Bệ phóng nguồn nhân lực để phát triển bền vững

Trong khuôn khổ chương trình Job Link 2025 do Báo Người Lao Động tổ chức ngày 9-11, diễn đàn "Nâng chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động trong bối cảnh mới" đã quy tụ hơn 50 chuyên gia, nhà quản lý, đại diện các trường đại học và doanh nghiệp.

Nhận diện xu hướng

Tại diễn đàn, những trao đổi thẳng thắn, sâu sắc cho thấy việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực chính là chìa khóa để Việt Nam tăng tốc và bứt phá trong giai đoạn phát triển mới.

Bà Trần Kim Trang, Giám đốc Kinh doanh nền tảng tuyển dụng Việc Làm Tốt, nhấn mạnh thị trường lao động đang chứng kiến những thay đổi căn bản, không chỉ về cách doanh nghiệp tuyển dụng mà còn về bản chất của việc làm và kỹ năng mà người lao động cần có để tồn tại. 

Xu hướng tuyển dụng hiện nay yêu cầu sự nhanh nhạy và linh hoạt, doanh nghiệp không chỉ tìm người giỏi mà còn cần người phù hợp - đúng lúc, đúng việc và đúng địa điểm.

"Đây là thời điểm chúng ta cần tập trung nâng chất lượng nguồn nhân lực, kết nối đào tạo với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp và giúp người lao động sẵn sàng thích ứng với mọi thay đổi" - bà Trang nhấn mạnh.

Theo bà Trang, để phát triển bền vững, nguồn nhân lực cần hội tụ đầy đủ kỹ năng cứng, kỹ năng mềm, tư duy đổi mới và khả năng thích ứng. 

Các chương trình đào tạo phải sát thực tiễn, kết hợp giữa nhà trường, doanh nghiệp và cơ quan quản lý để tạo ra lực lượng lao động vừa đáp ứng nhu cầu trong nước, vừa đủ khả năng hội nhập quốc tế.

Trong khi đó, nói về mối liên kết giữa nhà trường và doanh nghiệp, TS Trần Đình Lý, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Nông Lâm TP HCM, cho rằng đây nên là quá trình "nắm tay cùng hành động". Nhà trường phải hiểu rõ nhu cầu thị trường và doanh nghiệp cần tham gia sâu hơn quá trình đào tạo, từ khâu xây dựng chương trình, giảng dạy thực hành cho đến đánh giá đầu ra.

ThS Nguyễn Thị Việt Tú, giảng viên Trường Đại học Quốc tế - ĐHQG TP HCM, đề xuất cơ chế khuyến khích doanh nghiệp tham gia đào tạo, như được ghi nhận điểm đóng góp xã hội hoặc được hưởng các ưu đãi về thuế. 

"Khi doanh nghiệp được tính điểm trong việc góp phần phát triển nguồn nhân lực, họ sẽ có động lực đầu tư và chia sẻ trách nhiệm đào tạo cùng nhà trường" - bà Tú phân tích.

Nâng cao năng lực cạnh tranh

Không chỉ đào tạo chuyên môn, yếu tố văn hóa cũng được nhấn mạnh. Theo các chuyên gia, trong bối cảnh hội nhập, văn hóa nghề nghiệp, đạo đức lao động và tinh thần học tập suốt đời cần được xem là thành tố cấu thành năng lực nghề nghiệp. Đó cũng là điều tạo nên bản sắc của người lao động Việt Nam - cần cù, trách nhiệm và sáng tạo.

TS Nguyễn Đức Quốc, Chủ tịch Tập đoàn Giáo dục Quốc tế Nam Việt, phân tích nhân lực chất lượng cao không chỉ giỏi kỹ thuật mà còn phải hiểu văn hóa tổ chức, có khả năng làm việc nhóm và hướng đến giá trị chung. Người lao động có chuyên môn giỏi nhưng thiếu văn hóa nghề nghiệp sẽ không thể làm việc lâu dài trong môi trường chuyên nghiệp.

Với chuyện xuất khẩu lao động, TS Phạm Anh Thắng - Phó Chánh Văn phòng Bộ Nội vụ, Trưởng Đại diện Cơ quan Bộ Nội vụ tại TP HCM - nêu quan điểm Việt Nam cần thay đổi cách tiếp cận, thay vì tập trung vào lao động phổ thông thì nên hướng đến đội ngũ có tay nghề, kỹ năng và ngoại ngữ. Khi trở về, họ sẽ trở thành nguồn lực quý giá, góp phần nâng cao năng suất và chất lượng nhân lực trong nước.

"Đào tạo nghề, kỹ năng và văn hóa lao động phải song hành. Chỉ có vậy, lao động Việt Nam mới đủ sức cạnh tranh ở thị trường quốc tế" - ông Thắng nhấn mạnh.

Ông Satomura Yusuke, Phó Tổng Giám đốc ESUHAI Group (Nhật Bản), cho rằng việc đào tạo không thể tách rời sản xuất. Tại Nhật Bản, doanh nghiệp được xem là trường học thứ hai của người lao động.

"Chúng tôi không chỉ tuyển dụng mà còn đào tạo họ trở thành người có năng lực, đạo đức và tinh thần học hỏi. Đó là lý do vì sao 25.000 nhân sự Việt Nam được ESUHAI đào tạo tại Nhật, trong đó hơn một nửa trở về và tiếp tục phát triển sự nghiệp tại quê hương" - ông Yusuke dẫn chứng.