Điểm nóng xung đột ngày 23-12: Nga phát triển “siêu vũ khí” không gian?

Hai nguồn tin tình báo do AP thu thập được cho rằng loại vũ khí chống vệ tinh mới mà Nga phát triển trước hết nhằm vào mạng lưới Internet vệ tinh Starlink của tỉ phú Elon Musk. 

Mục tiêu mà Moscow đặt ra dường như nhằm hạn chế ưu thế không gian của phương Tây – yếu tố đã hỗ trợ đáng kể Ukraine trên chiến trường.

Các tài liệu tình báo mô tả loại vũ khí này, được gọi là "hiệu ứng vùng", sẽ tìm cách lấp đầy các quỹ đạo của Starlink bằng hàng trăm ngàn viên hạt mật độ cao. Nó có thể làm tê liệt cùng lúc nhiều vệ tinh nhưng cũng đồng thời tiềm ẩn nguy cơ gây thiệt hại lan rộng đối với các hệ thống không gian khác.

Một số chuyên gia chưa trực tiếp tiếp cận tài liệu tình báo tỏ ra hoài nghi. Họ cho rằng rất khó triển khai loại vũ khí như vậy mà không gây ra sự hỗn loạn tới mức mất kiểm soát, ảnh hưởng tới cả các công ty và quốc gia phụ thuộc hàng ngàn vệ tinh, trong đó có Nga và Trung Quốc.

Các chuyên gia nhận định những hệ lụy tiềm tàng, đặc biệt là rủi ro đối với chính hạ tầng không gian của Nga, có thể khiến Moscow do dự trong việc triển khai hay sử dụng loại vũ khí này.

"Tôi không tin điều đó. Thực sự là tôi không tin" - bà Victoria Samson, chuyên gia an ninh không gian của Tổ chức Secure World Foundation (trụ sở tại bang Colorado – Mỹ) nhấn mạnh – "Tôi sẽ rất ngạc nhiên nếu Nga làm điều đó". 

Trái lại, Chuẩn tướng Christopher Horner, Tư lệnh Sư đoàn Không gian của quân đội Canada, nhận định "không thể hoàn toàn loại trừ khả năng Nga theo đuổi hướng phát triển này", đặc biệt trong bối cảnh Mỹ từng cáo buộc Moscow nghiên cứu vũ khí hạt nhân đặt trong không gian.

Chuẩn tướng Horner cho rằng nếu như Nga phát triển loại vũ khí mới này, họ sẽ hướng tới giải pháp "không hạt nhân nhưng gây thiệt hại tương đương".

Điện Kremlin hiện chưa lên tiếng về thông tin trên.

Nga trước đó từng kêu gọi Liên hiệp quốc ngăn chặn việc triển khai vũ khí trên quỹ đạo. Tổng thống Vladimir Putin khẳng định Moscow không có ý định đưa vũ khí hạt nhân lên không gian.

Các tài liệu tình báo cho rằng Starlink là mục tiêu đặc biệt nhạy cảm đối với Nga. Hệ thống gồm hàng ngàn vệ tinh quỹ đạo thấp này đã trở thành xương sống cho nhiệm vụ liên lạc, chỉ huy và dẫn đường của Ukraine trong cuộc xung đột sắp bước sang năm thứ 5. Cả quân đội lẫn dân sự Ukraine đều dựa vào Starlink khi hạ tầng thông tin bị tấn công.

Nga nhiều lần cảnh báo các vệ tinh thương mại phục vụ mục đích quân sự cho Ukraine có thể trở thành mục tiêu hợp pháp.

Moscow mới đây còn tuyên bố đã triển khai hệ thống tên lửa S-500 có khả năng tấn công mục tiêu quỹ đạo thấp. Tuy vậy, khác với vụ thử năm 2021 phá hủy 1 vệ tinh cũ, vũ khí mới của Nga được cho là có thể tấn công đồng thời nhiều vệ tinh Starlink.

Chuẩn tướng Horner nhận xét việc kiểm soát các "đám mây hạt kim loại" là gần như bất khả thi. "Khi phát tán 1 hộp đầy viên bi, chúng sẽ bao trùm cả 1 vùng quỹ đạo và gây nguy hiểm cho mọi vệ tinh trong khu vực" - ông giải thích.

Các chuyên gia khác nhận định hệ thống này có thể chỉ đang dừng ở mức nghiên cứu thử nghiệm. Nhiều ý kiến cho rằng mối đe dọa từ "vũ khí chống vệ tinh mới của Nga" có thể mang tính "răn đe tâm lý" nhiều hơn là phương án tác chiến thực tế.

Việc sử dụng nó, nếu có, có nguy cơ khiến chính Nga bị cô lập khỏi không gian – lĩnh vực mà Moscow đã đầu tư nguồn lực lớn trong nhiều thập kỷ.