Mơ hồ quyền lợi

“Luật Viên chức quy định khi chấm dứt hợp đồng làm việc (HĐLV), viên chức được hưởng trợ cấp thôi việc (TCTV), trợ cấp mất việc hoặc bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của pháp luật lao động và pháp luật về BHXH, trừ trường hợp bị buộc thôi việc, đơn phương chấm dứt HĐLV trái quy định, được bổ nhiệm là công chức hoặc có quyết định nghỉ hưu. Tôi chấm dứt HĐLV đúng luật, chưa có quyết định nghỉ hưu, vậy tại sao lại không được hưởng TCTV?”. Đây là nội dung thắc mắc gửi tới các cơ quan chức năng mới đây của ông N.D.S - nguyên giáo viên một trung tâm giáo dục tại quận 1, TP HCM.

Cơ quan chức năng nói “không”, luật sư bảo “có”!

Ông S. có thời gian tham gia BHXH 17 năm 1 tháng. Ngày 7-9-2016, ông nhận được quyết định nghỉ hết tuổi lao động (60 tuổi) kể từ ngày 1-10-2016 nhưng không được giải quyết chế độ TCTV. Lý do đơn vị đưa ra là vì “ông S. đến tuổi nghỉ hưu, HĐLV đương nhiên chấm dứt nên không có chế độ TCTV”.

Không đồng tình với quan điểm của đơn vị, ông S. đã gửi đơn kiến nghị đến Sở Nội vụ TP HCM nhờ hướng dẫn. Ngày 27-10, Sở Nội vụ có văn bản trả lời: Căn cứ theo Công văn 3772/BNV-CCVC của Bộ Nội vụ ngày 10-8-2016, viên chức đủ tuổi nghỉ hưu không phải trường hợp viên chức thôi việc nên không được hưởng TCTV. Trường hợp viên chức đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ thời gian đóng BHXH theo quy định thì căn cứ các quy định hiện hành và quá trình công tác để lựa chọn phương án hưởng chế độ BHXH một lần hoặc đóng BHXH tự nguyện cho đủ 20 năm công tác để hưởng lương hưu. Với nội dung trả lời này thì ông S. sẽ không được hưởng TCTV.

Lao động đã nghỉ hưu được Công ty CP Legamex ký tiếp hợp đồng, bố trí công việc phù hợp với sức khỏeẢnh: Hồng Đào

Tuy nhiên, trường hợp này, ThS - luật sư Nguyễn Thanh Thanh, Giám đốc Công ty Luật Thanh và Cộng sự, cho rằng hướng dẫn “Viên chức đủ tuổi nghỉ hưu không thuộc trường hợp viên chức thôi việc nên không được hưởng TCTV” của Bộ Nội vụ nêu trên là chưa thuyết phục.

Bởi lẽ, theo Bộ Luật Lao động (BLLĐ), chỉ có 2 trường hợp không được hưởng TCTV là người lao động (NLĐ) đủ điều kiện về thời gian đóng BHXH và tuổi hưởng lương hưu theo quy định tại điều 187 BLLĐ hoặc NLĐ bị sa thải. Ông S. có nhận được quyết định nghỉ do hết tuổi lao động nhưng đây không phải là quyết định nghỉ hưu để làm căn cứ chấm dứt hợp đồng lao động (HĐLĐ) theo khoản 4, điều 36 BLLĐ vì chưa đáp ứng đủ điều kiện tại khoản này. Bên cạnh đó, việc chấm dứt HĐLV với ông S. là do hai bên thỏa thuận theo quy định tại khoản 3, điều 36 BLLĐ. Do vậy, căn cứ vào khoản 1, điều 48 thì người sử dụng lao động có trách nhiệm chi trả TCTV cho NLĐ.

Càng hướng dẫn càng rối

Cũng liên quan đến vấn đề NLĐ cao tuổi, tại buổi đối thoại giữa doanh nghiệp và chính quyền TP HCM mới đây, khá nhiều đại diện doanh nghiệp cho biết họ rất lúng túng trong việc chấm dứt HĐLĐ với NLĐ cao tuổi, đặc biệt với những người đã đủ tuổi nhưng chưa đủ điều kiện hưởng hưu trí.

Đại diện Công ty C.D (quận Thủ Đức, TP HCM) thắc mắc khi muốn cho lao động nữ ngoài độ tuổi lao động ký HĐLĐ không xác định thời hạn nghỉ việc đúng luật thì phải làm thế nào khi luật quy định một đằng, nghị định hướng dẫn một nẻo?

Cụ thể, khoản 4, điều 36 BLLĐ quy định NLĐ đủ điều kiện về thời gian đóng BHXH và tuổi hưởng lương hưu theo quy định tại điều 187 thì đương nhiên chấm dứt HĐLĐ. Như vậy, có nghĩa nếu NLĐ thiếu 1 trong 2 yếu tố, chẳng hạn đủ tuổi nhưng chưa đủ thời gian đóng BHXH thì sẽ không bị chấm dứt HĐLĐ. Thế nhưng, khoản 2, điều 6 Nghị định 05/NĐ-CP lại quy định khi người sử dụng lao động không có nhu cầu hoặc NLĐ cao tuổi không đủ sức khỏe thì hai bên thực hiện chấm dứt HĐLĐ. “Rõ ràng, 2 quy định này mâu thuẫn với nhau nên chúng tôi không biết phải áp dụng quy định nào mới đúng” - đại diện Công ty C.D bày tỏ.

Cùng chung tâm trạng, đại diện Công ty C.S (tỉnh Bình Dương) cho biết vừa cùng NLĐ dắt nhau ra tòa vì bất đồng quan điểm trong việc áp dụng các quy định trên. Trước đó, Công ty C.S ra quyết định chấm dứt HĐLĐ với một nữ nhân viên 55 tuổi căn cứ theo Nghị định 05/NĐ-CP. Song, quyết định nghỉ việc bị nhân viên phản đối vì cho rằng mới tham gia BHXH được 18 năm 3 tháng, chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu nên công ty không có quyền chấm dứt HĐLĐ.