Làm việc tự do: Khó, dễ tùy người

Một khảo sát trực tuyến mới đây do Công ty Tư vấn tuyển dụng Anphabe thực hiện với hơn 65.200 người đi làm thuộc 20 ngành nghề, ghi nhận chỉ 40% muốn quay lại công sở hoàn toàn, có đến 56% ưu tiên chọn hình thức làm việc kết hợp. Đáng chú ý, có 4% chọn sẽ nghỉ việc luôn, chuyển sang công việc tự do để được linh hoạt chọn nơi làm việc.

Tạo động lực cho bản thân

Báo cáo khảo sát chỉ ra 3 dịch chuyển lớn về xu hướng việc làm sau hơn 2 năm đại dịch Covid-19 hoành hành: Một là, ưa thích làm việc kết hợp, dịch chuyển từ làm việc toàn thời gian sang làm việc tự do và cơn bão "ồ ạt nghỉ việc" để tìm kiếm cơ hội mới.

Chọn nghỉ việc từ khi dịch Covid-19 xuất hiện tại Việt Nam vào đầu năm 2020, Lê Xuân Phước Bảo (26 tuổi, quê Lâm Đồng) đã có hơn 2 năm làm việc tự do. Là một kỹ sư công nghệ thông tin với kinh nghiệm 3 năm làm lập trình viên cho một công ty lớn tại TP HCM, Bảo chọn nghỉ việc ngay khi dịch xuất hiện khiến bạn bè, đồng nghiệp ngạc nhiên. "Tôi chán với các cuộc họp kéo dài hàng giờ đồng hồ và căng thẳng. Tự thấy mình khó bền lâu trong công việc đó nên tôi xin nghỉ để tìm công việc tự do cho thoải mái" - Bảo nói.

Người làm tự do cần thử sức với những dự án nhỏ để tập quen dần với công việc

Có kinh nghiệm và giỏi ngoại ngữ nên ngay sau đó Bảo nhận được cùng lúc 2 dự án lập trình web cho một công ty có trụ sở ở Singapore. Sau khi đạt mọi thỏa thuận, phần việc của Bảo sẽ phải hoàn thành trong vòng 2 tháng nên ban đầu Bảo cũng "cày ngày đêm" để kịp tiến độ. "Qua 2 dự án hợp tác, tôi hiểu ra được nhiều thứ. Đó là phong cách làm việc chuyên nghiệp của đối tác và cách họ ứng xử với những người làm thuê như tôi" - Bảo nói thêm.

Giờ thì Bảo đã lập được một đội lập trình trẻ chuyên nhận các dự án của các nước khác để làm và "văn phòng" của nhóm là căn hộ của Bảo, đôi khi là ngoài quán cà phê. Theo Bảo, làm tự do với ngành công nghệ thông tin không thiếu việc làm nhưng đòi hỏi người làm phải giỏi chuyên môn và ngoại ngữ. Hơn nữa là tinh thần tự làm chủ công việc và thời gian của mình thì mới có thể tồn tại được.

Không như là mơ

Khác với Bảo, đang là nhân viên giao dịch tại một ngân hàng lớn nhưng Vũ Bích Thủy (28 tuổi, quê TP HCM) nghỉ việc để trở thành TikToker (người sáng tạo nội dung trên nền tảng chia sẻ video TikTok). Thủy xin nghỉ việc ngay thời điểm dịch bùng phát mạnh tại TP HCM vào tháng 6 năm ngoái. Dồn hết tiền tiết kiệm, Thủy biến phòng ở của mình thành một "studio" nhỏ với đủ ánh sáng, máy quay và thiết bị dựng khá chuyên nghiệp. "Tôi đầu tư hơn 100 triệu đồng với quyết tâm trở thành TikToker chuyên review các loại phụ kiện thời trang cho nữ. Sau 5 tháng lập kênh với gần 250 video được tải lên nhưng lượng xem thì không như kỳ vọng, lượng người theo dõi cũng chỉ dừng lại ở mức hơn 80.000 người, không đủ để gây chú ý. Tôi nhận ra sai lầm và chịu thất bại cay đắng, trầm cảm cả tháng mới lấy lại cân bằng" - Thủy tâm sự.

Theo Thủy, việc lấn sân sang lĩnh vực mới khi chưa nghiên cứu kỹ, chỉ nghĩ người ta làm được thì mình cũng làm được sẽ rất dễ thất bại. Thủy cho rằng giá như vẫn giữ công việc cũ rồi dành thời gian rảnh làm TikTok thì hay hơn. Giờ Thủy đang muốn đi làm lại để "tiếp tục nuôi ước mơ".

Bà Phạm Lan Khanh, người sáng lập kiêm CEO FreelancerViet, cho rằng làm công việc tự do tưởng rằng ai cũng có thể làm được nhưng thực chất không phải ai cũng thành công khi chọn làm tự do. "Đừng nhìn thấy những người làm tự do ăn ngon mặc đẹp và ghé thăm những nơi sang chảnh mà sớm nghĩ họ sung sướng. Cuộc sống không phải lúc nào cũng màu hồng đâu. Phía sau họ là cả một quá trình chật vật và chỉ những ai nỗ lực vượt bậc mới có thể thành công khi chuyển sang làm tự do" - bà Khanh nhấn mạnh.

Theo bà Khanh, làm tự do được nhiều thứ như linh hoạt thời gian làm việc, chủ động trong thu nhập, tự do làm những gì mình thích, mình đam mê và thoát khỏi áp lực trong mối quan hệ với sếp, với đồng nghiệp... Nhưng làm tự do cũng mất rất nhiều. "Làm tự do thời gian đầu sẽ khó khăn về nguồn thu nhập bởi người làm tự do cần thời gian để khẳng định bản thân. Việc rời khỏi tổ chức đồng nghĩa với phúc lợi, bảo hiểm sẽ không còn nên người làm tự do phải tự lo. Tiếp nữa là mất dần những mối quan hệ bạn bè, đồng nghiệp nên đôi lúc có cảm giác chênh vênh, đơn độc, không ổn định. Thêm nữa là mất cơ hội thăng tiến nếu sau này quay lại công việc chính thức" - bà Khanh nói thêm.