"Chìa khóa" tăng trưởng

Tại TP HCM - đầu tàu kinh tế cả nước, đầu tư công trở thành "chìa khóa" tăng trưởng sau đại dịch COVID-19. Theo cơ quan thống kê, 11 tháng đầu năm 2025, vốn đầu tư công tại TP HCM đạt 114.719 tỉ đồng - tăng 43,5% so với cùng kỳ năm 2024, đạt 75,2% kế hoạch năm. Hàng loạt dự án trọng điểm như Vành đai 3, tuyến cao tốc TP HCM - Mộc Bài, tuyến metro số 2, cải tạo kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên… đang được đẩy nhanh tiến độ, tạo động lực lan tỏa mạnh cho khu vực công nghiệp - dịch vụ của thành phố.

Dù vậy, một trong những vấn đề then chốt là hiệu quả đầu tư công chưa tương xứng với quy mô nguồn vốn. Tình trạng đầu tư vẫn dàn trải, một số dự án chậm tiến độ và kém hiệu quả. Bên cạnh đó, cơ cấu phân bổ vốn đầu tư công chưa thật sự cân đối khi hạ tầng giao thông chiếm tỉ trọng quá lớn, trong khi các lĩnh vực then chốt như giáo dục, y tế, đổi mới sáng tạo… lại thiếu nguồn lực đầu tư dài hạn.

Ngoài ra, tình trạng chậm giải ngân vẫn phổ biến. Nhiều nguyên nhân đã được chỉ ra, như thủ tục phê duyệt dự án kéo dài, giải phóng mặt bằng chậm, giá vật liệu tăng, năng lực quản lý của một số chủ đầu tư còn hạn chế… Hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu đầu tư công cũng chưa đồng bộ, minh bạch, gây khó khăn trong việc đánh giá hiệu quả đầu tư.

Theo Viện Nghiên cứu Kinh tế BIDV, nhu cầu đầu tư toàn xã hội giai đoạn 2026-2030 tại TP HCM dự kiến hơn 500.000 tỉ đồng để hoàn thiện hệ thống giao thông, hạ tầng số, đô thị thông minh, nhà ở xã hội... Các dự án Vành đai 4, tuyến cao tốc TP HCM - Chơn Thành, các tuyến metro và chương trình chỉnh trang kênh rạch sẽ là điểm nhấn của đầu tư công trong giai đoạn 2026-2030.

Để tăng cường hiệu quả đầu tư công tại TP HCM, trước hết, cần hoàn thiện chiến lược huy động và phân bổ nguồn lực gắn với các mục tiêu tăng năng suất và chất lượng tăng trưởng. Thành phố cần sớm xây dựng chiến lược tổng thể đầu tư công 2026-2030 nhằm điều phối vốn hợp lý giữa trung ương và địa phương.

Bên cạnh đó, TP HCM cần tái cơ cấu danh mục đầu tư công cho hài hòa, phù hợp giữa các lĩnh vực. Để công khai, minh bạch, thành phố cần ứng dụng công nghệ số trong việc quản lý đầu tư công.

TP HCM cũng cần đẩy mạnh hợp tác công - tư, thu hút vốn tư nhân và vốn FDI vào các lĩnh vực hạ tầng số, năng lượng tái tạo, logistics, y tế…, nhằm giảm gánh nặng ngân sách nhà nước. Ngoài ra, thành phố cần nâng cao năng lực quản trị dự án đầu tư công theo hướng chuyên nghiệp hóa, lấy hiệu quả - chứ không phải quy mô - làm thước đo chính.

Trong bối cảnh Việt Nam hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045, việc tái cấu trúc đầu tư công giai đoạn 2026-2030 không chỉ là yêu cầu tài chính mà còn là đòn bẩy thể chế cho một nền kinh tế hiện đại, xanh và bền vững. Với riêng TP HCM, hiệu quả đầu tư công được kỳ vọng tiếp tục sẽ là "chìa khóa" tăng trưởng trong giai đoạn mới.