"Cánh tay trên không" thay đổi những cánh đồng Tây Nguyên

Trong thời gian qua, những chiếc máy bay không người lái (drone) đã không còn là hình ảnh xa lạ trên phim ảnh mà đã trở thành thiết bị nông nghiệp hàng ngày của người nông dân Tây Nguyên. Từ những vườn cà phê bạt ngàn ở vùng biên giới phía Tây Quảng Ngãi cho đến các cánh đồng khoai lang tít tắp tại Gia Lai, thiết bị bay không người lái đang dần thay thế đôi bàn tay lao động thủ công, trở thành "cánh tay trên không" giúp người nông dân nâng cao năng suất, tiết giảm chi phí và bảo vệ sức khỏe.

Dùng drone canh tác cà phê

Tại khu vực phía Tây tỉnh Quảng Ngãi, cây cà phê từ lâu đã là cây trồng chủ lực, nuôi sống hàng ngàn hộ gia đình. Tuy nhiên, việc chăm sóc hàng chục hecta cà phê trên địa hình đồi dốc luôn là nỗi đau đầu của người nông dân mỗi khi đến kì làm cỏ, phun thuốc. Những năm gần đây, một làn sóng công nghệ mới đã đổ bộ vào các thủ phủ cà phê như xã Bờ Y đã mang lại một diện mạo hoàn toàn khác cho việc chăm sóc cà phê.

Những năm trước, cứ mỗi đợt đến kì là gia đình ông Phạm Văn Vượng (thôn Măng Tôn, xã Bờ Y) lại đau đầu tìm công nhân để phun thuốc cho 10ha cà phê. Khi thấy vườn cà phê đồi dốc, nhiều công nhân lắc đầu ngao ngán khi nghĩ đến cảnh đeo bình phun thuốc ngược dốc tưới cà phê mà từ chối hoặc đòi tiền công cao. Nhưng năm nay đã khác, gia đình ông Vượng chỉ cần đứng trên bờ quan sát và sử dụng drone để phun thuốc cho cà phê. "Trước đây thuê công nhân thì mất nhiều công, nhiều ngày mới xong. Nhưng giờ dùng drone này thì chưa đầy 10 ngày tôi đã toàn bộ 10ha cà phê một cách nhẹ nhàng.

"Trước đây, gia đình phải thuê rất nhiều nhân công để phun thuốc, bón phân. Công việc rất vất vả, trung bình 1ha phải mất ít nhất 2 nhân công làm cật lực trong một ngày mới xong. Đáng lo nhất là việc tiếp xúc trực tiếp với hóa chất bảo vệ thực vật ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Chưa kể, lượng phân bón và thuốc thường bị thất thoát, hao hụt nhiều trong quá trình phun thủ công"- ông Vượng nhớ lại. 

Theo ông Vượng, không chỉ giúp giảm thiểu chi phí nhân công, thời gian mà dùng drone phun thuốc cà phê còn tạo hiệu quả không ngờ khác là luồng gió từ cánh quạt máy bay tạo ra áp lực làm rung lắc lá cây, giúp thuốc thẩm thấu đều ở cả mặt trên và mặt dưới, hạn chế tối đa việc thuốc bị bay ra ngoài môi trường. "Thiết bị này rất hay, nó giúp tiết giảm chi phí vật tư và nhân công đáng kể. Thời gian tới, tôi chắc chắn sẽ duy trì phương thức này cho toàn bộ quy trình chăm sóc"- ông phấn khởi nói.

Cùng chung niềm vui, ông Nguyễn Văn Kiều, một hộ trồng cà phê với diện tích 12ha tại xã Bờ Y, cho biết drone đã giúp gia đình ông cắt giảm được khoảng 1/3 chi phí chăm sóc. Trước đây, mỗi lần phun thuốc tốn khoảng 30 triệu đồng bao gồm cả nhân công và thuốc, nay con số này chỉ còn khoảng 20 triệu đồng. Sự chính xác của máy bay giúp lượng thuốc không bị lãng phí, đồng thời giải quyết triệt để bài toán thiếu hụt lao động lúc vào vụ.

Làm giàu từ drone

Nhận thấy dùng drone vừa tiết kiệm thời gian, chi phí và giải quyết được việc thiếu nhân công khi vào dịp cao điểm, nhiều nông dân trẻ tại phía Tây tỉnh Quảng Ngãi đã mạnh dạn đầu tư thiết bị để vừa phục vụ gia đình, vừa làm dịch vụ.

Anh Nguyễn Văn Sự (xã Bờ Y) cùng nhóm bạn đã góp vốn mua 2 chiếc máy bay không người lái với giá hơn 300 triệu đồng/chiếc. Anh Sự chia sẻ: "Tôi tìm hiểu trên báo đài thấy drone rất hiệu quả cho cây công nghiệp như cà phê, cao su ở Tây Nguyên nên quyết tâm đưa về. Vừa giúp gia đình tránh độc hại, vừa hỗ trợ bà con. Ngay khi máy về, rất nhiều hộ đã tìm đến thuê. Chỉ trong vài ngày, nhóm đã phun thuốc cho hàng trăm hecta cà phê". Dự kiến, nhóm của anh sẽ đầu tư thêm 2 thiết bị nữa để mở rộng phạm vi phục vụ ra các địa phương lân cận.

