quyền tự chủ và tính chủ động cao để khai thác những tiềm năng của thành phố trong phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường và hoạch định cơ chế, chính sách kinh tế một cách hiệu quả, từ đó đẩy nhanh tốc độ phát triển, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân thành phố; đồng thời đóng góp nhiều hơn vào sự phát triển kinh tế chung của cả nước.

Chưa đạt như mong muốn

Để thực hiện hiệu quả Nghị quyết 98, nguồn nhân lực chất lượng cao có vai trò đặc biệt quan trọng. Thời gian qua, bên cạnh kết quả đã đạt được, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của thành phố còn bộc lộ nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được với yêu cầu, nhiệm vụ, nhất là những đòi hỏi của thị trường lao động thời kỳ hội nhập. 

Quan niệm, nhận thức về vai trò, tầm quan trọng của nhân lực, nhân lực chất lượng cao đối với phát triển kinh tế - xã hội ở các cấp lãnh đạo, các nhà hoạch định chính sách, doanh nghiệp/người sử dụng lao động nhìn chung còn hời hợt, chưa thấu đáo. 

Tình trạng có quan điểm nhưng thiếu định hướng, có chủ trương nhưng thiếu hành động và có chính sách nhưng thiếu nguồn lực còn phổ biến.

TP HCM cần hướng đến mục tiêu đào tạo công dân toàn cầu. Ảnh minh họa: TẤN THẠNH

Chất lượng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao chưa tương xứng với yêu cầu của xã hội. Cơ cấu giáo dục và đào tạo nghề nghiệp còn bất cập, tuyển sinh giáo dục nghề nghiệp khó khăn, đặc biệt ở những ngành, nghề kỹ thuật cao, nghề nặng nhọc độc hại, ngành nghề năng khiếu. 

Học sinh, sinh viên tốt nghiệp có năng lực chuyên môn chưa phù hợp với yêu cầu của thực tiễn sản xuất, kinh doanh, dịch vụ; còn yếu về ngoại ngữ và các kỹ năng mềm. 

Một vấn đề cũng rất đáng quan tâm đó là tình trạng người lao động làm việc không phù hợp với ngành nghề được đào tạo, trình độ chuyên môn, tay nghề được đào tạo.

Bên cạnh đó, vấn đề thể lực và thái độ lao động của nguồn nhân lực chất lượng cao còn nhiều bất cập. Thể lực yếu, độ bền và sức tải trong lao động kém nên thường chỉ làm việc với thời gian tập trung ngắn, chất lượng không cao. 

Ngoài ra, vấn đề ý thức lao động, kỷ luật lao động, kỷ luật công nghệ, đạo đức nghề nghiệp, kỹ năng mềm, khả năng làm việc trong môi trường đa văn hóa cũng được coi là những điểm yếu của người lao động.

Chuẩn bị sớm, nhanh, tiếp cận thực tế

Thành phố đang chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng phát triển nền kinh tế tri thức, kinh tế số, tăng cường đổi mới sáng tạo, đòi hỏi nhiều hơn và cao hơn các kỹ năng kỹ thuật, kỹ năng xúc cảm xã hội. 

Trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 với sự phát triển liên quan đến tự động hóa, số hóa, nhu cầu về kỹ năng thay đổi nhanh chóng, một số nghề sẽ biến mất, một số khác xuất hiện và những ngành khác lại thay đổi. Nguồn nhân lực phải được chuẩn bị sớm hơn, nhanh hơn và theo cách tiếp cận thực tế hơn.

Để phát triển nguồn nhân lực, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ thực hiện cơ chế, chính sách mới, đặc thù của thành phố, trước hết phải tiếp tục thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nghề, đặc biệt là đội ngũ giáo viên, cán bộ lãnh đạo, quản lý, cán bộ khoa học đầu ngành, đội ngũ doanh nhân và lao động lành nghề.

Tăng tốc nâng cao trình độ tiếng Anh, đào tạo giáo viên thực hiện được chương trình quốc tế, triển khai các môn học và chương trình đào tạo quốc tế. Tập trung đào tạo nguồn nhân lực đạt trình độ quốc tế ở 6 lĩnh vực, gồm: Công nghệ thông tin, truyền thông và trí tuệ nhân tạo; tự động hóa và robotics; y tế; quản trị doanh nghiệp; tài chính- ngân hàng và du lịch.

Xây dựng và phát triển mô hình "Trường tiên tiến, hiện đại theo xu thế hội nhập" hướng đến mục tiêu đào tạo những công dân toàn cầu, có kỹ năng, bản lĩnh trong quá trình hội nhập, khai thác tốt kho tàng tri thức to lớn của nhân loại và sẵn sàng tham gia vào cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4. 

Hoàn thiện hệ thống giáo dục theo hướng giáo dục mở, phục vụ nhu cầu học tập suốt đời của người dân và xây dựng thành phố thực sự trở thành xã hội học tập.

Thành phố tích cực hoàn thành đề án quy hoạch, di dời các trường đại học, cao đẳng ra ngoại thành và xây dựng quy hoạch các trường trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn thành phố. 

Ưu tiên tập trung đầu tư xây dựng và phát triển các khu đô thị đại học để phân bổ hợp lý mạng lưới các trường đại học tập trung khu Đại học Quốc gia TP HCM, khu Đại học Tây Bắc Củ Chi. Tạo điều kiện thuận lợi cho các trường được tiếp cận nguồn vốn vay kích cầu của thành phố phục vụ công tác xây dựng, sửa chữa, nâng cấp cơ sở đào tạo.