Cuộc thi viết về chủ quyền: Bảo vệ ngư dân từ xa

Là quốc gia ven biển, trong những năm qua, Việt Nam luôn thể hiện là một quốc gia có trách nhiệm, cam kết và phấn đấu thực hiện đầy đủ các điều ước quốc tế mà Việt Nam đã ký kết hoặc tham gia, nhất là Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển năm 1982.

Pháp luật Việt Nam cũng đã quy định rất rõ ràng, mọi hành vi vi phạm chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam ở trên biển đều bị xử lý theo quy định của pháp luật Việt Nam, phù hợp với luật pháp quốc tế, không có sự phân biệt đối tượng hoặc tàu, thuyền vi phạm thuộc quốc gia nào.

Thách thức đối với Việt Nam, nhất là trong nỗ lực gỡ "thẻ vàng" thủy sản do Ủy ban Châu Âu áp đặt, đó là vẫn còn tái diễn tàu cá vi phạm đánh bắt ở vùng biển nước ngoài, dù tình trạng này đã giảm rõ rệt trong thời gian qua.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên. Nguyên nhân khách quan là do nguồn lợi thủy sản ở vùng biển trong nước ngày càng suy giảm. Bên cạnh đó, trình độ, nhận thức và việc chấp hành các quy định của pháp luật về khai thác hải sản của một số ngư dân còn nhiều hạn chế.

Cần khuyến khích ngư dân đánh bắt theo tổ, đội trên biển Ảnh: CẢNH SÁT BIỂN VIỆT NAM

Nguyên nhân chủ quan là vì lợi ích kinh tế trước mắt, một số ngư dân, chủ tàu vẫn cố tình vi phạm vùng biển các nước để khai thác. Việc xử lý, giải quyết của chính quyền địa phương đối với các trường hợp tàu cá, ngư dân vi phạm còn thiếu kiên quyết, chưa có tính răn đe.

Hiện nay, các nước trong khu vực đã có nhiều biện pháp mới đối phó với nạn đánh cá bất hợp pháp. Lực lượng chấp pháp của các nước được trang bị hiện đại để tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát, phát hiện, bắt giữ. Các biện pháp xử lý tàu cá vi phạm cũng ngày một mạnh hơn. Như Indonesia, thuyền trưởng của các tàu vi phạm có thể bị phạt tù, tàu vi phạm bị tịch thu và có thể bị tiêu hủy… Từ năm 2015, Thái Lan thành lập một trung tâm chỉ huy chống đánh bắt cá bất hợp pháp. Theo đó, thuyền trưởng tàu vi phạm có thể bị phạt giam, tàu cá vi phạm có thể bị tịch thu, chủ tàu cá vi phạm phải nộp phạt đến hàng trăm ngàn USD.

Trước tình hình đó, để bảo vệ ngư dân từ sớm, từ xa, chúng ta cần nỗ lực hơn nữa trong việc triển khai các nhóm giải pháp, không để xảy ra tình trạng vi phạm vùng biển nước ngoài.

Đối với ngư dân, thứ nhất là cần tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức cho họ. Khi hoạt động trên biển, ngư dân phải tự giác chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật Việt Nam và quốc tế; không tàng trữ, sử dụng vật liệu nổ, chất độc để khai thác hải sản trái phép; không khai thác hải sản có tính chất tận thu, hải sản thuộc danh mục cấm khai thác, đánh bắt.

Thứ hai, khuyến khích, tạo điều kiện, hỗ trợ, giúp đỡ để ngư dân vươn khơi, bám biển. Nhưng chúng ta cũng khuyến cáo ngư dân, khi hoạt động trên biển, phải nắm chắc phạm vi vùng biển và chỉ hoạt động trong vùng biển của Việt Nam, tuyệt đối không vi phạm vùng biển nước ngoài.

Thứ ba, khuyến khích ngư dân đi theo tổ, đội với mỗi tổ, đội từ 3 đến 7 tàu. Các tàu cần được trang bị đầy đủ hệ thống thông tin liên lạc, mục đích để giám sát việc tuân thủ đánh bắt, hỗ trợ lẫn nhau khi gặp tình huống trên biển.

Đối với lực lượng chấp pháp trên biển, cụ thể là lực lượng Cảnh sát biển, cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng, kịp thời có biện pháp bảo vệ ngư dân khi tranh chấp xảy ra. Lực lượng Cảnh sát biển thường xuyên phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương các tỉnh, thành ven biển để tổ chức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho ngư dân, giúp ngư dân nắm chắc phạm vi vùng biển Việt Nam, tự giác chấp hành pháp luật khi hoạt động trên biển.

Đồng thời, lực lượng Cảnh sát biển tăng cường tuần tra, kiểm tra, kiểm soát trên biển, nhất là các vùng biển xa, vùng biển giáp ranh với vùng biển nước ngoài và vùng biển nhạy cảm; qua đó kịp thời phát hiện, hỗ trợ, bảo vệ, giúp đỡ ngư dân khi gặp các tình huống trên biển. Đối với các vùng biển chồng lấn, vùng nước lịch sử, vùng biển nhạy cảm còn có tranh chấp về chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán, yêu cầu lực lượng chấp pháp các nước tuyệt đối không được kiểm soát, bắt giữ, xử lý tàu cá và ngư dân Việt Nam. Đặc biệt lên án và phản đối mạnh mẽ các hành động vô nhân đạo, đánh đập, sử dụng vũ khí uy hiếp, phá hủy hệ thống thông tin liên lạc trên các tàu cá của ngư dân Việt Nam.

Lực lượng chấp pháp Việt Nam cần giữ vững mối quan hệ với các nước bạn thông qua các đường dây nóng với lực lượng chấp pháp các nước có vùng biển giáp ranh, kịp thời trao đổi thông tin, yêu cầu lực lượng chấp pháp nước ngoài không có hành động cản trở, kiểm soát, xua đuổi, đâm va, phá hoại tàu cá của Việt Nam khi đang hoạt động bình thường ở các ngư trường truyền thống; đề nghị các nước trong khu vực hỗ trợ khi ngư dân ta gặp các tình huống cần cứu hộ, cứu nạn và có chính sách nhân đạo khi ngư dân ta vi phạm vùng biển các nước trong khu vực để đánh bắt hải sản trái phép.