Cá mè vinh con nước đầu tháng 8 âm lịch ko lạt được ho là thịt ngon nhất vì là đầu mùa.
Con nước đầu tháng 8 âm lịch đem nhiều thứ về chợ Cái Răng. Buổi sáng 22.9, lần đầu tiên đi chợ này, tôi có thể cảm nhận được màu sắc của con nước qua các sản vật bán ở đó. Cá bống trứng tỷ lệ có trứng nhiều hơn, hầu như mớ cá nào cũng toàn là cá phơi bụng trứng trắng phau. Cá linh đã to bằng ngón tay trỏ, chỉ có mỗi một người bán, lẫn lộn giữa linh ống (mình tròn) và linh rìa (mình dẹp hơn). Cá he, loại cá giông giống cá mè vinh. Cá sặt bướm cỡ hai ngón tay. Cá chốt cỡ ngón trỏ. Chợ Cái Răng không có cá mè vinh. Ông Lê Lộc, chủ vườn sinh thái rộng 2ha ở Cái Răng, nói: “Chợ đó sung lắm”.
Chợ Mỹ Khánh lại có, vì ở đó có tới mấy mè vinh ngư phủ, chuyên nghề hớt loài cá này bằng vợt.
Dân miền Tây có vẻ sùng bái loại cá nhiều xương hom này. Danh pháp khoa học của nó là Barbonymus gonionotus. Người Thái đã nuôi cá này từ lâu và gọi là Java barb. Các nhà nghiên cứu cho rằng chiều dài tối đa của cá chừng 35cm. Dễ nhận ra là vây bụng và vây hậu môn có màu vàng da cam phớt đỏ ở phía ngoài. Thảng hoặc cũng có những con cả chục ký.
Ông Lộc bình luận: Nấu nó xong đem rây mắt thưa chà thịt lọc xương nấu cháo ăn ngọt phải biết. Không phải chỉ có ông Lộc. Tôi hằng nghe nhiều người xưng tụng nó. Nhưng lại gặp ngư phủ trước khi ăn thử cá. Có người còn kết luận: mè vinh nhất trứng, nhì bụng, thứ ba là đầu.
Nhưng ngư phủ Út Bình, tên đủ là La Văn Bình, lại nói: “Mùa này mè ‘dinh’ thịt mềm vẩy béo lắm”. Quả y. Con nước đầu tháng 8 vẩy cá béo thật béo. Sáng sớm 21.9, tay máy quay phim David Tý đã theo chân Út Bình đi hớt được bảy, tám ký. Cân ở chợ loại cá hai, ba con một ký được 50.000 – 60.000 đồng/kg.
Út Bình, 46 tuổi, theo học nghề anh rể Ba Cát mà tôi gọi là “Lão ngư tri nước” trong một bài báo, rồi hai anh em chuyên đi bỏ mồi dọc theo bờ sông Trường Tiền vào buổi chiều, để con nước sáng sớm hôm sau đi hớt. Cá ngày xưa còn ăn rau, trái, cá bây giờ ngày càng ít, lại chỉ ăn mồi lúa hột. Ngư phủ ở Mỹ Khánh, ai có khúc sông bẹo cá của mình. Họ bó lục bình thành từng bó rồi thả sát bờ sông, dùng dây nilông cột vào các nhánh cây trên bờ cho lục bình không trôi được. Bên dưới các bó lục bình nổi lêu bêu này họ cột các chùm bông lúa đã tỉa bớt lá, dài khoảng ba tấc. Bình nói: “Phải đặt người ta cắt hột lúa thật sáng, cá ăn mới mạnh”. Sau khi nhận lúa về, Bình bó sẵn từng chùm bông và tỉa bớt lá. Để chiều chiều đi thả mồi và sáng đi hớt. Chỉ cần kê chiếc vợt sát dưới giề lục bình giả để hớt. Mỗi một vợt có khi hai ba con, nặng tay. Mùa hớt cá mè vinh sung nhất là từ đầu tháng 8 đến tháng 11. Tháng 1, tháng 2 con cá ít đi và xương cứng.
Bảy, tám năm nay cá ít đi, con lớn cũng hiếm. Nhưng Bình không bỏ được nỗi ham cá. Bình kể, có lần có hai đứa bé chết chìm ngoài sông Cái trôi mất xác. Tối anh đi hớt cá mà sợ ma vô cùng. Sợ nên thầm van vái cho đừng gặp xác kẻ chết oan. Sợ nhưng không lấn được ham. Hai anh em sắm ba cái rộng, cứ hớt đầy rộng là về. Chiến tích rực rỡ nhất của Bình là con cá mè vinh nặng 1,7kg. Nhưng con cá sẩy là con cá to. Cách đây mấy năm, anh bắt được mớ cá trong đó có con 1,7kg, đem bỏ trong rộng. Tối bị trộm mất, tiếc hùi hụi.
Sáng hôm 22/9, chúng tôi điện nhờ David Tý mua mấy con cá mè vinh ngoài chợ Mỹ Khánh, đem vào vườn sinh thái Lê Lộc ở Cái Răng nhờ kho lạt – món cá mè vinh được cho là ngon nhất – để thưởng thức, đồng thời chụp ảnh. Cá ngon. Vẩy ngon hơn cá tuy không thơm bằng thịt. Trứng béo. Nhiều người cho rằng ăn cá mang trứng là mang tội. Thực ra, tài liệu khoa học cho biết, nhiều con cá mè vinh rộng trong ao, mang trứng nhưng không hợp điều kiện chúng chẳng đẻ bao giờ.
Cá mè vinh còn nổi tiếng với món chả cá. Có người nói chả cá mè vinh còn ngon hơn chả thác lác, lại rẻ hơn. Nhưng tôi nghĩ chả cá là món vừa ngon vừa chuyên trị xương hom dành cho dân Sài Gòn thường không có “đẳng cấp” về ăn cá.
và quét mã QR
Bình luận (0)