Sớm có giải pháp cho xe điện trong chung cư

Trong khi TP HCM thúc đẩy giảm xe xăng thì nhiều chung cư hạn chế xe điện xuống hầm do lo ngại cháy nổ. Phóng viên Báo Người Lao Động trao đổi với ông Bùi Hòa An, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP HCM, xung quanh vấn đề này.

* Phóng viên: Thưa ông, hiện nay các quy chuẩn, tiêu chuẩn PCCC liên quan việc bố trí bãi đỗ xe máy xăng và xe máy điện trong hầm chung cư được áp dụng như thế nào? Việc phân loại, bố trí riêng hai nhóm phương tiện có phù hợp với quy định hiện hành?

- Ông BÙI HÒA AN: Có thể nói một cách thẳng thắn rằng những quy chuẩn, tiêu chuẩn PCCC chuyên biệt cho việc bố trí bãi đỗ xe máy xăng và xe máy điện trong hầm chung cư chưa được ban hành chính thức. Các quy định hiện hành chủ yếu được xây dựng trong bối cảnh phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch là chủ đạo, trong khi xe điện mới phát triển mạnh vài năm gần đây.

Từ thực tế đó, Sở Xây dựng TP HCM đã có văn bản góp ý dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật - công trình bãi đỗ xe do Bộ Xây dựng chủ trì soạn thảo. Trong đó, Sở thống nhất cách tiếp cận coi xe điện là nhóm "xe sử dụng năng lượng xanh", đồng thời nhấn mạnh đặc thù về nguy cơ cháy nổ của loại phương tiện này.

Qua theo dõi và tham khảo nhiều nghiên cứu chuyên môn, chúng tôi nhận thấy khi xảy ra sự cố, xe điện có thể phát sinh hiện tượng phóng điện, cháy lõi pin với nhiệt độ rất cao, khó dập tắt bằng biện pháp PCCC thông thường. Nguy cơ này không chỉ ảnh hưởng đến chính xe điện mà còn đe dọa trực tiếp các phương tiện sử dụng xăng, dầu, hydro đỗ lân cận trong không gian kín như hầm chung cư.

Do đó, về mặt nguyên tắc kỹ thuật, việc nghiên cứu phương án bố trí riêng hoặc có giải pháp phân tách 2 nhóm phương tiện là hợp lý.

* Thực tế cho thấy một số chung cư tại TP HCM từ chối cho xe điện xuống hầm hoặc hạn chế chỗ đậu. Sở Xây dựng đánh giá thế nào về tính pháp lý của việc này, đặc biệt liên quan đến quyền lợi của cư dân?

- Sở Xây dựng có ghi nhận thực trạng một số ban quản lý chung cư tự ban hành quy định hạn chế hoặc từ chối xe điện xuống hầm, xuất phát từ lo ngại rủi ro PCCC. Tuy nhiên, nếu xét dưới góc độ pháp lý, đây là vấn đề cần cân nhắc rất thận trọng.

Theo Luật Nhà ở năm 2023, có hiệu lực từ năm 2025, chỗ để xe là phần diện tích phục vụ nhu cầu chung của cư dân và không có quy định phân biệt loại động cơ của phương tiện. Xe điện là tài sản hợp pháp của người dân, việc ngăn cản cư dân đưa phương tiện hợp pháp của mình vào khu vực để xe chung, nếu không có căn cứ pháp luật rõ ràng, có thể bị xem là xâm phạm quyền sở hữu và quyền sử dụng tài sản. Việc đơn phương áp đặt quy định có dấu hiệu lạm quyền và dễ phát sinh tranh chấp.

Ở góc độ dịch vụ, cư dân đã đóng phí để sử dụng hạ tầng chung. Từ chối trông giữ xe điện mà không có cơ sở pháp lý rõ ràng cũng có thể vi phạm cam kết trong hợp đồng mua bán căn hộ hoặc hợp đồng dịch vụ quản lý vận hành.

Nhưng chúng tôi cũng chia sẻ với các ban quản lý trong bối cảnh còn thiếu quy chuẩn kỹ thuật cụ thể, nhất là tại các chung cư cũ. Việc tự đặt ra quy định để quản trị rủi ro là phản ứng mang tính phòng ngừa. Vấn đề là cần sớm có khung pháp lý và kỹ thuật thống nhất để tránh xung đột quyền lợi giữa các bên.

* Trước chủ trương hạn chế xe xăng, đặc biệt tại khu vực trung tâm, Sở Xây dựng định hướng gì cho hệ thống hầm giữ xe ở các cao ốc, chung cư để vừa bảo đảm an toàn PCCC vừa đáp ứng xu hướng chuyển đổi sang phương tiện điện?

- Quan điểm xuyên suốt của Sở Xây dựng là hệ thống hạ tầng chung cư phải từng bước đáp ứng xu hướng chuyển đổi phương tiện của cư dân, nhưng an toàn PCCC vẫn là yêu cầu tiên quyết.

Với các dự án mới, sở đã kiến nghị Bộ Xây dựng nghiên cứu quy định thiết kế bãi đỗ xe theo hướng có giải pháp tách riêng khu vực đỗ xe sử dụng nhiên liệu xăng và khu vực đỗ xe sử dụng năng lượng điện. Việc phân khu rõ ràng giúp kiểm soát rủi ro tốt hơn, đồng thời tạo thuận lợi cho công tác PCCC khi có sự cố.

Đối với các chung cư đã đưa vào sử dụng, đặc biệt là chung cư cũ, việc cải tạo, nâng cấp hầm xe cần thực hiện theo lộ trình phù hợp, có đánh giá kỹ thuật cụ thể cho từng công trình. Không thể áp dụng máy móc một mô hình chung cho tất cả mà cần dựa trên hiện trạng hạ tầng, hệ thống thông gió, thoát khói, trang thiết bị PCCC hiện có.

* Sở Xây dựng có tham khảo kinh nghiệm quốc tế trong vấn đề này không, thưa ông?

- Chúng tôi đang tích cực nghiên cứu kinh nghiệm của nhiều quốc gia, trong đó có Trung Quốc - nơi mật độ xe máy điện rất cao. Một điểm đáng chú ý là nước này cho phép đỗ xe điện trong hầm chung cư nhưng cấm sạc pin tại khu vực này để giảm nguy cơ cháy nổ.

Hiện Sở Xây dựng đang phối hợp với các đơn vị chuyên môn của Bộ Công an, Bộ Công Thương, Tổng Công ty Điện lực và các bên liên quan để nghiên cứu quy định chi tiết về đỗ và sạc xe điện trong hầm chung cư. Trên cơ sở đó, sở sẽ tổng hợp, báo cáo UBND TP HCM nhằm xây dựng giải pháp hài hòa giữa yêu cầu an toàn, quyền lợi cư dân và định hướng phát triển giao thông xanh của thành phố.

• Trân trọng cảm ơn ông.