Quan hệ Mỹ - Trung khó "tan băng"

Tình hình khu tự trị Tân Cương trở thành vấn đề gây căng thẳng mới trong quan hệ Mỹ - Trung sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump ký ban hành luật cho phép trừng phạt các quan chức Trung Quốc "liên quan đến việc giam giữ người Duy Ngô Nhĩ và các nhóm Hồi giáo khác ở Tân Cương".

Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã cảnh báo sẽ có hành động trả đũa nếu Washington không chấm dứt can thiệp vào chuyện nội bộ của Bắc Kinh. Tại cuộc gặp ông Pompeo, ông Dương đã phản đối đạo luật này.

Ngoài ra, theo lời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Dương nhấn mạnh quyết tâm của Trung Quốc về việc thực thi luật an ninh quốc gia đối với Hồng Kông là "không thể lay chuyển". Ngoài ra, ông Dương khẳng định Bắc Kinh phản đối tuyên bố chung của Bộ trưởng Ngoại giao nhóm 7 nước công nghiệp hàng đầu thế giới (G7) về những vấn đề liên quan đến Hồng Kông.

Hai ông Mike Pompeo (phải) và Dương Khiết Trì tại một cuộc gặp ở thủ đô Washington - Mỹ hồi tháng 11-2018 Ảnh: REUTERS

Bất chấp những bất đồng nói trên, Bắc Kinh vẫn mô tả cuộc đối thoại giữa hai ông Pompeo và Dương "mang tính xây dựng" và hai bên nhất trí cải thiện quan hệ song phương vốn đang xấu đi. Tại cuộc gặp, ông Dương cho biết Trung Quốc cam kết xây dựng mối quan hệ không đối đầu và tôn trọng với Mỹ, đồng thời bày tỏ hy vọng hai nước có thể hỗ trợ lẫn nhau, thúc đẩy quan hệ song phương hướng đến sự hợp tác và ổn định.

Trong khi đó, theo hãng tin Reuters, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết ông Pompeo đã nhấn mạnh sự cần thiết của các thỏa thuận có qua có lại giữa hai nước, từ thương mại, an ninh đến ngoại giao. Ngoài ra, Ngoại trưởng Mỹ nhấn mạnh cần phải hoàn toàn minh bạch và chia sẻ thông tin để chống đại dịch Covid-19 và ngăn các dịch bệnh khác bùng phát trong tương lai.

Một số nhà quan sát cho rằng cuộc gặp dường như cho thấy hai bên không muốn quan hệ song phương thêm lao dốc, nhất là khi cuộc bầu cử tổng thống Mỹ đang đến gần. Tuy nhiên, khả năng hai bên cải thiện quan hệ là rất thấp do nhiều bất đồng vẫn còn đó.

"Không bên nào dường như chịu thỏa hiệp về một hoặc hai vấn đề nói trên để cho phép căng thẳng hạ nhiệt trong một thời gian đủ dài. Chỉ duy trì tiếp xúc ngoại giao thôi không thể bảo đảm bất kỳ sự cải thiện có ý nghĩa nào trong quan hệ song phương" - ông Shi Yinhong, chuyên gia tại Trường ĐH Nhân dân Trung Quốc, nhận định với tờ South China Morning Post (Hồng Kông).