Ông Tống Văn Đồng, Chủ tịch UBND xã Bờ Y, đánh giá việc ứng dụng drone là bước đột phá trong nông nghiệp địa phương. Trong bối cảnh giá cà phê đang khởi sắc, việc áp dụng khoa học kỹ thuật giúp nông dân nâng cao lợi thế cạnh tranh. Chính quyền xã đang tích cực vận động các hộ dân liên kết thành nhóm để đầu tư thiết bị, hướng tới một vùng chuyên canh cà phê công nghệ cao và bền vững.

Thành "người hùng" nhờ drone

Thời gian qua, câu chuyện chàng trai Trần Văn Nghĩa dùng drone cứu người khỏi dòng nước lũ đã làm lay động tình cảm của người dân cả nước.

Vào ngày 3-7, khi đang dùng máy bay không người lái để phun thuốc sâu cho ruộng khoai lang tại xã Ia Tul, tỉnh Gia Lai thì anh Nghĩa nghe tiếng kêu cứu từ giữa dòng sông Ba. Nhìn theo dòng nước, anh Nghĩa thấy 3 cháu nhỏ đang ở bãi bồi giữa sông, mắc kẹt giữa dòng nước lũ, cách bờ khoảng 50m.

Lúc này, nước lũ từ thượng nguồn đổ về nhanh, siết nên một số người dân bơi ra ứng cứu nhưng chỉ được vài mét thì phải quay trở về bờ. Sẵn máy bay không người lái trọng tải 50 kg đang sử dụng phun thuốc, anh Nghĩa liền nghĩ ngay đến việc dùng máy bay cứu người.

Anh Nghĩa liền điều khiển máy bay, mang theo dây kéo tiếp cận các cháu nhỏ đang kẹt giữa bãi bồi. Khi máy bay lại gần, các cháu nhỏ đã treo mình lên dây có sẵn để anh Nghĩa điều khiển máy bay đưa vào bờ an toàn 2 cháu, còn 1 cháu được người nhà đưa thuyền ra đón. Sau hành động này, anh Nghĩa đã được Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Phạm Anh Tuấn khen thưởng.

Chia sẻ về câu chuyện với thiết bị bay không người lái, anh Nghĩa cho biết sau khi tốt nghiệp đại học, anh từng trải qua nhiều nghề nhưng không thành công. Năm 2017, anh chọn Gia Lai làm nơi lập nghiệp. Bắt đầu từ việc làm thuê cho các chủ vườn khoai lang để học hỏi kỹ thuật, anh tích lũy vốn liếng để thuê đất tự trồng. Từ vài sào đất ban đầu, đến nay anh Nghĩa đã sở hữu và thuê mướn hơn 50ha đất tại các xã Bàu Cạn và Chư Sê để trồng khoai lang gối vụ quanh năm.

Với anh Nghĩa, nông nghiệp không chỉ là "bán mặt cho đất, bán lưng cho trời" mà phải là sự kết hợp của tư duy kinh tế và công nghệ. Anh đầu tư hệ thống máy móc từ khâu san ủi đất, lên luống đến hệ thống tưới tiết kiệm. Đặc biệt nhất là việc anh đầu tư 2 chiếc máy bay không người lái để chăm sóc vườn khoai.

Khoai lang là loại cây đòi hỏi sự chăm sóc tỉ mỉ về phân bón và thuốc bảo vệ thực vật để đảm bảo chất lượng củ. Anh Nghĩa tính toán: "Với 20ha khoai lang tại xã Bầu Cạn, chỉ cần một vụ mùa, nhờ tiết kiệm tiền thuê nhân công và vật tư, tôi đã đủ vốn để thu hồi tiền mua một chiếc drone. Đặc biệt vào mùa mưa, khi việc tìm lao động rất khó khăn, drone chính là 'vị cứu tinh'. Chỉ trong 1 ngày, 20ha khoai đã được xử lý xong, đảm bảo đúng tiến độ sinh trưởng của cây."

Mô hình canh tác của anh Nghĩa cho năng suất ấn tượng, từ 25 đến 30 tấn/ha. Với giá bán ổn định khoảng 15.000 đồng/kg, mỗi hecta khoai mang về doanh thu hơn 300 triệu đồng, sau khi trừ chi phí, anh bỏ túi lợi nhuận hơn 100 triệu đồng/ha. Nhờ ứng dụng công nghệ, sản phẩm của anh đạt chất lượng đồng đều, dễ dàng cung ứng cho thị trường các tỉnh phía Bắc – nơi tiêu thụ đến 60% sản lượng khoai lang của vùng.

Không giữ bí quyết cho riêng mình, anh Nghĩa còn hỗ trợ phun thuốc, bón phân bằng drone cho bà con xung quanh, giúp họ tiếp cận với phương thức sản xuất thông minh. Hình ảnh chiếc drone bay lượn trên những luống khoai lang xanh ngắt đã trở thành biểu tượng cho sự đổi mới của nông nghiệp Gia Lai.