Mức lương tối thiểu (LTT) vẫn chưa đáp ứng được mức sống tối thiểu của người lao động (NLĐ). Do vậy, cần phải xây dựng lộ trình tăng LTT phù hợp nhằm đáp ứng mức sống tối thiểu vào năm 2018. Khi đó, việc điều chỉnh LTT hằng năm sẽ nhẹ nhàng hơn nhiều. Ông Mai Đức Chính, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, nhấn mạnh điều này tại hội thảo về “Cơ sở lý luận và thực tiễn xác định mức LTT vùng ở Việt Nam” do Tổng LĐLĐ Việt Nam tổ chức sáng 29-7, tại Hà Nội.
Thực trạng 2 bảng lương
Chỉ ra bất hợp lý trong LTT hiện nay, ông Mai Đức Chính cho biết tình trạng doanh nghiệp (DN) trả 2 bảng lương đang tồn tại ở nhiều nơi, khiến NLĐ bị thiệt thòi. “Thu nhập của công nhân ngành da giày ở khu vực Đồng Nai đạt từ 6-7 triệu đồng/tháng nhưng chủ DN chỉ đóng BHXH ở mức từ 3,6 triệu đến 3,7 triệu đồng/tháng. Khoản chênh lệch còn lại được DN “lách” bằng tiền nhà ở, xăng xe, điện thoại, chuyên cần... nhưng khi quyết toán với cơ quan thuế, DN lại nộp bảng lương ở mức 6-7 triệu đồng” - ông Chính nói.
Trong khi đó, việc thực hiện quy định tiền LTT đã chậm tới 3 năm. Mức LTT được quy định tại điều 91 Bộ Luật Lao động năm 2012. Từ năm 2013 đến nay, Hội đồng Tiền lương Quốc gia căn cứ vào nhu cầu sống tối thiểu của NLĐ và gia đình họ; điều kiện kinh tế - xã hội và mức tiền lương trên thị trường lao động để đề xuất với Chính phủ phương án điều chỉnh mức LTT đáp ứng mức sống tối thiểu. Nhưng tới nay vẫn chưa thực hiện được. Qua các phiên họp Hội đồng Tiền lương quốc gia hằng năm cho thấy kết quả khảo sát mức sống tối thiểu làm cơ sở đề xuất mức LTT còn chưa có sự thống nhất giữa các bên. “Quan điểm của Tổng LĐLĐ Việt Nam là điều luật của Quốc hội đưa ra thì phải thực hiện. Tuy nhiên, chúng ta chấp nhận một lộ trình có giới hạn” - ông Chính nói.
Theo PGS-TS Nguyễn Bá Ngọc, Viện Khoa học Lao động và Xã hội (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội), mức tiền LTT đã có được xác định theo tháng (trên cơ sở phân chia theo các vùng), cần tiếp tục xây dựng tiền LTT theo giờ và theo ngày. Bởi đặc điểm quy mô việc làm khu vực không chính thức của nước ta rất lớn, các hình thức thuê lao động diễn ra rất phổ biến là theo giờ và theo ngày. “Từ nay đến năm 2018, hằng năm xem xét điều chỉnh tiền LTT để đáp ứng đủ chi phí sinh hoạt tối thiểu cho NLĐ và gia đình họ. Sau đó, cứ 2-3 năm xem xét điều chỉnh một lần để phù hợp với mức tăng năng suất lao động, mức tăng chỉ số giá tiêu dùng và mức thất nghiệp” - ông Nguyễn Bá Ngọc đề xuất.
Thu nhập “không đủ sống”
Báo cáo kết quả khảo sát về “Tình hình lao động, tiền lương, thu nhập, chi tiêu và đời sống của NLĐ trong năm 2016”, ông Đặng Quang Hợp, Viện Công nhân - Công đoàn, cho biết tiền lương cơ bản trung bình hằng tháng của NLĐ (làm đủ giờ công, ngày công) nhận được là 4.133.000 đồng. Trong đó vùng I: 4.672.000 đồng và vùng IV là 3.466.000 đồng. NLĐ thuộc lĩnh vực cơ khí, cơ khí chế tạo có mức lương cơ bản trung bình cao nhất (gần 6,46 triệu đồng), trung bình thấp nhất là ngành giày da đạt gần 3,9 triệu đồng.
Nhìn chung, mức lương cơ bản của NLĐ còn thấp, tỉ lệ lương cận kề với mức LTT vùng tương đối lớn. Với mức tăng 12,4% vào năm 2016 so với năm 2015 là chưa bảo đảm mức sống tối thiểu của NLĐ. Nếu không có các khoản làm thêm thì thu nhập của NLĐ rất thấp, đời sống gặp nhiều khó khăn và không thể tích lũy. So với kết quả khảo sát năm 2015 thì đời sống NLĐ được cải thiện hơn, tỉ lệ tích lũy đã cao hơn nhưng hầu hết là do làm thêm giờ, tiết kiệm từ bữa ăn ca… Ông Hợp đề nghị Chính phủ cần có lộ trình và chỉ đạo thực hiện điều chỉnh mức LTT vùng đáp ứng nhu cầu sống tối thiểu của NLĐ chậm nhất vào năm 2018.
Lương thực tế chỉ tăng khoảng 10%
Qua khảo sát của Viện Công nhân - Công đoàn tại gần 60 DN, hầu hết đều cho rằng việc tăng LTT năm 2016 không ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh. Khi mức LTT tăng làm cho tiền lương cơ bản tăng giúp NLĐ yên tâm làm việc, góp phần ổn định cuộc sống và tăng năng suất lao động. Tuy nhiên, dù kết quả khảo sát cho thấy có 85%-90% số DN (có tổ chức CĐ) đã điều chỉnh tăng LTT; tỉ lệ tăng năm 2016 là 12,4% so với năm 2015 nhưng tỉ lệ tăng tiền lương thực tế chỉ đạt khoảng 10%. Điều này có nghĩa nhiều DN đã “lấy túi này, bỏ qua túi kia”, cắt giảm một số phụ cấp khi tăng lương LTT.
và quét mã QR
Bình luận (0)