Chờ diện mạo mới của Bình Quới - Thanh Đa

Trở lại bán đảo Bình Quới - Thanh Đa (phường 28, quận Bình Thạnh, TP HCM) vào chiều cuối tháng 10, hình ảnh trước mắt chúng tôi vẫn là những căn nhà lụp xụp, đường sá nhếch nhác.

Tiến thoái lưỡng nan

Từ 30 năm trước, nơi đây được quy hoạch để trở thành khu đô thị nhưng đến nay cầu Kinh vẫn là điểm kết nối đường bộ duy nhất từ trung tâm thành phố về bán đảo này. Cuối đường Bình Quới, muốn di chuyển về hướng TP Thủ Đức, người dân chỉ có thể đi đò Bình Quới.

Thấp thoáng bên các con đường sâu hun hút chằng chịt ổ voi, ổ gà dẫn vào khu phố 3 và 4 là những ngôi nhà cũ kỹ san sát nhau. Trong những cuộc trò chuyện, người dân ở đây cho biết bán đảo Thanh Đa có nhiều cánh đồng cỏ mọc um tùm nhưng không có hoa màu, những dãy nhà xuống cấp, ngả nghiêng hoặc những xóm nghèo mà nguyên nhân là vướng quy hoạch.

Người dân chờ đợi khu vực Bình Quới - Thanh Đa sẽ chuyển mình mạnh mẽ trong tương lai. Ảnh: ANH VŨ

Bà Võ Thị Nga (65 tuổi; ngụ hẻm 480 Bình Qưới, phường 28) kể mấy ngày nay chiều nào thành phố cũng mưa xối xả kèm triều cường, gia đình bà lại khổ sở vì nước dâng. "Gia đình tôi 8 người sống tạm bợ trong không gian chừng 50 m2. Do nằm ở vùng trũng nên thường xuyên bị ngập. Hơn 30 năm quy hoạch treo, tôi cũng như hàng ngàn hộ dân ở đây rất buồn, muốn được nhà nước nhanh chóng triển khai dự án" - bà Nga nói.

Gần đó, bà Nguyễn Thị Sương (56 tuổi) cho biết mấy chục năm qua, người dân Thanh Đa có nhà cửa, đất đai rộng rãi nhưng sống vất vả, họ muốn bán đất hay sửa sang lại nhà nhưng khi nghĩ tới 3 chữ "đất quy hoạch" lại ngao ngán vì bất lực.

"Không chỉ riêng gia đình tôi mà người dân ở đây ai cũng muốn được xóa quy hoạch treo, chúng tôi đã chờ mòn mỏi, khổ sở gần nửa đời người rồi" - bà Sương thở dài.

Hay tin Sở Quy hoạch - Kiến trúc TP HCM vừa có tờ trình UBND TP HCM về phê duyệt đề bài thi tuyển quốc tế ý tưởng quy hoạch - kiến trúc bán đảo Bình Quới - Thanh Đa, người dân kỳ vọng động thái mới này sẽ khởi đầu để cuộc sống được sang trang, nơi bao lâu cư trú trở thành khu đô thị sinh thái và cũng hiện đại như khu Thảo Điền bên kia sông.

Định hình "viên ngọc"

Lý giải việc thi tuyển quốc tế, Sở Quy hoạch - Kiến trúc cho hay khu đô thị mới Bình Quới - Thanh Đa đã trải qua nhiều năm nghiên cứu và kêu gọi đầu tư nhưng do dự án có quy mô lớn, vốn đầu tư cao, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng phức tạp nên nhiều năm không thực hiện được. Việc chậm trễ triển khai dự án gây ảnh hưởng sâu sắc tới cuộc sống và quyền lợi chính đáng của hàng ngàn hộ dân sinh sống tại bán đảo Bình Quới - Thanh Đa, ảnh hưởng công tác quản lý tại đây.

Bán đảo Bình Quới - Thanh Đa với thế mạnh về địa thế, cảnh quan, quỹ đất còn lại trong quy hoạch phát triển thành phố... đang trở thành yếu tố rất quan trọng được ví như "hòn ngọc của hòn ngọc" của TP HCM. Để phát huy hết giá trị thế mạnh nơi đây, hiện thực hóa ước mơ biến khu vực trở thành "hòn ngọc của hòn ngọc" cần trải qua quá trình quy hoạch và thực thi bền bỉ.

Trên cơ sở kết quả cuộc thi, thành phố sẽ xem xét, chọn lựa các nội dung quan trọng để đưa vào Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung thành phố và phê duyệt đề án đầu tư xây dựng khu đô thị Bình Quới - Thanh Đa và các khu vực kế cận như khu đô thị Trường Thọ (TP Thủ Đức), các khu vực dọc sông Sài Gòn.

Bến đò Bình Quới kết nối bán đảo với phường Linh Đông, TP Thủ Đức, TP HCM. Ảnh: QUỐC ANH

Về yêu cầu của phương án thi tuyển, theo Sở Quy hoạch - Kiến trúc, đó là quy hoạch xây dựng bán đảo Bình Quới - Thanh Đa thành khu đô thị sinh thái, bền vững và hiện đại, đóng vai trò là động lực phát triển mới của khu vực trung tâm thành phố, có tính lan tỏa, thúc đẩy nhanh quá trình chuyển dịch kinh tế đô thị theo định hướng phát triển kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn. Cùng với đó, có môi trường sống tốt, cảnh quan hấp dẫn, giàu bản sắc, thu hút đối với người dân và doanh nghiệp đến sinh sống, làm việc.

Trong đó, yêu cầu giải pháp quy hoạch sử dụng đất có nhiều nội dung đáng chú ý. Cụ thể như đề xuất các dịch vụ, các hoạt động văn hóa, đặc biệt lưu ý các hoạt động về đêm nhằm tạo ra một đô thị hoạt động 24/7; quy hoạch khu vực tái định cư cho cư dân hiện hữu, bảo đảm hài hòa không gian cảnh quan toàn khu vực…

Về giải pháp tổ chức không gian cảnh quan, phải đề xuất được các công trình, kiến trúc tạo điểm nhấn mang tính biểu tượng cho khu quy hoạch; có giải pháp quy hoạch không gian ngầm bảo đảm hiệu quả sử dụng đất và đáp ứng nhu cầu phát triển trong tương lai của khu vực. Giải pháp quy hoạch hạ tầng kỹ thuật, tổ chức hệ thống giao thông công cộng (metro, xe buýt...), đường giao thông dành cho xe đạp, đi bộ thuận tiện và an toàn cũng là một trong những điều kiện cần có.

Phạm vi nghiên cứu là toàn bộ bán đảo Bình Quới - Thanh Đa, đoạn sông Sài Gòn, một số khu vực đối diện bờ sông, đặc biệt là khu đô thị Trường Thọ và quận Bình Thạnh... với diện tích gần 2.000 ha. Phạm vi quy hoạch là bán đảo Bình Quới - Thanh Đa diện tích khoảng 426 ha.