Nhớ một thời xây đảo

Bảy ngày đêm vật lộn với sóng to để cứu đồng đội, bị tàu nước ngoài tấn công, phải ăn thịt chim hải âu sống để cầm cự... Đó là chuyện về người lính Đào Đình Chữ cùng 7 chiến sĩ "chết hụt" ngoài biển đảo Phan Vinh 46 năm trước, như biểu tượng của ý chí yêu nước và lòng dũng cảm bảo vệ Trường Sa - quần đảo thiêng liêng nơi tuyến đầu Tổ quốc.

Hồi ức khó quên

Tôi tình cờ gặp ông Đào Đình Chữ đến UBND xã Xuyên Mộc, huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu để khám bệnh theo tiêu chuẩn gia đình chính sách trong đợt làm công tác dân vận tại đây. Thấy tôi mặc quân phục hải quân, ông Chữ đến bắt chuyện: "Hôm nay có khám bệnh không anh? Tôi nguyên là chiến sĩ hải quân Trường Sa đi giữ đảo Phan Vinh năm 1978, nghe tin có bộ đội về khám bệnh, cấp thuốc miễn phí nên đến đây".

Qua câu chuyện, biết ông là cựu binh hải quân một thời lăn lộn ngoài biển cả, tôi lấy mảnh giấy ghi lại những lời ông kể với tư cách đồng đội cùng màu áo, chỉ khác nhau về tuổi đời và tuổi quân nhập ngũ.

Bên hành lang của UBND xã Xuyên Mộc, ông Chữ kể về những ngày tận cùng gian khó cùng đồng đội giữ đảo Phan Vinh. Ông bảo: "Gần 46 năm trôi qua nhưng những ngày sống, xây đảo thì không bao giờ quên được. Đó là quãng thời gian đẹp nhất của tôi. Đời quân ngũ được đến Trường Sa, được góp công sức cho Trường Sa là niềm hãnh diện".

Tháng 4-1978, từ Lữ đoàn 146 Vùng 4 Hải quân, ông Chữ cùng 8 đồng đội xuống tàu 680 hành quân ra đảo Phan Vinh làm nhiệm vụ. Sau hải trình 3 ngày đêm, tàu 680 cập đảo Phan Vinh. "Lúc đó khoảng 15 giờ. Đảo Phan Vinh chỉ là mỏm đá ngầm san hô nổi lên mặt nước chừng 1 m. Chúng tôi bắt đầu cuộc sống mới bằng lương khô, ít gạo, thịt hộp và những vật dụng xây đảo. Thời tiết nắng nóng vô cùng" - ông Chữ nhớ lại.

Một buổi sáng giữa tháng 5-1978, trong lúc ông đang nấu ăn cho cả đảo, bỗng nghe tiếng la thất thanh của một đồng đội: "Chữ ơi, cứu tao với! Chữ ơi…". Ông quăng muôi múc canh, vội chạy ra mép đảo và lao ra cứu đồng đội bị sóng biển cuốn đi. Nhưng ngờ đâu, ông cũng bị cuốn theo. Lúc đó, các chiến sĩ khác đang xây đảo cũng nhanh chóng đến ứng cứu.

Phương án cứu nạn nhanh chóng triển khai. Chiếc xuồng cao su được cột chặt một đầu bằng sợi dây thừng dài chừng 60 m vào lô cốt, một đầu cột với xuồng. Các chiến sĩ đem theo chèo lên xuồng ra cứu đồng đội. Xuồng vừa ra khỏi triền san hô đã bị một con sóng lớn ập vào, làm đứt dây thừng, trôi ra xa. "Tôi cố bơi để cứu đồng đội nhưng càng bơi càng bị đẩy ra xa bờ. Sau đó, tôi vớ một khúc gỗ và được xuồng đến cứu. Ở triền đảo, sóng thường xoáy theo vòng, cuộn rồi đưa ra xa. Tôi biết bơi từ nhỏ chứ không thì chết rồi" - ông Chữ hồi tưởng.

