Tiền đâu mà tăng lương!

Phóng viên: Hiện Ủy ban Tài chính - Ngân sách (TC-NS) của Quốc hội (QH) chia 2 luồng ý kiến về việc Chính phủ dự kiến có thể trình phương án tăng lương cơ sở (hệ số từ 2,34 trở lên) vào tháng 3-2016, Thường trực Ủy ban TC-NS nghiêng về phương án nào, thưa ông?

- Ông Phùng Quốc Hiển: Đúng là Thường trực Ủy ban TC-NS có 2 luồng ý kiến khác nhau về tăng lương cơ sở. Luồng thứ nhất cho rằng thời điểm này chưa có điều kiện tăng lương một cách căn cơ, chỉ bảo đảm được chế độ cho người có mức lương dưới 2,34 như nghị quyết của QH đã ban hành và những người hưởng lương hưu được tăng 8% từ năm nay, sẽ tiếp tục duy trì chế độ này. Còn bổ sung hướng tăng lương với những người hưởng lương hưu trước năm 1995, có mức thu nhập dưới 2 triệu đồng cũng đang được tính toán. Đối tượng thứ 3 là xem xét với giáo viên mầm non để họ đạt được mức lương cơ bản. Đây là nhóm đối tượng được Chính phủ xem xét thêm trong đợt này.

Luồng ý kiến thứ 2 là với nhóm đối tượng có hệ số lương từ 2,34 trở lên, nếu tăng lương cả thì Chính phủ cân đối thấy khó khăn. Vấn đề mấu chốt để chi lương là phải xem xét nguồn ở đâu. Theo tinh thần của QH, khi quyết định một chính sách mới thì phải chỉ ra được nguồn đó từ đâu. Vậy nên, tính toán lại thì thấy nguồn thu của chúng ta chưa ổn.

Khả năng thu ngân sách năm 2016 sẽ khó khăn. Trong ảnh: Hướng dẫn nộp thuế tại Cục Thuế TP HCM Ảnh: TẤN THẠNH

Thứ nhất, về giá dầu, dự báo những năm trước ở mức 100 USD/thùng nhưng giờ giá xuống chỉ còn 43-47 USD/thùng mà bình quân năm nay chắc chỉ đạt 50 USD/thùng. Với mức này, chúng ta hụt thu ngân sách 61.000 tỉ đồng vào ngân sách trung ương, còn ngân sách địa phương thì tăng. Từ nguồn ngân sách địa phương tăng để bù đắp thì đối trừ xong ngân sách nhà nước vẫn hụt thu 3.000-4.000 tỉ đồng và Chính phủ đang quyết tâm để hoàn thành. Từ đó, cho thấy nguồn thu từ dầu là khó khăn, không thể trông vào.

Về thu nội địa, 2016 là năm là áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp chỉ còn 22% trong khi thuế thu nhập cá nhân khó nâng lên mà theo nguyên tắc đáng ra khi hạ thuế thu nhập doanh nghiệp thì phải nâng thuế thu nhập cá nhân nhưng khi nói đến tăng thu thì khó khăn lắm, giảm thu thì được ủng hộ. Vì thế, huy động thuế vào GDP ngày càng thấp, giai đoạn trước huy động là 28,4% nhưng giai đoạn này chỉ còn khoảng 21% và năm 2015 này chỉ còn 19%. Điều đó cho thấy khả năng thu ngân sách rất khó khăn.

Báo cáo của Chính phủ có khẳng định sẽ tăng lương cơ sở hay vẫn chỉ là khả năng không cao?

- Chính phủ nói sẽ cố gắng để khai thác từ các nguồn thu, trong đó có chống nợ đọng thuế để có nguồn tăng lương nhưng trong năm nay thôi, còn giải quyết tiền lương thì phải làm trong cả quá trình dài chứ không phải năm nay có thì tăng, năm sau không có thì thôi. Phải tính toán cả một quá trình trung hạn mà điều này khó vì nguồn thu đang kẹt.

Chính phủ thể hiện rõ quan điểm là trong năm 2015 xin QH không bàn tăng lương và 50% thành viên Ủy Ban TC-NS đồng ý là trong năm 2016, căn cứ vào giá dầu thế nào và khả năng thu ngân sách ra sao để xin ý kiến QH về cả kế hoạch lương cho giai đoạn tới, trình vào kỳ họp đầu năm (tháng 3-2016). Đây là khả năng tương đối chắc chắn. Tuy nhiên, cũng có ý kiến là phải tăng lương cơ sở ngay từ ngày 1-5-2016 hoặc 1-7-2016 và chắc chắn phải thực hiện. Để làm được thì cần huy động 10.000 tỉ đồng nữa mà ta chưa biết nguồn ở đâu. Thêm nữa, chuẩn nghèo theo đa chiều, từ chỗ người ở nông thôn thu nhập ở mức 700.000 đồng/tháng và người ở đô thị là 900.000 đồng/tháng là nghèo thì rõ ràng cũng cần phải chi hỗ trợ thêm cho họ. Vậy thì tiền đâu mà ấn định tăng lương?

Quan điểm này đề xuất cứ giao trên cơ sở mặt bằng ngân sách đã giao cho các bộ, ngành, địa phương để các cơ quan phải tiết kiệm chi tiêu để bảo đảm cho phần tăng lương. Tuy nhiên, phương án này chỉ mang tính ngắn hạn chứ không phải dài hạn. Phương án nào cũng có 2 mặt nhưng theo tôi thì lùi tăng lương đến tháng 11-2016 cho an toàn.