Khuyến khích đối thoại

"Sai lầm trong quản lý là điều khó tránh khỏi song người sử dụng lao động (NSDLĐ) phải biết cầu thị, biết sai thì sửa, có như vậy mới giúp doanh nghiệp (DN) ổn định quan hệ lao động lâu dài". Đó là bài học kinh nghiệm được ông Trần Thiên Nam, Giám đốc Công ty TNHH May mặc Thiên Nam (tỉnh Bình Dương), đúc kết sau những va vấp trong quan hệ lao động.

Đừng vô cảm với người lao động

Phó mặc công tác điều hành, quản lý DN cho thuộc cấp suốt một thời gian song thiếu kiểm tra, giám sát là nguyên nhân gây những bất ổn không đáng có trong quan hệ lao động tại Công ty TNHH May mặc Thiên Nam.

Ông Nam cho biết dù chân ướt chân ráo vào ngành may nhưng DN do ông làm chủ liên tục ký được nhiều hợp đồng gia công, bảo đảm việc làm thường xuyên cho 200 lao động. Việc làm ổn định cùng chế độ lương, thưởng khá nên người lao động (NLĐ) mong muốn gắn bó lâu dài với nơi làm việc.

Ứng xử trách nhiệm giữa các bên sẽ góp phần ổn định quan hệ lao động lâu dài

Thế nhưng, thời gian gần đây, quan hệ lao động tại DN trở nên xấu đi khi ông Nam tin tưởng giao quyền quản lý cho một số thuộc cấp. Đầu tiên là việc bộ phận quản lý sản xuất đột ngột thay đổi định mức sản phẩm nhưng không báo trước khiến tập thể công nhân (CN) bức xúc. Khi NLĐ phản ứng, người đứng đầu bộ phận này lại "cấu kết" với phòng nhân sự "trù dập" họ, biểu hiện qua việc tùy tiện điều chuyển vị trí làm việc, thay đổi nội dung hợp đồng lao động, đặc biệt là cắt bỏ các khoản phụ cấp, phúc lợi... Ức chế vì cách hành xử này, toàn bộ CN đã ngừng việc và gửi đơn khiếu nại đến ban giám đốc.

Trực tiếp đối thoại với CN, lãnh đạo DN phát hiện hành vi lạm quyền của một bộ phận quản lý và điều này khiến NLĐ bức xúc, nhất là khi quyền lợi chính đáng bị xâm phạm. Hiểu ra nguyên nhân bất ổn, ông Nam đích thân đứng ra nhận lỗi với tập thể NLĐ và cam kết chấn chỉnh. Đối với đội ngũ cán bộ quản lý có hành vi lạm quyền, ban giám đốc quyết định xử lý kỷ luật nặng để làm gương.

"Cái sai của DN là giao việc cho cấp dưới nhưng không giám sát, từ đó gây ức chế cho NLĐ. Trách nhiệm trước tiên thuộc về người đứng đầu DN và đây chính là bài học quý báu cho bản thân tôi" - ông Nam bày tỏ.

Mắc phải sai lầm trong điều hành quản lý cũng khiến quan hệ lao động tại Công ty MD (100% vốn nước ngoài; may gia công, TP HCM) liên tục rối ren. Cụ thể, khi điều chỉnh lương tối thiểu, theo đề xuất của Công đoàn (CĐ) cơ sở, ban giám đốc đồng ý giữ nguyên các khoản phụ cấp (xăng xe, nhà trọ, chuyên cần)... để động viên NLĐ gắn bó lâu dài. Ban giám đốc cũng đồng ý đưa các khoản phụ cấp này vào thỏa ước lao động tập thể. Tuy nhiên, khi sản xuất gặp khó khăn, công ty tự ý cắt bớt các khoản phụ cấp mà không trao đổi với CĐ cơ sở (đại diện tập thể NLĐ). Khiếu nại nhưng không được giải quyết, tập thể NLĐ đã ngừng việc.

Tại buổi hòa giải, khi CĐ huyện chỉ ra những thiếu sót, công ty mới đồng ý khôi phục quyền lợi cho NLĐ. Bài học kinh nghiệm mà lãnh đạo công ty rút ra được sau những bất ổn là biết sai thì phải sửa.

Ưu tiên đàm phán là lựa chọn số 1

Theo ông Lê Đình Quảng, Phó Ban Quan hệ Lao động Tổng LĐLĐ Việt Nam, pháp luật lao động quy định rất rõ quyền và trách nhiệm của NSDLĐ lẫn NLĐ. Do vậy, cả hai phía phải có ý thức tuân thủ để hạn chế tranh chấp xảy ra.

"Mọi mâu thuẫn dù nhỏ giữa hai phía cần được giải quyết thông qua đàm phán hoặc thương lượng. NLĐ thường ở thế yếu. Do vậy, CĐ cơ sở phải làm tốt vai trò đại diện, riêng chủ DN phải có thiện chí khi đàm phán" - ông Quảng nhận xét.

Trao đổi về kinh nghiệm ổn định quan hệ lao động tại DN, ông Võ Văn Vinh, Giám đốc Công ty TNHH Hữu Vinh (quận Bình Tân, TP HCM), cho rằng khi xảy ra tranh chấp, trước tiên, lãnh đạo DN phải ứng xử thiện chí. Khi quyền lợi cơ bản của CN đã được pháp luật bảo đảm thì trách nhiệm của chủ DN là phải tuân thủ đúng; còn tranh chấp liên quan lợi ích thì nhất thiết phải thông qua đàm phán, có như vậy mới giải quyết tận gốc bất ổn.

Ông Vinh cho biết: "Khi điều chỉnh lương tối thiểu vùng và nâng lương định kỳ hằng năm cho CN, công ty chúng tôi luôn trao đổi trước với CĐ cơ sở để xác định mức phù hợp. Mục tiêu trước tiên là phải bảo đảm quyền lợi chính đáng, hợp pháp của NLĐ, sau đó mới tính đến chế độ đãi ngộ cao hơn luật. Sau khi hai bên thương lượng xong thì sẽ thông tin công khai tại nơi làm việc để NLĐ biết". Với cách ứng xử thiện chí này, công ty của ông Vinh chưa bao giờ xảy ra tranh chấp lao động.