Phải sống để xây đảo

Có lẽ sau 46 năm kể từ ngày rời đảo Phan Vinh, nay ông Chữ mới có dịp kể lại chuyện bị sóng biển cuốn trôi. Bởi vậy, có những đoạn ông trầm ngâm suy tư, có lúc ông đưa tay lên trán để lục lại ký ức. Mắt ông luôn rưng rưng, giọng xúc động nghẹn trong cổ họng khi nhớ về đồng đội.

Ông kể tiếp, lúc ông được đưa trở lại xuồng thì liền cùng các chiến sĩ tiếp tục đi tìm đồng đội. Chiếc xuồng cứu sinh làm bằng cao su liên tiếp bị sóng đánh ra xa. Làm cách nào để chèo lại vào đảo trong khi cơn giông sắp ập xuống, sóng mỗi lúc nổi lên một lớn, một đồng đội chưa tìm thấy? "Câu hỏi lởn vởn trong đầu khiến chúng tôi phải quyết tâm hơn. Cơn mưa biển ập đến như trút nước, trời tối dần, chúng tôi ngồi trên xuồng vừa đói vừa rét run bần bật nhưng không hết hy vọng" - ông Chữ kể lại.

Sau cơn giông bất ngờ, biển lặng dần, chiếc xuồng cao su tròng trành trên sóng nước. Sau một đêm chống chọi với sóng biển, đói và khát, các chiến sĩ lả dần. Nhưng cái đói cũng chưa khủng khiếp bằng cái nắng cháy da cháy thịt vào buổi sáng hôm sau. Những vết rộp bắt đầu nổi lên trên người các chiến sĩ.

Hết ngày thứ nhất, sang ngày thứ 2, bụng đói cồn cào, cổ họng ai cũng khát khô. "Phải sống!", các chiến sĩ nói với nhau như vậy và động viên nhau bình tĩnh, giữ vững ý chí chờ tàu đến cứu. Ông Chữ kể tiếp: "Lúc chúng tôi nằm thiếp đi chờ tàu đến cứu, bất ngờ có một con chim hải âu sà xuống đậu cạnh xuồng. Tôi vồ lấy, rứt lông xé thịt chia cho mọi người ăn. Tanh cũng ăn, ăn để sống".

Sang ngày thứ 5, lúc hy vọng sống trở nên mong manh thì họ phát hiện có một chiếc tàu gần đó. Ông Chữ và 2 chiến sĩ bơi đến gần tàu rồi ra tín hiệu xin thức ăn. Từ trên tàu, 3 tên lính phóng lao xuống họ. Đoán là tàu nước ngoài, họ lặn xuống né mũi lao rồi bơi trở lại xuồng. Lúc ấy ai cũng nghĩ không còn hy vọng sống nữa...

Sang ngày thứ 6 thì 8 chiến sĩ nằm lịm trên xuồng. Tất cả đều rộp da do nắng và biển mặn. Sau đó được tàu của Vùng 4 Hải quân đến cứu đưa vào đất liền. Chiến sĩ trượt chân bị sóng cuốn trôi dạt vào một điểm đảo gần đó và cũng được tàu đến cứu vớt...

Sau sự cố chết hụt tháng 5-1978 tại đảo Phan Vinh, ông Chữ về đất liền hồi phục sức khỏe rồi tiếp tục đi đảo Trường Sa Lớn và Cô Lin. Năm 1991, ông được phục viên thanh toán chế độ một lần rồi về Nam Định sinh sống, sau đó vào xã Xuyên Mộc, huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu lập nghiệp.

Năm nay, ông Đào Đình Chữ bước sang tuổi 67. Cuộc sống của ông cũng bình lặng như bao người lính hải quân khác trở về từ Trường Sa. Chỉ khác là ông luôn đau đáu về những ngày tháng sống ở đảo Phan Vinh...