Đề xuất cách chống lụt ở trung tâm tỉnh Thái Nguyên, Thứ trưởng: "Xây đê" có hết ngập"?

Ngày 13-11, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT) Nguyễn Hoàng Hiệp cùng đoàn công tác của Bộ đã làm việc với tỉnh Thái Nguyên để bàn giải pháp xử lý tình trạng ngập lụt ở địa phương này.

Hai năm gần đây, các phường trung tâm tỉnh Thái Nguyên đã hứng chịu nhiều trận lũ lớn, trong đó trận lũ đặc biệt lớn vào tháng 10-2025 gây ra hậu quả nặng nề. Trận lũ lịch sử này phá vỡ mọi mốc quan trắc trong lịch sử trên sông Cầu đoạn qua tỉnh Thái Nguyên. Tại trạm thủy văn Gia Bảy đạt 29,9 m, vượt đỉnh lũ lịch sử (năm 2024) hơn 1 m, vượt báo động 3 2,9 m.

Trận lũ lịch sử tháng 10-2025 gây ảnh hưởng đến 200.000 hộ dân (trong đó có 115 nhà bị sập, hỏng hoàn toàn; 465 nhà bị hư hỏng nặng, 69.391 nhà bị ngập); ngành nông nghiệp chịu thiệt hại nặng nề, hư hỏng gần 13.598 ha cây trồng, thủy sản, hơn 1 triệu vật nuôi bị chết, bị nước cuốn trôi. Hệ thống giao thông, thủy lợi, giáo dục, y tế… thiệt hại nặng nề.

Trước sức tàn phá ghê gớm của lũ lụt, tỉnh Thái Nguyên đã đề xuất một loạt giải pháp, trọng tâm là dự án đầu tư xây dựng, nâng cấp, hoàn thiện hệ thống công trình đê điều, phòng chống lũ, lụt hai bên bờ sông Cầu đoạn qua khu vực trung tâm tỉnh .

Loạt công trình này gồm: Xây dựng đập Thác Huống 2; xây dựng đồng bộ đê, kè, đường giao thông mặt đê 2 bờ sông Cầu và suối Mo Linh; xây dựng hệ thống chống ngập úng khu vực trung tâm tỉnh Thái Nguyên; xây dựng cầu Gia Bẩy và hệ thống trạm bơm thoát nước ở khu vực trung tâm tỉnh.

Giải quyết vấn đề ngập lụt ở Thái Nguyên

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp nêu quan điểm: Vấn đề ngập lụt của Thái Nguyên chỉ giải quyết được khi đặt trong tổng thể các tỉnh lưu vực sông Cầu.

Hiện nay, Bộ NN-MT đã giao cho các đơn vị chuyên môn nghiên cứu tổng thể, sau khi có số liệu chính xác, khoa học sẽ đưa ra các giải pháp phù hợp để giải quyết bài toán ứng phó với lũ lụt của các tỉnh lưu vực sông Cầu. Với điều kiện biến đổi khí hậu hiện nay, quan điểm của Bộ là quản trị rủi ro thiên tai theo hướng thuận thiên, chấp nhận rủi ro có kiểm soát.

Đối với đề xuất của tỉnh Thái Nguyên, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cho rằng việc xây dựng các công trình phòng, chống lũ phải trả lời được câu hỏi, xây đê có hết được ngập không, nếu Thái Nguyên không ngập thì hạ du có ngập không?

Đa số ý kiến các chuyên gia cho rằng nếu xây đê với quá cao không giải quyết triệt để vấn đề ngập lụt ở các phường trung tâm tỉnh Thái Nguyên mà còn ảnh hưởng đến không gian đô thị, các tỉnh phía hạ du sẽ chịu ảnh hưởng rất lớn.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp, vấn đề ngập lụt ở các phường trung tâm tỉnh Thái Nguyên không chỉ mới diễn ra gần đây, chiều hướng ngập ngày càng nghiêm trọng hơn, do đó cần thực hiện ngay dự án thoát nước trong đô thị.

Trước mắt, tỉnh Thái Nguyên khẩn trương xây dựng cầu Gia Bảy mới để mở rộng khả năng thoát lũ và đảm bảo an toàn công trình. Xây đê hai bên bờ sông Cầu cần tính toán rất kỹ lưỡng dựa trên cơ sở khoa học hết sức cụ thể.

Lâu dài, Bộ và tỉnh Thái Nguyên cần nghiên cứu phương án xây dựng 4 hồ chứa nước ở thượng nguồn sông Cầu để cắt lũ, cùng với đó là giải pháp tăng khả năng thoát lũ ở hạ du, giải pháp mềm linh hoạt trong việc vận hành điều tiết hồ chứa nước.