Cần hợp nhất cơ quan quản lý thực phẩm

Ngày 6-3, tại TP HCM, Văn phòng Quốc hội tổ chức hội thảo Đánh giá việc thực hiện chính sách pháp luật về an toàn thực phẩm giai đoạn 2011-2016 khu vực phía Nam do Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển chủ trì. Hội thảo có sự tham gia của lãnh đạo 3 bộ: Y tế, Công Thương, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) cùng các tỉnh, thành phía Nam.

Chồng chéo, khó quy trách nhiệm

Ông Trương Quốc Cường, Thứ trưởng Bộ Y tế, nhìn nhận công tác quản lý an toàn thực phẩm hiện còn nhiều chồng chéo, rất khó trong việc quy trách nhiệm. Hiện nay, luật giao cho 3 bộ cùng quản lý theo kiểu “3 ông ngang nhau” mà không có “ông nào” to hơn nên không phát huy hiệu quả. Đại diện doanh nghiệp (DN) châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) đã nhiều lần kiến nghị Việt Nam thành lập một cơ quản quản lý thực phẩm để quản lý tốt hơn.

Đại biểu HĐND TP HCM giám sát an toàn thực phẩm tại một siêu thị

Bà Nguyễn Thị Hồng Minh, nguyên Thứ trưởng Bộ Thủy sản, cho rằng cần thành lập cơ quan thống nhất quản lý an toàn thực phẩm. Theo kinh nghiệm của Hà Lan, nước này phải mất 10 năm để hợp nhất các cơ quan quản lý an toàn thực phẩm nên việc cho chủ trương hợp nhất là cấp bách, nếu không bắt đầu thì rất khó cải thiện tình hình.

Theo bà Minh, người dân hết sức lo ngại về thực phẩm đang tiêu dùng. Chuyện cấp giấy chứng nhận VietGAP khống, thậm chí là giấy xét nghiệm khống, đã diễn ra làm xói mòn niềm tin của người tiêu dùng. Nông sản xuất khẩu thì liên tục bị cảnh báo từ hồ tiêu đến gạo, thủy sản do tồn dư hóa chất, kháng sinh. Vì thế, đã đến lúc nhà nước cần đưa ra lộ trình cụ thể, buộc vùng sản xuất phải tuân thủ GAP (thực hành sản xuất nông nghiệp tốt), nhà máy phải có tiêu chuẩn HACCP. Trước đây, ngành thủy sản đã từng kêu khó khi làm theo tiêu chuẩn HACCP nhưng cũng làm được vì nếu không làm sẽ không bán được hàng.

Kỳ vọng mô hình mới

Do đó, mô hình thí điểm thành lập Ban Quản lý an toàn thực phẩm tại TP HCM được nhiều đại biểu kỳ vọng sẽ làm nên chuyện. PGS-TS-DS Phạm Khánh Phong Lan, Trưởng Ban Quản lý an toàn thực phẩm TP HCM, cho biết nguyên tắc của cơ quan mới là không tăng biên chế, trực thuộc UBND TP HCM (tương đương sở).

Theo bà Lan, nhiều DN than phiền làm thực phẩm sạch quá khó vì quá nhiều thủ tục, không biết hỏi ai. Do vậy, trước mắt bộ phận pháp chế của Ban Quản lý an toàn thực phẩm sẽ công khai các thủ tục, hỗ trợ DN trong việc cấp giấy chứng nhận để “dẹp cò” như hiện nay, tập trung nguồn lực cho hậu kiểm. Công tác thanh tra, kiểm tra sẽ có trọng tâm, trọng điểm và sử dụng cơ chế “gián điệp” để đánh trúng đích, tránh tình trạng báo chí phát hiện nhưng thanh tra đến thì đã dọn dẹp hết. Ngoài ra, phải thanh tra lực lượng thanh tra để bảo đảm việc thanh tra đúng, tránh chuyện “bắt tay” chia tiền phạt.

Phát biểu kết luận hội nghị, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đánh giá công tác bảo đảm an toàn thực phẩm đang ở mức trung bình. Tuy nhiên, ở một số địa phương thì tình hình đang ở “giới hạn đỏ”. Tình trạng vi phạm an toàn thực phẩm là phổ biến nhưng mức phạt còn thấp, trung bình tiền phạt chỉ từ 100.000-200.000 đồng/vụ là không đủ răn đe, còn ít vụ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.