Không bị động trước làn sóng cắt giảm nhân sự

Thị trường lao động tại Việt Nam đang chứng kiến xu hướng cắt giảm nhân sự trong nhiều ngành, lĩnh vực, nhất là tài chính, ngân hàng và bán lẻ. Nhiều người lao động (NLĐ) rất quan tâm đến việc làm sao tồn tại trước xu hướng ấy. Phóng viên Báo Người Lao Động đã trao đổi với TS Nguyễn Hữu Long, giảng viên Trường ĐH Mở TP HCM, về vấn đề này.

. Phóng viên: Ông đánh giá thế nào về tình hình cắt giảm nhân sự hiện nay?

- TS NGUYỄN HỮU LONG: Từ năm 2024 đến đầu năm 2025, hàng loạt doanh nghiệp (DN) đã phải cắt giảm nhân sự nhằm tối ưu chi phí, cải thiện hiệu quả vận hành. Không ít công ty giảm hàng trăm, thậm chí hàng ngàn lao động, tạo nên một bức tranh đầy biến động về nhân sự.

Một trong những DN đáng chú ý trong đợt cắt giảm nhân sự gần đây là Công ty CP Đầu tư Thế giới Di động, chỉ còn 63.660 lao động, giảm 1.754 người. Công ty Tài chính VietCredit cũng thu hẹp nhân sự từ 1.327 người xuống chỉ còn 181 nhân viên - giảm tới 86%.

Bên cạnh đó, ngành ngân hàng cũng cắt giảm mạnh nhân sự trong năm 2024. Chẳng hạn, Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam (VIB) giảm 517 nhân viên, còn 11.736 người; Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) giảm 426 nhân viên, còn 18.088 người... Đây là lần tinh giản nhân sự lớn nhất trong hơn 8 năm qua.

Trong lĩnh vực dệt may, Tổng Công ty May Nhà Bè giảm 613 nhân sự, còn 12.510 người. Công ty CP May Sông Hồng cũng cắt giảm 426 nhân viên, đưa tổng số lao động đến cuối năm 2024 còn 11.809 người...

Năm qua là năm đầy biến động của thị trường lao động. Nhiều DN phải cắt giảm mạnh nhân sự do tái cơ cấu, tối ưu việc vận hành hoặc do ảnh hưởng từ kết quả kinh doanh kém tích cực. Trong khi đó, một số công ty vẫn tiếp tục tuyển dụng, phần lớn là điều chỉnh chiến lược để thích nghi với tình hình mới.

Dự báo năm 2025, làn sóng cắt giảm lao động có thể tiếp tục diễn ra, nhất là với những ngành đang trong quá trình tái cấu trúc mạnh mẽ như ngân hàng, tài chính, bán lẻ...

. Yếu tố gì khiến nhiều DN cắt giảm số lượng lớn nhân sự?

- Việc cắt giảm nhân sự trong các DN xuất phát từ nhiều yếu tố. Trước tiên, nhiều DN chuyển trọng tâm chiến lược, tập trung đổi mới dựa vào việc áp dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), buộc phải tái cấu trúc lực lượng lao động và tối ưu hóa ngân sách.

Theo khảo sát của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF), khoảng 41% công ty trên toàn cầu dự kiến sẽ cắt giảm nhân sự trong 5 năm tới do tác động của AI. Việc đánh giá hiệu suất thường xuyên cũng giúp các DN loại bỏ những nhân viên có năng suất thấp, từ đó giúp nâng cao hiệu quả hoạt động.

Ngoài ra, sự bất ổn kinh tế và chiến lược cắt giảm chi phí càng tạo áp lực buộc các DN phải tái cấu trúc hoạt động. Đơn cử, ngành công nghệ vẫn tiếp tục phát triển nhưng các đợt tinh giản gần đây cho thấy xu hướng tuyển dụng lao động ngày càng chọn lọc hơn; ưu tiên đầu tư vào những tiến bộ công nghệ mang lại giá trị cao.

. Trong bối cảnh ấy, theo ông, NLĐ cần làm gì?

- Trong bối cảnh việc sản xuất - kinh doanh còn nhiều khó khăn và diễn biến khó lường, ngoài chuyện giữ bình tĩnh, NLĐ cần tích cực cập nhật thông tin và tìm hiểu những gì đang xảy ra để có thể đối phó, phản ứng tích cực.

Trong đó, nếu quản lý tài chính cá nhân hiệu quả, NLĐ sẽ tự chủ và dễ dàng nhận được nhiều cơ hội hơn. NLĐ cần phân chia thu nhập ra thành 6 phần, dùng để tiêu dùng thiết yếu, chia sẻ, hưởng thụ, học tập, tiêu dùng dài hạn và tự do tài chính. Việc này sẽ giúp NLĐ xem xét cũng như tính toán, cân đối và quản lý chi tiêu hằng ngày sao cho phù hợp với những kế hoạch đã lập ra.

Kế tiếp, NLĐ nên tìm thêm nguồn thu nhập để giảm thiểu rủi ro. Việc có thêm một hoặc nhiều nguồn thu nhập ngoài công việc chính sẽ giúp NLĐ vững vàng và an tâm hơn. Song song đó, NLĐ phải đầu tư cho tương lai. Thay vì liên tục lo lắng về công việc và thu nhập, người đi làm có thể trau dồi bản thân.

Những thay đổi liên tục trong nền kinh tế là điều bình thường. Vì vậy, NLĐ cần tập trung vào những gì có thể học được và sẵn sàng đối mặt thử thách để vượt qua. Không phải mọi sự thay đổi đều không tốt. Có thể NLĐ sẽ tìm thấy công việc mới tốt hơn ở công ty cũ hoặc có trải nghiệm thú vị khi tiếp nhận vai trò mới sau khi DN cơ cấu lại nhân sự.