Cầu tín dụng trơ với lãi suất

Tại thời điểm cuối quý I, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) còn tỏ ra lạc quan khi tăng trưởng tín dụng đã dương trở lại, tăng 1% so với cuối tháng 2 và tăng 0,01% so với cuối năm 2013, nhưng đến nay mức độ lạc quan đã giảm.

Chỉ tăng phân nửa tốc độ cùng kỳ năm ngoái

Số liệu mới nhất của NHNN cho thấy đến ngày 23-5, tín dụng chỉ tăng 1,31% so với đầu năm, bằng phân nửa tốc độ tăng của cùng kỳ năm ngoái và thấp xa mục tiêu điều hành cả năm là 12%-14%. Trong khi đó, vốn huy động toàn hệ thống vẫn tăng 4,2%.

Lãi suất hạ thấp nhưng tăng trưởng tín dụng vẫn chỉ bằng phân nửa cùng kỳ năm trước. (Ảnh chỉ có tính minh họa) Ảnh: Hồng Thúy

Đáng lưu ý, các chuyên gia kinh tế đang lo ngại xu hướng cầu tín dụng trơ với lãi suất đang bộc lộ ngày càng rõ nét. Theo Vụ Chính sách tiền tệ - NHNN, lãi suất cho vay trong tháng 5 đã giảm thêm 0,5% do các ngân hàng thực hiện chủ trương của Chính phủ giảm lãi suất để hỗ trợ doanh nghiệp (DN). Mặt bằng lãi suất hiện nay đã về mức năm 2005-2006, nhiều ngân hàng còn giảm lãi suất trước khi NHNN điều chỉnh lãi suất điều hành và hiện trên thị trường vẫn có ngân hàng niêm yết lãi suất huy động thấp hơn trần lãi suất của NHNN. Lãi suất cho vay hiện đang ở mức 9%-12%/năm, dự án tốt có thể vay với lãi suất 7%/năm, các lĩnh vực ưu tiên còn được vay thấp hơn.

Các khoản vay cũ cũng được điều chỉnh giảm, trên cả hệ thống chỉ còn 20% khoản vay chịu lãi suất từ 13% trở lên, trong đó chỉ có 5% các món tín dụng vẫn phải trả chi phí vay trên 15%/năm. Như vậy, lãi suất đã giảm khá mạnh so với tín hiệu lạm phát nhưng tốc độ tăng trưởng tín dụng không tăng tương ứng. Điều này cho thấy cầu tín dụng vẫn trơ với lãi suất.

Phải đẩy mạnh bảo lãnh

Trên thị trường vẫn tiếp tục quẩn quanh mâu thuẫn: DN muốn hạ chuẩn để dễ tiếp cận vốn thì ngân hàng lại không thể cho vay bằng mọi giá để tránh phát sinh nợ xấu. Tiền vẫn ứ đọng ở ngân hàng, kênh trái phiếu Chính phủ cũng không thể thực hiện được vai trò gián tiếp dẫn vốn vào nền kinh tế. Đại diện Vụ Chính sách tiền tệ cho biết trong 5 tháng qua, các ngân hàng thương mại đã rót một lượng tiền lớn vào trái phiếu Chính phủ nhưng khoản tiền này Chính phủ chưa sử dụng hết mà vẫn gửi trong ngân hàng nhiều hơn trước.

Như vậy, cả tín dụng ngân hàng và vốn ngân sách huy động cũng khó đẩy ra nền kinh tế. NHNN cho rằng để khơi thông tín dụng, cần thiết phải đẩy mạnh hoạt động bảo lãnh tín dụng để DN tiếp cận vốn tốt hơn trong khi ngân hàng không phải hạ chuẩn cho vay. Hiện nay, cơ chế bảo lãnh tín dụng đã có nhưng việc triển khai còn nhiều bất cập nên hiệu quả chưa cao.

Một kênh khác có thể thúc đẩy tăng trưởng tín dụng là mô hình liên kết ngân hàng - DN. Tại Hà Nội và TP HCM đang tích cực đẩy mạnh mô hình này. Bà Nguyễn Thị Mai Sương, Giám đốc NHNN Chi nhánh Hà Nội, cho biết đến ngày 20-5, trên địa bàn Hà Nội đã có 8 ngân hàng đăng ký tham gia chương trình với số vốn hơn 11.000 tỉ đồng, kịp thời tháo gỡ khó khăn cho DN.

NHNN cho biết từ nay đến cuối năm, mô hình liên kết ngân hàng - DN sẽ được nhân rộng tại nhiều địa phương trong cả nước nhằm thúc đẩy vốn vào nền kinh tế. Những nỗ lực này nhằm đem lại cơ hội sống cho cộng đồng DN, từ đó thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, giữ vững động lực tăng trưởng kinh tế.