CHỐT QUY ĐỊNH RÚT BHXH MỘT LẦN: Người lao động và doanh nghiệp an tâm

Luật BHXH (sửa đổi) đã được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 7, trong đó quy định về rút BHXH một lần có sự điều chỉnh. Theo đó, người lao động (NLĐ) có thời gian đóng BHXH trước ngày luật này có hiệu lực thi hành (1-7-2025), đã chấm dứt tham gia BHXH, sau 12 tháng không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc mà cũng không tham gia BHXH tự nguyện, có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm, có đề nghị thì được hưởng BHXH một lần. Theo đánh giá của các doanh nghiệp (DN), việc sửa đổi này bước đầu đã mang lại hiệu ứng tích cực.

Đỡ lo mất lao động

Ông Nguyễn Phước Đại, Chủ tịch Công đoàn Công ty TNHH Juki Việt Nam (KCX Tân Thuận, TP HCM), cho biết thời điểm DN khó khăn do thiếu đơn hàng vào năm 2023 cũng là lúc dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) lấy ý kiến rộng rãi. Khi đó có đến 2 phương án về rút BHXH một lần được đề xuất khiến NLĐ lo lắng có sự thay đổi về chính sách nên rủ nhau xin nghỉ việc, hưởng BHXH một lần để "chạy luật". Trong đó có cả những công nhân (CN) lâu năm, tay nghề giỏi.

Tiếc vì DN mất người, mất công sức, chi phí đào tạo và tiếc cho cả NLĐ bởi cho dù sau này họ có quay lại làm việc thì mức lương cũng không còn được như trước. Đến nay, quy định về việc rút BHXH một lần đã được chốt cùng thời điểm tăng lương tối thiểu vùng, quyền lợi được tăng lên nên NLĐ đã an tâm làm việc hơn. Ông Đại nhìn nhận khi giữ quy định về rút BHXH một lần như cũ đối với NLĐ đã tham gia BHXH trước khi luật mới có hiệu lực thì tình trạng rút BHXH một lần vẫn sẽ diễn ra. Song, đó là quyết định của từng NLĐ khi rơi vào khó khăn chứ không có chuyện họ nghỉ việc ồ ạt.

Đại diện một công ty dịch vụ bảo vệ tại quận Phú Nhuận, TP HCM cho biết thời gian qua, dù đã nỗ lực giữ người bằng cách tăng phúc lợi, đẩy mạnh tuyên truyền về chính sách BHXH... nhưng nhiều lao động lo chính sách BHXH thay đổi nên đã xin nghỉ việc. Trong khi đó, việc tuyển mới rất khó khăn. Dù công ty áp dụng chính sách tặng tiền cho người giới thiệu nhân sự lẫn nhân viên mới vào nhưng cả tháng cũng chỉ nhận được vài hồ sơ. Nay phương án rút BHXH một lần đã được chốt, nỗi lo mất người cũng vơi đi phần nào.

Tại Công ty TNHH Ampfield (KCN Tân Bình, TP HCM), tập thể CN cũng thở phào khi phương án 1 về rút BHXH một lần được chọn. Bà Võ Thị Sáu, Chủ tịch Công đoàn công ty, cho hay cuối năm 2023, Công đoàn đã khảo sát ý kiến của CN về 2 phương án rút BHXH một lần. Khi đó, hầu hết CN đều chọn phương án 1 vì cho rằng quyền lợi của người đang tham gia BHXH không bị hạn chế. 

Phương án này không chỉ là lựa chọn của NLĐ mà còn phù hợp với mong muốn của nhiều DN. Ở góc độ DN, sau giai đoạn khó khăn do dịch COVID-19 và suy thoái kinh tế, nay hoạt động sản xuất - kinh doanh đã khởi sắc trở lại, cần người làm. Trong khi đó, trước khi dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) được thông qua, CN đua nhau nghỉ việc, DN tuyển mới rất khó vì NLĐ chỉ muốn làm thời vụ, chờ hưởng BHXH một lần. "Việc chốt phương án rút BHXH một lần sẽ khiến NLĐ an tâm làm việc, góp phần ổn định lại thị trường lao động" - bà Sáu nói.

Tuyên truyền, giải thích cho công nhân

Ông Hà Quang Tuyến, Chủ tịch Công đoàn Công ty CP Giày Thiên Lộc (quận 12, TP HCM), cho biết trước khi Luật BHXH (sửa đổi) thông qua, tình hình lao động tại DN luôn biến động do CN xin nghỉ việc để rút BHXH một lần. Nay NLĐ yên tâm hơn khi quyền rút BHXH một lần vẫn được bảo đảm.

Hiện tại, tình trạng CN xin nghỉ việc rút BHXH một lần tại DN có giảm, song vẫn chưa chấm dứt. Nguyên nhân một phần là do luật mới được thông qua, NLĐ tiếp cận thông tin không chính thống nên hiểu sai quy định này. Nhiều CN nhầm tưởng rằng từ ngày 1-7-2025, NLĐ sẽ không được rút BHXH một lần nữa.

Ông Trần Văn Triều, Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật LĐLĐ TP HCM, khẳng định thông tin từ ngày 1-7-2025, NLĐ không được rút BHXH một lần nữa là không chính xác. Nếu đọc kỹ quy định sẽ thấy việc rút BHXH một lần (đối với trường hợp đóng BHXH chưa đủ 20 năm, đã chấm dứt tham gia BHXH và sau 12 tháng không tham gia tiếp BHXH bắt buộc hoặc tự nguyện) vẫn được duy trì thực hiện như hiện nay đối với những người đã, đang tham gia BHXH hay bắt đầu tham gia BHXH trước ngày 1-7-2025. Tức là nếu NLĐ bắt đầu tham gia BHXH vào ngày 30-6-2025 vẫn được rút BHXH một lần nếu đủ điều kiện.

Đối với người bắt đầu tham gia BHXH từ ngày 1-7-2025 chỉ được rút BHXH một lần trong một số trường hợp đặc biệt, như: Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH; ra nước ngoài để định cư; người đang mắc một trong những bệnh ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS; người có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; người khuyết tật đặc biệt nặng...

Trường hợp NLĐ sau 12 tháng nghỉ việc, không tham gia BHXH và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm không được rút BHXH một lần nữa. "Việc điều chỉnh quy định về rút BHXH một lần tại Luật BHXH (sửa đổi) như nêu ở trên có ưu điểm là sẽ chấm dứt triệt để việc rút BHXH một lần đối với những người đóng BHXH sau thời gian luật sửa đổi có hiệu lực" - ông Triều bày tỏ.