Đối thoại tại nơi làm việc để cân bằng lợi ích

Tại Hà Nội, Đại sứ quán Thụy Điển, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cùng Chương trình Thụy Điển tại nơi làm việc (SWP) vừa phối hợp tổ chức hội thảo "Đối thoại tại nơi làm việc đóng góp như thế nào tới kinh doanh bền vững trong và sau đại dịch". Hội thảo có sự tham dự của những bên liên quan như: các cơ quan chính phủ, các tổ chức Liên Hiệp Quốc tại Việt Nam, đại diện Công đoàn, các ngành công nghiệp, phòng thương mại, các hiệp hội...

Công đoàn và doanh nghiệp là đối tác

Theo Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), đối thoại tại nơi làm việc được định nghĩa bao gồm tất cả hình thức thương lượng, tham vấn hoặc đơn giản là trao đổi thông tin giữa đại diện chính quyền, người sử dụng lao động (NSDLĐ) và người lao động (NLĐ) về các vấn đề cùng quan tâm liên quan chính sách kinh tế - xã hội.

Đối thoại tại nơi làm việc sẽ giúp người sử dụng lao động và người lao động tháo gỡ vướng mắc trong quan hệ lao động .Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Đối thoại tại nơi làm việc có thể tồn tại như một quá trình ba bên, với chính quyền là một bên chính thức; có thể bao gồm các mối quan hệ hai bên, chỉ giữa lao động và quản lý (hay Công đoàn và tổ chức của NSDLĐ), có hoặc không có sự tham gia gián tiếp của chính quyền.

Các quá trình đối thoại xã hội có thể không chính thức hoặc được thể chế hóa và thường là sự kết hợp của cả hai. Nó có thể diễn ra ở cấp quốc gia, khu vực hoặc cấp doanh nghiệp (DN); có thể là liên ngành hoặc kết hợp giữa các ngành.

Mục tiêu chính của đối thoại tại nơi làm việc là thúc đẩy xây dựng sự đồng thuận và việc tham gia dân chủ giữa các bên liên quan chủ chốt trong thị trường lao động. Các cấu trúc và quy trình đối thoại xã hội tại nơi làm việc thành công có khả năng giải quyết những vấn đề kinh tế - xã hội quan trọng, khuyến khích quản trị tốt, thúc đẩy ổn định xã hội và công nghiệp cũng như tiến bộ kinh tế.

"Mô hình Thụy Điển" về tranh chấp lao động, đối thoại tại nơi làm việc trên thị trường lao động đã được thiết lập cách đây gần 100 năm. Đây được xem là nhân tố chính thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế - xã hội Thụy Điển trong thế kỷ XX. Từ khi mô hình này được biết tới, Thụy Điển đã có các Công đoàn, DN vững mạnh và họ cùng nhau trở thành đối tác trong hoạt động đối thoại xã hội. Điều này không chỉ mang đến điều kiện làm việc tốt hơn cho NLĐ mà còn tạo nên nhiều DN Thụy Điển thành công.

Giảm thiểu tác động của khủng hoảng

Tại hội thảo, nhiều kinh nghiệm và phương pháp thực tiễn về đối thoại tại nơi làm việc đã được các bên trao đổi với mong muốn truyền cảm hứng cho các nhà hoạch định chính sách và DN địa phương tăng cường đối thoại, thông qua việc nghiên cứu, ứng dụng kinh nghiệm thực tiễn của Thụy Điển, nhất là từ các DN và tổ chức Công đoàn.

Giám đốc quốc gia Chi nhánh Văn phòng H&M Campuchia và Việt Nam, ông Christer Horn af Åminne, cho biết: "Với vị trí là một công ty toàn cầu trong ngành công nghiệp thời trang, chúng tôi nhận thức được tầm quan trọng của quan hệ lao động trong việc bảo vệ và thúc đẩy quyền con người. Chúng tôi tin tưởng rằng sự hợp tác chặt chẽ giữa các tổ chức Công đoàn và NSDLĐ sẽ giúp tất cả các bên ở những quốc gia mà chúng tôi đặt hàng cùng có lợi. Con đường phía trước chính là thông qua đối thoại và ngoại giao trong mọi vấn đề, dù phức tạp hay không".

Theo các đại biểu, kinh nghiệm của Thụy Điển cho thấy việc áp dụng mô hình đối thoại tại nơi làm việc và cải thiện điều kiện làm việc sẽ giúp giảm thiểu tác động của các cuộc khủng hoảng lao động. Với cuộc khủng hoảng do dại dịch Covid-19 gây ra, không ai có thể tránh khỏi nhưng với các phương thức phù hợp, tỉ lệ thất nghiệp và mất thu nhập có thể được giảm thiểu, đồng thời có thể duy trì các điều kiện làm việc tốt và an toàn. Hơn thế, sự hợp tác mạnh mẽ tại nơi làm việc giúp thu được các giải pháp kinh doanh sáng tạo và bền vững.

Theo phân tích của bà Alessandra Cornale, Giám đốc toàn cầu Chương trình SWP, đối thoại tại nơi làm việc giúp xây dựng các mối quan hệ bền chặt giữa cấp quản lý và nhân viên. Mối quan hệ tốt hơn dẫn đến việc nhân viên gắn bó và làm việc hiệu quả hơn, việc kinh doanh cũng bền vững hơn.

Ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch VCCI, cho rằng đối thoại tại nơi làm việc chính là "chìa khóa" để cân bằng lợi ích giữa NLĐ và chủ DN trong các mối quan hệ lao động, đồng thời tôn trọng các chuẩn mực của văn hóa, ứng xử chung tại nơi làm việc.

"Đối thoại tại nơi làm việc là công cụ góp phần bảo đảm chất lượng, hiệu quả và năng suất lao động. Đối thoại giữa NSDLĐ và NLĐ sẽ giúp tháo gỡ, giải quyết các vấn đề hoặc những tranh chấp và sẽ giúp thu hút các khoản đầu tư mới cũng như bảo đảm việc làm ổn định" - ông Công nhìn nhận.