Thương lượng không khó

19 vụ ngừng việc tập thể xảy ra tại TP HCM từ đầu năm đến nay phần lớn có nguyên nhân xuất phát từ tiền lương. Ở những nơi xảy ra tranh chấp lao động, việc chủ doanh nghiệp (DN) thực hiện chưa đúng quy định về điều chỉnh lương tối thiểu (LTT) vùng, cố tình cắt giảm phụ cấp hoặc làm trái các thỏa thuận đã cam kết về tiền lương trong hợp đồng lao động đã gây ức chế cho người lao động (NLĐ).

Phớt lờ khuyến cáo

Đề cập đến nguyên nhân dẫn đến tranh chấp, ông Giang Văn Nam, Trưởng Ban Chính sách - Pháp luật LĐLĐ TP HCM, khẳng định: “Nhiều DN khi áp dụng chính sách tiền lương mới đã không tham khảo ý kiến của Công đoàn (CĐ) cơ sở (đại diện cho tập thể lao động), điều này không chỉ gây thiệt thòi quyền lợi lâu dài cho NLĐ mà còn khiến DN lâm vào bất ổn”.

Tuân thủ đúng quy định về điều chỉnh lương tối thiểu phải là ưu tiên hàng đầu của doanh nghiệp để ổn định quan hệ lao động

Điển hình là vụ ngừng việc dài ngày tại Công ty TNHH W.W (100% vốn nước ngoài; sản xuất đồ gỗ xuất khẩu, huyện Củ Chi, TP HCM). Theo phản ánh của tập thể công nhân (CN), khi điều chỉnh LTT vùng, công ty chỉ tăng thêm 350.000 đồng song khoản này được đưa vào phụ cấp (chuyên cần, hoàn thành nhiệm vụ), thay vì đưa vào lương cơ bản (LCB) khiến họ thiệt thòi quyền lợi, nhất là BHXH. Chưa hết, việc nâng lương cũng mang tính cào bằng khi CN cũ (có tay nghề) và CN mới cùng được hưởng mức LCB 3,9 triệu đồng/tháng. Chưa hết, việc thực hiện quy định nâng lương định kỳ hằng năm, chi trả phụ cấp độc hại cũng chưa được công ty tuân thủ. Các sai phạm trên đã được LĐLĐ huyện Củ Chi khuyến cáo, chấn chỉnh song ban giám đốc vẫn phớt lờ. Bà Nguyễn Thị Ánh Thu, Chủ tịch LĐLĐ huyện Củ Chi, bày tỏ: “Không chỉ thực hiện không đúng quy trình xây dựng thang bảng lương, công ty còn thực hiện không đầy đủ việc điều chỉnh LTT và đây cũng là nguyên nhân dẫn đến bức xúc của NLĐ”.

Việc tùy tiện áp đặt các chính sách mới bất hợp lý cũng là nguyên nhân dẫn đến những bất ổn trong quan hệ lao động tại DN, điển hình là vụ việc xảy ra tại Công ty TNHH T.N (huyện Hóc Môn, TP HCM). Tiếp xúc với các cơ quan chức năng, số đông CN bày tỏ bức xúc: “Khi điều chỉnh LTT vùng, ban giám đốc đồng thời nâng mức khoán sản phẩm của CN từ 2 triệu đồng lên 2,5 triệu đồng/tháng. Nếu ai làm không đạt sẽ bị trừ 300.000 đồng tiền trách nhiệm. Đây là kiểu làm khó NLĐ bởi rất khó để đáp ứng yêu cầu do ban giám đốc đưa ra”. Đáng nói hơn là trước khi áp dụng mức khoán mới, DN không hề thông báo cho CN, chỉ đến khi nhận được lương tháng 1 và bị trừ tiền, CN mới biết.

Tìm sự đồng thuận

Theo các chuyên gia lao động, việc điều chỉnh lương chỉ thực sự có ý nghĩa khi thu nhập và các chế độ phúc lợi của NLĐ được cải thiện. Tuy nhiên, nhiều DN lại đi ngược xu thế này và đây cũng là nguyên nhân gây tranh chấp.

Chia sẻ kinh nghiệm thương thảo về tiền lương, ông Đinh Tuấn Kiệt, Chủ tịch CĐ Công ty Vĩ Châu (quận 7, TP HCM), cho biết trước khi đàm phán điều chỉnh LTT, ngoài việc rà soát chế độ tiền lương và chính sách đãi ngộ hiện có, CĐ cơ sở chủ động lấy ý kiến đóng góp của tập thể lao động để giúp DN có cái nhìn toàn diện hơn về đời sống NLĐ. Trong quá trình thương lượng, chủ DN và CĐ cơ sở thống nhất 2 nguyên tắc cơ bản: Thực hiện đúng luật và ổn định đời sống NLĐ. Với sự đồng thuận ấy từ cả 2 phía, ở đợt điều chỉnh LTT vừa qua, CN mới được hưởng mức lương cơ bản 3,5 triệu đồng; CN cũ tùy thâm niên, cấp bậc, tay nghề có mức lương cơ bản từ 3,5 triệu đến 3,8 triệu đồng. Các khoản phụ cấp xăng xe, chuyên cần vẫn được ban giám đốc duy trì. Với tập thể CN, việc CĐ vận động DN duy trì các khoản phụ cấp trong bối cảnh khó khăn có ý nghĩa động viên rất lớn.

Tại các DN như Công ty TNHH Tân Long Trường (quận 9), Công ty TNHH Shing Việt (quận Thủ Đức), Công ty CP Sản xuất Nhựa Duy Tân, Công ty TNHH Prokingtex (quận Bình Tân), thiện chí của chủ DN trong quá trình thương lượng chính sách tiền lương cũng như chế độ đãi ngộ với CĐ cơ sở cũng đã giúp ổn định tình hình quan hệ lao động. “Dung hòa lợi ích của DN và NLĐ là mục tiêu chúng tôi hướng đến trong quá trình thương lượng, có như vậy CĐ cơ sở mới tìm được tiếng nói chung với người sử dụng lao động, đồng thời đáp ứng nguyện vọng của NLĐ” - ông Nguyễn Văn Mốt, Chủ tịch CĐ Công ty CP Sản xuất Nhựa Duy Tân, nhận xét.