Gạo Việt xanh phát thải thấp

Ngày 24-4, tại TP Cần Thơ, Hiệp hội Ngành hàng Lúa gạo Việt Nam (VIETRISA) phối hợp với Viện Nghiên cứu Lúa gạo quốc tế (IRRI) và Công ty CP Phân bón Bình Điền tổ chức Hội thảo "Giải pháp quản lý rơm rạ trên đồng ruộng kết hợp cơ giới hóa, cải thiện sức khỏe đất", đồng thời ra mắt nhãn hiệu "Gạo Việt xanh phát thải thấp".

Thay đổi tập quán đốt đồng

Hội thảo này được tổ chức nhằm đánh giá thực trạng, đề xuất giải pháp phù hợp trong việc cơ giới hóa canh tác lúa phục vụ Đề án "Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030" (gọi tắt là Đề án 1 triệu ha lúa).

ĐBSCL mỗi năm sản xuất khoảng 22 triệu tấn lúa và phát sinh lượng rơm rạ tương đương. Việc phát triển các giải pháp công nghệ tiên tiến nhằm làm tăng hiệu quả phân hủy rơm rạ trên đồng góp phần rất lớn để thay đổi tập quán đốt đồng sang nông nghiệp tuần hoàn tại chỗ, mang lại lợi ích về môi trường, nông học và kinh tế. Trong đó, lợi ích thiết thực nhất là giảm ô nhiễm môi trường và thất thoát dinh dưỡng trong rơm rạ do đốt đồng.

Phân hủy rơm rạ hiệu quả sẽ giúp giảm phát thải khí nhà kính, nhất là khí metan, trong quá trình canh tác ngập nước, góp phần giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu; tái tạo độ phì nhiêu và cải thiện sức khỏe của đất thông qua việc bổ sung chất hữu cơ, dinh dưỡng; cải thiện cấu trúc đất và hoạt động của hệ vi sinh vật có ích. Từ đó, nâng cao năng suất, chất lượng lúa và giá trị gia tăng qua việc tiếp cận các thị trường cao cấp, tăng thu nhập cho nông dân.

Các mô hình thí điểm thực hiện Đề án 1 triệu ha lúa đã góp phần mở rộng chuỗi giá trị ngành hàng lúa gạo thông qua việc tuần hoàn rơm rạ. Sau khi thu hoạch lúa, rơm rạ được dùng làm nguyên liệu trồng nấm, rồi tái sử dụng để sản xuất phân bón hữu cơ. Giải pháp này giúp nông dân tăng lợi nhuận thêm 9-11 triệu đồng/ha, đồng thời giảm thiểu lãng phí và ô nhiễm.

"Trong quá trình chuyển đổi sinh thái nông nghiệp, việc áp dụng cơ giới hóa để quản lý rơm rạ không chỉ là giải pháp kỹ thuật mà còn là nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của ngành lúa gạo Việt Nam. Khi tối ưu hóa việc quản lý phụ phẩm nông nghiệp trên đồng ruộng, chúng ta đang đặt những viên gạch đầu tiên cho tương lai của nền nông nghiệp bền vững"- TS Robert Cauwell, Trưởng Đại diện IRRI tại Việt Nam, nhấn mạnh.

Bước ngoặt mang tính chiến lược

Điểm nhấn của hội thảo nêu trên là việc ra mắt nhãn hiệu "Gạo Việt xanh phát thải thấp". Ông Bùi Bá Bổng, Chủ tịch VIETRISA, nhận định: "Đây là bước ngoặt mang tính chiến lược trong việc xây dựng thương hiệu lúa gạo Việt Nam, hướng tới thị trường cao cấp với tiêu chuẩn khắt khe về phát thải carbon. "Gạo Việt xanh phát thải thấp" không chỉ là nhãn hiệu thương mại mà còn là cam kết về trách nhiệm với môi trường và xã hội".

Từ khi Đề án 1 triệu ha lúa ra đời đến nay, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng nhiều địa phương, doanh nghiệp (DN) cũng như nông dân và hợp tác xã mong muốn có một sản phẩm được chứng nhận để xác định sự đóng góp của gạo Việt Nam. "Gạo Việt xanh phát thải thấp" - kết quả từ Đề án 1 triệu ha lúa - được kỳ vọng sẽ đáp ứng được mong mỏi này.

Theo ông Bùi Bá Bổng, đây là lần đầu tiên Việt Nam có nhãn hiệu gạo này. Đến nay, sản phẩm của 6 DN đã đạt tiêu chuẩn để gắn nhãn hiệu "Gạo Việt xanh phát thải thấp" và 1 DN đang làm hồ sơ. Tiêu chuẩn để sản phẩm được gắn nhãn hiệu là được tổ chức quốc tế công nhận. Theo đó, hơn 10.000 tấn gạo từ khoảng 3.000 ha lúa sẽ được gắn nhãn "Gạo Việt xanh phát thải thấp" vào bao và một số sẽ xuất khẩu.

"Đây là sự phát triển đột phá của ngành hàng lúa gạo, nhờ sự hỗ trợ của DN và nông dân, đặc biệt là sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế" - Chủ tịch VIETRISA nhìn nhận.

Ông Lê Thanh Tùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VIETRISA, đánh giá: "Khi thấy logo "Gạo Việt xanh phát thải thấp", người tiêu dùng sẽ biết rằng đây là sản phẩm sản xuất theo quy trình an toàn thực phẩm, giảm phát thải, thân thiện với môi trường. Đó là sự khuyến khích cũng như nguồn cảm hứng cho các địa phương và nông dân, DN có thêm định hướng để gia tăng các hoạt động sản xuất - kinh doanh".

Công ty CP Thực phẩm thiên nhiên King Green là 1 trong 6 DN được VIETRISA trao giấy chứng nhận quyền sử dụng nhãn hiệu "Gạo Việt xanh phát thải thấp". Theo ông Đặng Văn Vũ, trợ lý tổng giám đốc Công ty CP Thực phẩm thiên nhiên King Green, khi khảo sát thị trường châu Úc, châu Mỹ, châu Âu, DN thấy rằng người tiêu dùng rất quan tâm đến gạo an toàn, xanh, sạch, thân thiện với môi trường.

"Nhiều đối tác ở thị trường nước ngoài đặt hàng gạo phát thải thấp với chúng tôi. Logo "Gạo Việt xanh phát thải thấp" không chỉ giúp công ty chứng minh được năng lực của mình mà còn là đòn bẩy giúp xuất khẩu hàng hóa sang thị trường khó tính đạt hiệu quả hơn" - ông Vũ bày tỏ.