Đánh thức "lục địa cực Nam"

Loạt dự án giao thông trọng điểm gồm tuyến cao tốc Cà Mau - Đất Mũi, cầu vượt biển ra đảo Hòn Khoai và Cảng tổng hợp lưỡng dụng Hòn Khoai đã được khởi công đồng loạt vào ngày 19-8. Cụm dự án này có tổng vốn đầu tư hơn 60.000 tỉ đồng, kỳ vọng sẽ tạo đột phá về kinh tế - xã hội và củng cố quốc phòng - an ninh cho vùng đất cực Nam Tổ quốc.

Trung tâm kết nối chiến lược khu vực

Cụm đảo Hòn Khoai cách bãi Khai Long, tỉnh Cà Mau khoảng 15 km về phía Đông Nam, cùng các đảo vệ tinh Hòn Sao, Hòn Go, Hòn Đồi Mồi và Hòn Đá Lẻ, tạo thành vành đai tự nhiên án ngữ biển Tây Nam. Trong đó, Hòn Khoai là đảo lớn nhất, có diện tích khoảng 400 ha, địa hình núi đá hiểm trở với đỉnh cao tới 318 m so với mực nước biển, có nguồn nước ngọt tự nhiên dồi dào, hệ sinh thái phong phú. Tuy nhiên, đảo này còn hoang sơ, không có người dân sinh sống, trên đảo chủ yếu chỉ có các lực lượng vũ trang làm nhiệm vụ.

Trên đảo Hòn Khoai hiện hữu có đường giao thông phục vụ quốc phòng dài khoảng 14 km, bao quanh là vùng biển rộng trên 1.200 km2, nằm gần tuyến hàng hải quốc tế quan trọng với lưu lượng tàu vận tải hàng hóa đi qua mỗi ngày. Án ngữ tuyến hàng hải, gần kề đường di chuyển quốc tế, Hòn Khoai vừa là điểm tựa để kiểm soát, quản lý hoạt động tàu thuyền qua lại, đồng thời là chốt chặn tự nhiên phòng thủ biên giới biển.

Với vị trí chiến lược, Hòn Khoai được xác định là đảo tiền tiêu trọng yếu nhất, giữ vai trò then chốt trong thế trận quốc phòng - an ninh trên vùng biển Tây Nam. Về tầm nhìn lâu dài, việc phát triển đảo này không chỉ phục vụ dân sinh, kinh tế, mà quan trọng hơn là kết hợp chặt chẽ giữa kinh tế với quốc phòng - an ninh.

Việc khởi công loạt 3 dự án trọng điểm gắn liền với Hòn Khoai, được xem là bước ngoặt lớn, biến đảo tiền tiêu này thành trung tâm kết nối chiến lược của khu vực. Trong đó, tuyến cầu vượt biển dài 18 km, nối điểm cuối cao tốc Cà Mau - Đất Mũi với đảo Hòn Khoai. Dự án này có tổng vốn đầu tư hơn 25.700 tỉ đồng, được thiết kế theo tiêu chuẩn hiện đại với 4 làn xe, tốc độ tối đa 80 km/giờ. Dự án do Ban Quản lý Dự án 166 Bộ Quốc phòng làm chủ đầu tư, đang được Binh đoàn 12 khẩn trương thi công. Khi hoàn thành, đây sẽ là cây cầu vượt biển dài nhất Đông Nam Á.

Đây là chiếc cầu mơ ước của bao thế hệ người dân Đất Mũi, khi hoàn thành sẽ kết nối trực tiếp một đảo xa bờ với hệ thống hạ tầng quốc gia. "Thực sự là niềm vui vô bờ bến của bao thế hệ người dân nơi đây. Trước giờ, chúng tôi chỉ dám ước và tưởng tượng về một chiếc cầu bắc từ đất liền ra đảo Hòn Khoai chứ chưa bao giờ tin điều này sẽ trở thành hiện thực" - ông Nguyễn Văn Hoàng, ngụ xã Đất Mũi, bày tỏ.

Bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa

Cùng với cầu vượt biển, dự án Cảng tổng hợp lưỡng dụng Hòn Khoai được triển khai ngay trên đảo, cách đất liền hơn 17 km. Dự án do Quân chủng Hải quân làm chủ đầu tư. Quy mô giai đoạn đầu gồm một bến tàu dài 1.000 m, công suất 20 triệu tấn/năm; khu nước và vũng quay tàu rộng khoảng 203 ha, tiếp nhận được tàu trọng tải tới 250.000 DWT. Đặc biệt, cảng có hệ thống đê chắn sóng, kè bảo vệ, khu vực cập tàu quân sự, doanh trại và hạ tầng phụ trợ, bảo đảm vai trò "2 trong 1": Phục vụ phát triển kinh tế và nhiệm vụ quốc phòng.

Ở giai đoạn hoàn thiện, cảng sẽ mở rộng diện tích tới 686 ha, bổ sung 2 cầu cảng hàng tổng hợp, container với chiều dài 1.000 m và 2 cầu cảng hàng lỏng, khí, có khả năng tiếp nhận tàu 150.000 DWT. Đây là bước phát triển lớn, biến Hòn Khoai thành trung tâm logistics, cửa ngõ hàng hải của cực Nam Tổ quốc.

Nhiều chuyên gia và lãnh đạo địa phương nhìn nhận việc triển khai đồng bộ các dự án hạ tầng trên đảo Hòn Khoai chính là sự cụ thể hóa quan điểm "phát triển kinh tế gắn liền với bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa". Hạ tầng kinh tế được thiết kế lưỡng dụng, nghĩa là trong điều kiện hòa bình có thể phục vụ vận tải hàng hóa, phát triển thương mại; còn khi cần thiết, lập tức trở thành căn cứ hậu cần quân sự.

Ông Phạm Thành Ngại, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau, nhận định khi hoàn thành (dự kiến vào cuối năm 2028), chuỗi công trình sẽ kết nối thông suốt cao tốc Bắc - Nam đến Đất Mũi và đảo Hòn Khoai, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội đồng thời bảo đảm quốc phòng - an ninh không chỉ cho tỉnh Cà Mau mà cả khu vực ĐBSCL.

"Từ một đảo chủ yếu mang tính phòng thủ, khi được kết nối trực tiếp với hệ thống hạ tầng quốc gia và xây dựng cảng biển, Hòn Khoai có thể trở thành điểm trung chuyển hàng hóa chiến lược, thu hút đầu tư dịch vụ hậu cần, logistics, thậm chí phát triển du lịch sinh thái gắn với giá trị lịch sử cách mạng" - ông Ngại kỳ vọng.