Cuộc thi viết "Người Thầy thuốc trong tôi": Bản lĩnh thép trong phòng mổ ghép gan

Trong không khí phấn khởi, rộn ràng đón xuân năm mới 2025, giữa tiết trời se lạnh, tôi chợt nhớ một đêm trực đặc biệt cách đây 2 năm. Đó là vào đầu tháng 2-2023, cũng là thời điểm vừa kết thúc kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, kíp trực của Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đón nhận một ca bệnh khiến chúng tôi phải dốc toàn lực để thực hiện một cuộc ghép gan xuyên đêm giữa tình thế "ngàn cân treo sợi tóc".

Kế hoạch cấp cứu và quyết định đầy nhân văn

Đó là một bệnh nhân nam trẻ tuổi, đang lao động tại Hàn Quốc. Anh xuất hiện triệu chứng của suy gan cấp trên nền bệnh gan mạn tính do viêm gan B. Sau một thời gian được cấp cứu và điều trị tại một bệnh viện ở Hàn Quốc, tình trạng sức khỏe không cải thiện, chi phí điều trị lại quá cao, nên gia đình quyết định đưa anh về Việt Nam.

Tại TP Hà Nội, bệnh nhân tiếp tục được điều trị ở một bệnh viện tuyến trung ương nhưng sức khỏe ngày càng xấu. Sau các hội chẩn chuyên sâu, phương án ghép gan được đưa ra như hy vọng cuối cùng để cứu sống bệnh nhân. Anh được chuyển đến Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 trong tình trạng nguy kịch: Hội chứng não, gan độ I-II, chức năng gan rối loạn nặng, nguy cơ hôn mê gan đã cận kề.

Tại Khoa Phẫu thuật Gan Mật Tụy, chúng tôi lập tức phối hợp với các bác sĩ Khoa Hồi sức Ngoại khoa và Ghép tạng để nhanh chóng lên kế hoạch điều trị.

Trước tình thế ngặt nghèo, vợ của bệnh nhân đã sẵn sàng hiến gan để cứu chồng. Nhưng những chỉ số giải phẫu gan của cô không phù hợp, việc phẫu thuật có thể gây rủi ro cao cho cả người hiến và người nhận.

Trong khoảnh khắc tưởng chừng mọi hy vọng mỏng manh dần tan biến, chị của bệnh nhân - một giáo viên - lập tức vượt hàng trăm cây số để đến bệnh viện. Đó không chỉ là một quyết định dũng cảm mà còn là minh chứng cho tình yêu thương vô điều kiện của tình máu mủ. Sự mong mỏi của gia đình, quyết tâm của người chị đã tiếp sức cho tôi và các y - bác sĩ trong ê-kíp rất nhiều để cố gắng hoàn thành số lượng công việc rất lớn trong thời gian ngắn nhất có thể.

Dưới sự chỉ đạo sát sao của PGS-TS Lê Văn Thành, Chủ nhiệm Khoa Phẫu thuật Gan Mật Tụy và sự phối hợp của các chuyên khoa khác, toàn bộ quy trình hội chẩn ghép gan cấp cứu được triển khai nhanh chóng. Ban giám đốc bệnh viện và các chuyên gia đã thống nhất chỉ định ghép gan cấp cứu và yêu cầu phải thực hiện thật nhanh, an toàn, đồng thời giải thích kỹ lưỡng cho gia đình về các nguy cơ trong và sau phẫu thuật.

Cuộc chiến xuyên đêm

Khi đồng hồ điểm đầu giờ tối, các y - bác sĩ đều đã thấm mệt sau một ngày dài làm việc. Nhận được tin tiến hành ghép gan cấp cứu xuyên đêm, không ít người có chút ngỡ ngàng. Nhưng khi nghe về tình trạng nguy kịch của bệnh nhân và câu chuyện người chị vượt đường xa đến bệnh viện hiến gan để cứu em, tinh thần mọi người bỗng được vực dậy.

Chúng tôi tranh thủ ăn nhẹ trong phòng nghỉ để chuẩn bị cho ca phẫu thuật. Một số đồng nghiệp thậm chí chợp mắt trên ghế ở hành lang trong cái lạnh đầu xuân để giữ sức. Hình ảnh ấy in sâu trong tâm trí tôi - đó là sự tận tâm và hy sinh thầm lặng của những người thầy thuốc.

