Để lao động nữ yên tâm sinh đủ 2 con

Để duy trì mức sinh thay thế trên toàn quốc và ngăn chặn đà giảm ở một số địa phương, nhiều giải pháp đã được đề xuất như: tăng thời gian nghỉ thai sản, hỗ trợ chi phí giáo dục và tạo điều kiện thuê, mua nhà ở xã hội (NƠXH) cho lao động nữ (LĐN) sinh đủ 2 con tại các khu công nghiệp, khu chế xuất và các tỉnh, thành phố có mức sinh thấp.

Phải giúp người lao động an cư

Ông Củ Phát Nghiệp, Chủ tịch Công đoàn Công ty TNHH PouYuen Việt Nam (quận Bình Tân, TP HCM), nơi có khoảng 40.000 lao động, ủng hộ mạnh mẽ đề xuất LĐN được mua NƠXH khi sinh đủ 2 con.

Ông Nghiệp cho biết 81% lao động tại công ty là nữ, phần lớn là người ngoại tỉnh và đang phải thuê trọ. Hiện tại, công ty hỗ trợ 150.000 đồng/tháng cho người lao động (NLĐ) đang nuôi con nhỏ dưới 6 tuổi (tối đa 2 con). Công ty cũng xây dựng trường mầm non với mức học phí ưu đãi 1 triệu đồng/cháu, còn lại do doanh nghiệp (DN) chi trả.

Tuy nhiên, theo ông Nghiệp, chính sách hỗ trợ này vẫn chưa đủ để khuyến khích NLĐ sinh thêm con. Số lượng trẻ gửi tại trường mầm non của công ty giảm dần, dù điều kiện gửi trẻ đã được nới lỏng, một phần do NLĐ e ngại sinh con vì áp lực kinh tế.

Ông Nghiệp nhấn mạnh, để thực sự khuyến khích sinh, cần có những chính sách hỗ trợ căn cơ, lâu dài từ nhà nước, như bảo đảm về trường học, chi phí y tế cho con cái NLĐ. Đặc biệt, TP HCM cần có chính sách hỗ trợ NLĐ mua NƠXH với giá cả hợp lý. Có được nơi ở ổn định là nhu cầu cấp thiết, giúp NLĐ an tâm làm việc, nhưng hiện tại, họ đang gặp nhiều rào cản trong việc tiếp cận NƠXH. 

"Nhiều NLĐ mong muốn có thêm con, nhưng ngần ngại vì điều kiện kinh tế khó khăn. Tôi tin rằng khi có một mái nhà ổn định, NLĐ sẽ tập trung làm việc, cải thiện thu nhập, từ đó, họ sẽ nghĩ đến việc sinh thêm con" - ông Nghiệp bày tỏ.

Cùng góc nhìn, bà Nguyễn Thị Mỹ Linh, Phó Chủ tịch Công đoàn Công ty TNHH Juki Việt Nam (KCX Tân Thuận, quận 7, TP HCM), đánh giá đề xuất LĐN sinh đủ 2 con được mua NƠXH là một chính sách rất nhân văn. Bà Linh cho biết phần lớn công nhân (CN) ngoại tỉnh đều mong muốn có một nơi an cư. Tuy nhiên, các gói NƠXH hiện nay thường không đến được với NLĐ có thu nhập thấp do thiếu thông tin.

Từ thực tế này, bà Linh đề xuất các chủ đầu tư và cơ quan nhà nước cần công khai, minh bạch thông tin về các dự án NƠXH dành cho NLĐ có thu nhập thấp để họ có cơ hội tìm hiểu và tiếp cận. Đồng thời, nhà nước nên có chính sách ưu đãi về vay trả góp, giảm tỉ lệ đóng trước trên tổng giá trị căn hộ so với các đối tượng khác, để tạo điều kiện cho NLĐ mua nhà.

"Cú hích" miễn học phí

Bộ Chính trị vừa có quyết định quan trọng đó là miễn toàn bộ học phí cho học sinh từ bậc mầm non đến hết trung học phổ thông tại các trường công lập trên cả nước, bắt đầu từ năm học 2025-2026. 

