Kỷ lục kém vui chờ nước Mỹ

Đợt đóng cửa chính phủ Mỹ hiện nay đã bước sang ngày thứ 34 hôm 3-11 (giờ địa phương) và đang trên đường trở thành dài nhất lịch sử khi Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa vẫn chưa đàm phán thực chất để chấm dứt tình trạng này. Nếu kéo dài đến ngày 5-11, kỷ lục mới sẽ được thiết lập.

Kỷ lục hiện nay là đợt đóng cửa kéo dài 35 ngày từ cuối năm 2018 đến đầu năm 2019 trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Bất đồng khi đó xoay quanh ngân sách cho bức tường biên giới Mỹ - Mexico. Lần này, vấn đề gây tranh cãi liên quan đến chuyện gia hạn các khoản trợ cấp giúp giảm phí bảo hiểm y tế cho hàng triệu người Mỹ, vốn sẽ hết hạn vào cuối năm 2025.

Tổng thống Donald Trump và các nghị sĩ Đảng Cộng hòa hiện vẫn giữ lập trường chỉ đàm phán sau khi chính phủ mở cửa trở lại. Trái lại, theo AP, các thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ muốn đàm phán trước và nhiều lần bỏ phiếu ngăn chính phủ mở cửa lại. 

Đảng Cộng hòa đang hy vọng một số nghị sĩ ôn hòa của Đảng Dân chủ cuối cùng sẽ bỏ phiếu ủng hộ họ. Theo AP, hai bên đã thảo luận về các thỏa hiệp tiềm năng trong những tuần qua, như cam kết bỏ phiếu về vấn đề chăm sóc sức khỏe để đổi lấy việc mở cửa lại chính phủ. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu các cuộc trao đổi đó có thể đưa đến thỏa hiệp thực chất hay không.

Kể từ khi chính phủ Mỹ đóng cửa một phần, khoảng 700.000 nhân viên liên bang đã bị cho nghỉ việc tạm thời, trong khi hàng trăm ngàn người làm việc trong những lĩnh vực thiết yếu vẫn phải làm việc mà không được trả lương. 

Cũng đang chịu ảnh hưởng là 42 triệu người nhận trợ cấp thực phẩm thuộc Chương trình Hỗ trợ Dinh dưỡng Bổ sung (SNAP). Bộ Nông nghiệp dự định tạm hoãn khoảng 8 tỉ USD cho chương trình này từ đầu tháng 11. 

Tuy nhiên, 2 thẩm phán liên bang đã phán quyết chính quyền của Tổng thống Donald Trump phải sử dụng quỹ khẩn cấp để chi trả các khoản trợ cấp SNAP trong thời gian chính phủ đóng cửa. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho biết các khoản trợ cấp này có thể được khôi phục sớm nhất trong ngày 5-11.

Thiệt hại kinh tế từ việc chính phủ đóng cửa cũng là điều khó tránh, với Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) hôm 29-10 đưa ra con số ước tính là ít nhất 7 tỉ USD. Ngoài ra, đã xuất hiện cảnh báo về tác động lâu dài đối với nền kinh tế hàng đầu thế giới. 

"Nền kinh tế đang mong manh và vì vậy một sự kiện như đóng cửa chính phủ có thể nhanh chóng trở thành vấn đề lớn hơn nhiều so với những gì mọi người tưởng" - ông Mark Zandi, nhà kinh tế trưởng tại Công ty Moody's Analytics (Mỹ), nhận định với đài CNN.

Trong bối cảnh chính phủ đóng cửa, mức tăng trưởng yếu của thị trường lao động có thể nhanh chóng chuyển thành mất việc làm trên diện rộng nếu các mạng lưới an sinh bị xói mòn, nhiều nhân viên liên bang tiếp tục không nhận lương và việc cắt giảm chi tiêu lan sang khu vực tư nhân, khiến doanh nghiệp buộc phải cắt giảm nhân sự hoặc đóng cửa. 

Bên cạnh đó, chính sách thuế quan của chính quyền Tổng thống Donald Trump được dự báo sẽ kìm hãm chi tiêu của người tiêu dùng trước cuối năm nay và một cuộc đóng cửa kéo dài có thể tiếp tục làm suy giảm niềm tin của họ. Chưa hết, tình trạng gián đoạn các dịch vụ và ngân sách của chính phủ có thể ảnh hưởng đến thương mại và chuỗi cung ứng, đẩy giá cả tăng lên.