Ca phẫu thuật kéo dài 7 giờ, từ tối đến hơn 3 giờ sáng. Vì bệnh nhân suy gan kéo dài kèm theo rối loạn chức năng đông máu nghiêm trọng nên cuộc phẫu thuật đối mặt nhiều thách thức lớn. Ngay từ những bước đầu tiên, việc cắt bỏ gan bệnh đã vô cùng khó khăn do tình trạng xơ gan tiến triển khiến mô gan rất dễ chảy máu. Mỗi động tác thực hiện, chúng tôi đều phải kiểm soát chặt chẽ, hạn chế tối đa tổn thương các mạch máu nhỏ. Việc cầm máu là thử thách lớn nhất, bởi nếu để mất nhiều máu, các rối loạn khác của bệnh nhân sẽ càng trầm trọng hơn.

Sau khi cắt bỏ gan bệnh, bước tiếp theo thực sự quan trọng và cân não: Thực hiện các miệng nối mạch máu, đường mật để ghép mảnh gan của người hiến vào người nhận. Đây là giai đoạn mang tính quyết định cho sự thành công của ca ghép, đòi hỏi sự tỉ mỉ đến từng chi tiết.

Các miệng nối rất nhỏ, độ chính xác phải tuyệt đối, vì gần như không có cơ hội sửa sai. Chỉ cần một đường khâu không khớp, có thể gây chảy máu hoặc hình thành huyết khối, gây nguy cơ biến chứng nghiêm trọng sau phẫu thuật.

Không chỉ cần sự chính xác, thời gian thực hiện cũng phải thật nhanh. Đây là giai đoạn "vô gan", khi hệ tuần hoàn của bệnh nhân đang chịu ảnh hưởng nặng nề do thiếu gan để duy trì chức năng chuyển hóa và lọc máu.

Từng giây trôi qua, nguy cơ bệnh nhân rơi vào rối loạn huyết động hoặc nhiễm toan chuyển hóa ngày càng lớn. Bất kỳ sự chậm trễ nào cũng có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.

Sau khi thực hiện thành công các miệng nối về mạch máu, mảnh gan ghép được tái tưới máu, mọi người hồi hộp cùng nhìn về màn hình hiển thị của máy gây mê để theo dõi các chỉ số sinh tồn của bệnh nhân. Sau khi kiểm tra và bảo đảm các miệng nối mạch máu an toàn, chúng tôi tiến hành cầm máu và thực hiện miệng nối đường mật. Tất cả bác sĩ trong ê-kíp đều tập trung cao độ, từng đường khâu đều được thực hiện với độ chính xác tuyệt đối.

Khi bệnh nhân được chuyển sang cáng để đưa về Khoa Hồi sức Ngoại khoa và Ghép tạng, cả ê-kíp thở phào nhẹ nhõm. Chúng tôi đứng lại với nhau, gửi lời cảm ơn, động viên và hẹn gặp lại sau vài giờ để bắt đầu một ngày làm việc mới.

Sáng hôm sau, trong những phút ngắn ngủi trò chuyện, ai cũng không giấu được xúc động và thường xuyên hỏi nhau về tình trạng của bệnh nhân và người chị.

Hồi sinh từ sự hy sinh và yêu thương

Chị của bệnh nhân hồi phục tốt và xuất viện sau 10 ngày. Trước khi ra viện, chị đã vào thăm em trai. Chị nắm tay em mình, nghẹn ngào gửi lời thăm hỏi và động viên em mau chóng hồi phục. Đó là khoảnh khắc đoàn tụ đầy cảm xúc khiến chúng tôi, những người trực tiếp chứng kiến những giây phút cân não để giành lại mạng sống cho bệnh nhân, không khỏi nghẹn ngào.

Bệnh nhân sau đó cũng hồi phục tích cực và xuất viện. Hiện tại, sức khỏe của cả hai chị em đều ổn định. Người chị trở lại với công việc giảng dạy của mình, còn người em trai đã quay lại cuộc sống thường nhật và làm việc trong ngành dịch vụ vận tải. Họ vẫn thường xuyên nhắn tin và gửi lời cảm ơn tới ê-kíp phẫu thuật. Những tấm ảnh họ chụp cùng gia đình, nụ cười trên gương mặt họ là món quà quý giá nhất đối với chúng tôi.