Thế khó của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron

Mới làm thủ tướng gần một tháng, ông Lecornu thừa nhận không thể lãnh đạo một chính phủ thiểu số trung dung trong bối cảnh tiến trình đàm phán cho thấy các đảng đối lập đều giữ lập trường cứng rắn về ngân sách và các chính sách khác.

Thâm hụt ngân sách của Pháp hiện ở mức gần 6% GDP, gấp đôi mức giới hạn của Liên minh châu Âu (EU). Trong khi đó, nợ công thuộc hàng cao nhất khối. Việc thông qua ngân sách "thắt lưng buộc bụng" tại Quốc hội chia rẽ như hiện nay đã khiến hai người tiền nhiệm của ông Lecornu mất chức. Bản thân ông này cũng nhanh chóng nhận ra mình khó tránh số phận tương tự.

Trong diễn biến bất ngờ tối 6-10 (giờ địa phương), Tổng thống Macron đã cho ông Lecornu thêm 48 giờ để đưa ra một kế hoạch nhằm "bảo đảm sự ổn định của đất nước". Ông Lecornu sau đó cho biết đã đồng ý "tiến hành những cuộc thảo luận cuối cùng với các lực lượng chính trị" nhằm đạt được mục tiêu nói trên và sẽ báo cáo lại Tổng thống Macron. Dù vậy, theo trang Euronews, ông Lecornu nhấn mạnh sẽ không quay lại cương vị thủ tướng ngay cả khi đàm phán thành công, qua đó cho thấy việc đảm nhận vị trí này đã trở nên khó khăn đến mức nào.

Giờ đây, Tổng thống Macron phải đối mặt với bài toán nan giải về bước đi tiếp theo khi không lựa chọn nào thật sự thuận lợi. Trước hết, nhà lãnh đạo này có thể chọn một thủ tướng khác - người thứ 6 chỉ trong chưa đầy 2 năm. 

Về lý thuyết, ông Macron có thể thử lại với một người thuộc liên minh trung dung của mình nhưng việc ông Lecornu nhanh chóng từ chức cho thấy giới hạn của cách tiếp cận này. Bất kỳ chính phủ nào được lãnh đạo bởi người phe ông Macron đều có nguy cơ đối mặt sự phản đối tương tự từ các đảng phái khác.

Ngoài ra, ông Macron có thể tìm kiếm người bên ngoài phe của mình. Ứng viên này có thể là một nhân vật ôn hòa từ phe đối lập hoặc thậm chí là một nhà kỹ trị được xem là trung lập hơn. Tuy nhiên, phương án này tiềm ẩn rủi ro lớn. Nếu chọn một người thuộc phe cánh tả, ông Macron có thể sẽ phải nhượng bộ trong các cải cách kinh tế, đặc biệt là kế hoạch cải tổ hưu trí gây tranh cãi. 

Trong khi đó, nếu chọn người thuộc phe cánh hữu, ông có nguy cơ khiến phe cánh tả xa lánh và đối mặt nhiều cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm hơn. Tình hình càng thêm khó vì chức thủ tướng hiện bị xem là vị trí "rủi ro cao" và không có nhiều chính trị gia muốn nhận công việc đó do sợ ảnh hưởng đến sự nghiệp của mình.

Lựa chọn tiếp theo là giải tán Quốc hội và tổ chức bầu cử lập pháp mới. Tuy nhiên, bầu cử mới nhiều khả năng vẫn dẫn đến tình trạng Quốc hội "treo" như hiện nay, bị chia thành 3 khối chính: liên minh trung dung của Tổng thống Macron, liên minh cánh tả và đảng cực hữu Tập hợp Quốc gia (National Rally). 

Thậm chí, phe cực hữu hoặc phe cánh tả còn có thể mạnh thêm. Giới quan sát đánh giá việc tiến hành cuộc bầu cử năm 2024 là tính toán sai lầm và Tổng thống Macron thời gian qua không muốn mạo hiểm làm điều này lần nữa. Tuy nhiên, nếu tình trạng bế tắc kéo dài và ngân sách vẫn không được thông qua, áp lực buộc ông có bước đi như thế sẽ ngày một tăng.

Một kịch bản khác là ông Macron từ chức - điều mà một số người của phe đối lập đang kêu gọi. Nếu chuyện này xảy ra, một cuộc bầu cử tổng thống mới sẽ được tổ chức trong vòng từ 20 đến 50 ngày. Tuy nhiên, kịch bản này được xem là khó xảy ra, nhất là khi ông Macron nhiều lần cam kết sẽ làm hết nhiệm kỳ vào năm 2027.