Đây được coi là một bước tiến lớn, hướng tới xây dựng nền giáo dục công bằng, nhân văn và bền vững, đồng thời tác động tích cực đến hàng triệu gia đình, đặc biệt là những NLĐ có thu nhập thấp. Việc sinh đủ 2 con là mong muốn của nhiều cặp vợ chồng, nhưng nỗi lo về khả năng bảo đảm điều kiện chăm sóc, nuôi dạy con cái khiến họ e ngại.

Chị Tô Thị Ngọc Thủy (công chức tại quận 6), chia sẻ dù đã có nhà riêng, vợ chồng chị vẫn phải cân nhắc nhiều năm trước khi quyết định sinh con thứ 2. Lý do chính là chi phí giáo dục quá cao, không chỉ bao gồm học phí mà còn nhiều khoản phát sinh khác như dinh dưỡng, phát triển kỹ năng, và chăm sóc sức khỏe. Do đó, chị Thủy rất ủng hộ chính sách miễn học phí, tin rằng điều này sẽ giảm bớt gánh nặng tài chính và tạo động lực cho phụ nữ sinh thêm con.

Đối với những NLĐ ngoại tỉnh, chưa có nhà ở ổn định, quyết định sinh thêm con càng khó khăn hơn. Chị Đặng Thị Tuyết Hoa, CN Công ty TNHH Pro Kingtex Việt Nam (quận Bình Tân, TP HCM), là một ví dụ. Sau 15 năm làm việc tại TP HCM, tổng thu nhập của vợ chồng chị khoảng 17-20 triệu đồng/tháng. 

Tuy nhiên, các khoản chi phí như tiền thuê trọ (gần 3 triệu đồng), tiền ăn uống, học phí cho con trai 8 tuổi (gần 4 triệu đồng), thuốc men cho mẹ già gần 70 tuổi... đã tiêu tốn gần hết thu nhập. Dù mong muốn con trai có em, vợ chồng chị vẫn lưỡng lự, không chỉ vì chi phí nuôi dạy mà còn vì thiếu thời gian chăm sóc do phải làm việc theo ca kíp. 

Chị Hoa rất phấn khởi khi nghe tin về chính sách miễn học phí và hy vọng nhà nước sẽ có thêm các chính sách hỗ trợ khác cho trẻ em là con CN ngoại tỉnh, tạm trú, như bảo đảm đủ trường công lập và hỗ trợ học bán trú. "Nếu thu nhập ổn định và con cái được bảo đảm điều kiện học tập tốt hơn, tôi sẽ không ngần ngại sinh thêm con" - chị Hoa khẳng định.

Bà Lê Kim Nguyện, Chủ tịch Công ty TNHH Thời trang Đa Gia (quận 7, TP HCM), cho biết NLĐ tại công ty bà rất phấn khởi khi biết về chính sách miễn học phí. Với CN ngoại tỉnh, đặc biệt là trong ngành may mặc, chi phí giáo dục con cái luôn là một nỗi lo lớn. Theo bà Nguyện, thu nhập hiện tại của NLĐ chỉ đủ trang trải sinh hoạt, thuê nhà... 

Nhiều người phải gửi con về quê để bảo đảm việc học hành và chăm sóc. Mặc dù đa số các cặp vợ chồng đều mong muốn có đủ 2 con, nhưng ngoài chi phí, áp lực công việc và việc thiếu người chăm sóc trẻ dưới 2 tuổi cũng là những rào cản lớn. 

Các trường mầm non thường không nhận trẻ từ 6 đến 17 tháng tuổi, trong khi việc đón ông bà lên chăm sóc cháu lại gặp khó khăn do điều kiện nhà trọ chật hẹp. Bà Nguyện tin rằng nếu được hưởng các chính sách ưu đãi về nhà ở và học phí, các cặp vợ chồng sẽ giảm bớt áp lực và tự tin hơn trong việc sinh thêm con. 

(Còn tiếp)