Gấp rút đào tạo nhân lực điện hạt nhân

Theo đó, nhu cầu nhân lực cho 2 nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 đến năm 2030 ước tính gần 4.000 người.

Dự kiến, có 11 trường đại học (ĐH), cao đẳng (CĐ) và viện nghiên cứu tham gia đào tạo, gồm: ĐH Bách khoa Hà Nội, Khoa học Tự nhiên - ĐHQG Hà Nội, Khoa học Tự nhiên - ĐHQG TP HCM, Điện lực, Đà Lạt, Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam (Bộ Khoa học và Công nghệ), Bách khoa - ĐH Đà Nẵng, Bách khoa - ĐHQG TP HCM, Xây dựng Hà Nội, Điện lực TP HCM (Tổng Công ty Điện lực miền Nam, Tập đoàn Điện lực Việt Nam), Dầu khí Việt Nam (Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam).

Các cơ sở đào tạo này tập trung đầu tư có trọng điểm, tăng cường cơ sở vật chất, đáp ứng tổng cộng 3.900 nhân lực cho 2 nhà máy, trong đó có 670 người sẽ được đào tạo ở nước ngoài. Cụ thể, Ninh Thuận 1 cần khoảng 1.920 người (gồm 1.020 kỹ sư, cử nhân và 900 người trình độ CĐ), còn Ninh Thuận 2 cần khoảng 1.980 người (gồm 1.050 trình độ ĐH, sau ĐH và 930 trình độ CĐ).

Điện hạt nhân được xác định là chủ trương lớn nhằm bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và hiện thực hóa cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050. Sau 8 năm tạm dừng, Việt Nam đã quyết định tái khởi động dự án điện hạt nhân tại Ninh Thuận, với 2 nhà máy lần lượt đặt tại xã Phước Hải và Vĩnh Hải. Dự kiến, nhà máy đầu tiên sẽ phát điện vào năm 2030, chậm nhất là cuối năm 2031.

Mục tiêu của đề án là đến năm 2030 sẽ bồi dưỡng, thực tập ngắn hạn cho khoảng 700 lượt cán bộ, chuyên gia và cập nhật kiến thức cho khoảng 450 giảng viên, nghiên cứu viên. Đồng thời, đào tạo khoảng 120 giảng viên chuyên ngành (80 thạc sĩ và 40 tiến sĩ) để phục vụ công tác đào tạo nhân lực cho 2 nhà máy.

Giai đoạn 2031 - 2035, đề án sẽ tiếp tục đào tạo, bồi dưỡng bổ sung nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu thực tế, thông qua các giải pháp như hoàn thiện chính sách, nâng cấp cơ sở vật chất, nâng cao chất lượng đội ngũ, cập nhật chương trình và mở rộng hợp tác quốc tế.

Các chuyên gia cho rằng điện hạt nhân là lĩnh vực đòi hỏi trình độ khoa học kỹ thuật cao, yêu cầu nguồn nhân lực chất lượng từ khâu thiết kế, công nghệ, xây dựng hạ tầng đến vận hành và quản lý pháp quy hạt nhân. Việc đào tạo nguồn nhân lực cho điện hạt nhân cần có sự chuẩn bị sớm và kỹ lưỡng. Việt Nam đang thiếu cả về số lượng và chất lượng, nhất là các nhà khoa học về loại năng lượng này.

Theo TS Hoàng Sỹ Thân - Trưởng Ban Kế hoạch và Quản lý khoa học, Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, chỉ cần ĐH Bách khoa Hà Nội và Trường ĐH Khoa học Tự nhiên - ĐHQG TP HCM cũng có thể đảm nhận đào tạo toàn bộ 4.000 nhân lực cần thiết, thay vì 11 trường như đề án dự kiến. 

TS Thân cho rằng nhân lực điện hạt nhân cần chuyên môn sâu về thẩm định, R&D (nghiên cứu và phát triển) và vận hành, vì vậy nên tập trung đào tạo tại 2 trường có thế mạnh và kinh nghiệm để bảo đảm chất lượng. "Đây là 2 trường có cơ sở đào tạo hàng đầu, từng tham gia đào tạo nhân lực cho dự án điện hạt nhân cách đây 15 năm" - TS Thân đánh giá.

Để có thể thực hiện thành công chương trình phát triển điện hạt nhân, đòi hỏi Việt Nam phải có đội ngũ cán bộ nghiên cứu, quản lý, vận hành, năng lực khoa học, công nghệ, sản xuất công nghiệp tốt hỗ trợ cho việc bảo đảm chất lượng trong triển khai xây dựng, đưa vào vận hành an toàn các nhà máy điện hạt nhân.