Trên 50% không tín nhiệm, không từ chức không được

Sáng 21-5, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội (VPQH) Nguyễn Hạnh Phúc đã trình bày tờ trình dự án Luật hoạt động giám sát của QH và HĐND ra QH.

Theo dự luật, việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do QH bầu hoặc phê chuẩn là một trong 7 hoạt động giám sát của QH (Điều 12).

Cụ thể, Điều 19, dự luật quy định QH lấy phiếu tín nhiệm đối với những người giữ các chức vụ: Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước; Chủ tịch QH, Phó Chủ tịch QH, Ủy viên Ủy ban thường vụ QH, Chủ tịch Hội đồng dân tộc, Chủ nhiệm Ủy ban của QH; Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, các thành viên khác của Chính phủ; Chánh án TAND Tối cao, Viện trưởng VKSND Tối cao, Tổng Kiểm toán nhà nước.

Thời hạn, thời điểm, trình tự lấy phiếu tín nhiệm đối với người được QH lấy phiếu tín nhiệm do QH quy định.

Về bỏ phiếu tín nhiệm, dự thảo quy định QH bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do QH bầu hoặc phê chuẩn trong 4 trường hợp: Ủy ban thường vụ QH đề nghị; có kiến nghị của ít nhất 20% tổng số đại biểu QH do Ủy ban Thường vụ QH tổng hợp trình QH; Có kiến nghị của Hội đồng dân tộc hoặc Ủy ban của QH; Người được lấy phiếu tín nhiệm mà có từ 2/3 tổng số đại biểu QH trở lên đánh giá tín nhiệm thấp.

Đáng chú ý, dự luật cũng quy định: Người được đưa ra bỏ phiếu tín nhiệm có quá nửa tổng số đại biểu QH bỏ phiếu không tín nhiệm có thể xin từ chức. “Trường hợp không từ chức thì cơ quan hoặc người có thẩm quyền giới thiệu để QH bầu hoặc phê chuẩn chức vụ đó có trách nhiệm trình QH xem xét, quyết định việc miễn nhiệm hoặc phê chuẩn đề nghị miễn nhiệm người không được QH tín nhiệm”- ông Phúc nhấn mạnh.

Về trình tự, thủ tục trình QH bỏ phiếu tín nhiệm, dự thảo quy định 2 trường hợp. Thứ nhất, Ủy ban Thường vụ QH quyết định trình QH bỏ phiếu tín nhiệm trong trường hợp người giữ chức vụ do QH bầu hoặc phê chuẩn không hoàn thành nhiệm vụ được giao hoặc có hành vi vi phạm pháp luật gây thiệt hại nghiêm trọng đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Ủy ban Thường vụ QH quyết định việc trình QH bỏ phiếu tín nhiệm theo trình tự, thủ tục sau đây: Thành viên Ủy ban Thường vụ QH trình bày đề xuất bỏ phiếu tín nhiệm; Ủy ban thường vụ QH thảo luận; Cơ quan, tổ chức, cá nhân được mời tham dự phiên họp phát biểu ý kiến; Ủy ban Thường vụ QH biểu quyết bằng hình thức bỏ phiếu kín.

Ủy ban Thường vụ QH trình QH bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do QH bầu hoặc phê chuẩn khi có ít nhất 2/3 thành viên Ủy ban thường vụ QH biểu quyết tán thành.

Thứ hai, khi nhận được kiến nghị của ít nhất 20% tổng số đại biểu QH hoặc kiến nghị của Hội đồng dân tộc, Ủy ban của QH về việc bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do QH bầu hoặc phê chuẩn hoặc người được lấy phiếu tín nhiệm có từ 2/3 tổng số đại biểu QH trở lên đánh giá “tín nhiệm thấp” thì Ủy ban Thường vụ QH trình Quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm.

Dự luật quy định HĐND lấy phiếu tín nhiệm đối với những người giữ các chức vụ sau đây: Chủ tịch HĐND, Phó Chủ tịch HĐND, Ủy viên Thường trực HĐND, Trưởng Ban của HĐND; Chủ tịch UBND, Phó Chủ tịch UBND, các thành viên khác của UBND. Thời hạn, thời điểm, trình tự lấy phiếu tín nhiệm do QH quy định.

HĐND bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do HĐND bầu trong các trường hợp sau đây: Có kiến nghị của ít nhất 1/3 tổng số đại biểu HĐND; Có kiến nghị của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc cùng cấp; Người được lấy phiếu tín nhiệm có từ 2/3 tổng số đại biểu HĐND trở lên đánh giá “tín nhiệm thấp”.

Người được đưa ra bỏ phiếu tín nhiệm có quá nửa tổng số đại biểu HĐND bỏ phiếu không tín nhiệm có thể xin từ chức. Trường hợp không từ chức thì cơ quan hoặc người đã giới thiệu để HĐND bầu chức vụ đó có trách nhiệm trình HĐND xem xét, quyết định việc miễn nhiệm, bãi nhiệm người không được HĐND tín nhiệm.

Uỷ ban Thường vụ QH cho rằng với quy định như trên vừa đảm bảo tính hiệu lực đối với hoạt động lập pháp của QH khi vẫn duy trì hiệu lực của Nghị quyết số 85/2014 và vừa bảo đảm tính thống nhất của các quy định pháp luật đối với hoạt động giám sát của QH, HĐND.