Cải thiện thu nhập cho giáo viên

Tại dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp đối với nhà giáo, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) đề xuất từ năm 2026, tất cả nhà giáo đều được hưởng hệ số lương đặc thù. Trong đó, nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập thuộc hệ thống giáo dục quốc dân hưởng hệ số lương đặc thù mức 1,15 so với hệ số lương hiện hưởng. Riêng với giáo viên (GV) mầm non là 1,25. Với nhà giáo tại trường, lớp dành cho người khuyết tật, trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập, trường phổ thông nội trú vùng biên giới được cộng thêm 0,05 so với mức quy định... Đề xuất này đã thu hút sự quan tâm của hầu hết GV trên cả nước.

Làm thêm ngoài giờ

Sau 2 năm làm việc thì mức lương (đã bao gồm phụ cấp ưu đãi nghề) của chị Trần Bảo Nguyên, GV tại một trường mầm non công lập ở tỉnh Đồng Nai, đạt khoảng 7 triệu đồng/tháng. Với khoản lương ít ỏi ấy, mỗi tháng chị gửi ba mẹ một nửa để góp chi phí sinh hoạt trong gia đình, còn lại để dành cho các khoản xăng xe, phát sinh và dành dụm để học thêm "nghề tay trái".

Chị Nguyên rất thích công việc GV mầm non nhưng khi vào nghề mới biết được để trụ lại với nghề là rất khó. Bản thân chị còn trẻ, chưa có gia đình, đang ở chung với ba mẹ nên tạm ổn nhưng một số đồng nghiệp phải nuôi con nhỏ thì rất khó khăn. Vì chi phí sinh hoạt, chăm sóc con cái, giáo dục ngày càng tăng, nhiều người phải tìm thêm việc làm ngoài giờ để xoay xở. "Tôi cũng như hầu hết GV trong trường đều mong muốn sau khi Luật Nhà giáo có hiệu lực thì thu nhập của GV sẽ được cải thiện để chúng tôi an tâm làm việc, học tập nâng cao trình độ" - chị Nguyên bày tỏ.

Còn bà Trần Thị Diệu, Phó Hiệu trưởng tại một trường chuyên biệt ở TP HCM, cho biết sau 20 năm làm GV dạy học cho trẻ em khiếm thính rồi trở thành quản lý, hiện thu nhập của bà khoảng gần 17 triệu đồng/tháng, trong đó tiền lương 11 triệu đồng, còn lại là phụ cấp ưu đãi nghề. Đối với GV công tác dưới 5 năm thì tổng lương và phụ cấp mỗi tháng chỉ ở mức 8-9 triệu đồng. Tại môi trường giáo dục chuyên biệt, công việc vốn cực nhọc, GV không chỉ làm công tác giảng dạy mà còn chăm sóc các em từ bữa ăn, giấc ngủ, xử lý các tình huống phát sinh… nên cần rất nhiều kỹ năng.

Đó là một trong các lý do trường chuyên biệt vốn khó thu hút GV. Hầu hết GV trẻ đều ở tỉnh khác tới TP HCM làm việc, họ phải thuê trọ, chi phí cao trong khi thu nhập thấp nên càng khó giữ chân họ ở lại với nghề. "Vì vậy, khi đọc các thông tin Bộ GD-ĐT đề xuất về hệ số lương đặc thù cho nhà giáo, tôi rất mừng và cũng hy vọng đề xuất này sẽ được cân nhắc thấu đáo" - bà Diệu nêu.

Luật Nhà giáo có các chính sách hỗ trợ cho GV ở khu vực đặc biệt khó khăn hoặc đảm nhận nhiệm vụ đặc thù, trong đó có hỗ trợ nơi ở cho GV công tác tại vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo… Bà Diệu mong rằng chính sách này sẽ bổ sung thêm đối tượng GV dạy tại môi trường đặc thù như dạy trẻ hòa nhập, khuyết tật để khích lệ đội ngũ nhà giáo.

Cần xem xét thấu đáo

Với đề xuất về hệ số lương đặc thù cho nhà giáo, có ý kiến cho rằng, đề xuất này không có cơ sở pháp lý, bởi yếu tố đặc thù ngành nghề là phụ cấp ưu đãi nghề đã được điều chỉnh tăng lên theo Nghị quyết số 71-NQ/TW, ngày 22-8-2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển GD-ĐT. Do vậy, không nên phá vỡ thiết kế hệ thống tiền lương và tạo ra bất hợp lý mới về tiền lương, thu nhập khi so sánh tương quan với công chức, viên chức các ngành, nghề khác.

Trước ý kiến nêu trên, Bộ GD-ĐT cho rằng Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục, trong đó nêu rõ: "Có chính sách ưu đãi đặc thù, vượt trội cho nhà giáo" là căn cứ chính trị quan trọng để Quốc hội quy định lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp.

Hiện nay có đến 88% nhà giáo đang xếp lương thấp hơn viên chức các ngành, lĩnh vực khác. Trong khi nhà giáo phải có trình độ đào tạo đáp ứng theo chuẩn quy định nhưng chỉ được hưởng hệ số lương cao nhất là 6,78; viên chức các ngành khác có thể được hưởng hệ số lương cao nhất là 8,0.

Mặt khác, 100% GV mầm non đang xếp lương thấp nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp. Điển hình là hệ số khởi điểm của GV mầm non hạng III chỉ có 2,10 trong khi các chức danh hạng III của viên chức ngành khác là 2,34.

Về chế độ phụ cấp ưu đãi, có tới 76% nhà giáo chỉ được hưởng mức phụ cấp từ 25% - 35%; chỉ có nhà giáo dạy các trường vùng sâu, vùng xa, miền núi, hải đảo được hưởng phụ cấp 50%; GV dạy trường chuyên, trường cho trẻ khuyết tật, trường phổ thông dân tộc nội trú được hưởng mức phụ cấp 70%. Nhà giáo chỉ được hưởng phụ cấp thâm niên từ khi làm việc đủ 5 năm trở lên. Theo cách tính lương, phụ cấp đó, mức lương của GV mầm non thấp nhất hiện nay chỉ khoảng 6,6 triệu đồng/tháng.

Do vậy, đề xuất hệ số lương đặc thù nhận được sự đồng tình, ủng hộ của nhiều cơ quan, đơn vị, cá nhân có liên quan. Bộ GD-ĐT cho biết sẽ tiếp tục hoàn thiện nội dung quy định thể hiện sự nhất quán chủ trương, quan điểm của Đảng và Nhà nước về lương của nhà giáo.