Nhân tài khu vực công: Vì sao vẫn khó thu hút?

Tại buổi làm việc với UBND TP HCM, đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển và sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực, đặc biệt là nhân lực chất lượng cao, trong bối cảnh thành phố đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. 

Bà Nguyễn Thị Lệ, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP HCM, khẳng định: "TP HCM luôn xác định con người là yếu tố then chốt, là động lực quan trọng nhất để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội".

Để hiện thực hóa mục tiêu này, từ năm 2021 đến nay, thành phố đã triển khai nhiều chính sách nhằm thu hút và phát triển nhân tài, tập trung vào bốn định hướng: Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong các lĩnh vực mũi nhọn như công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, y tế, tài chính và công nghệ cao, nhằm tạo ra lực lượng lao động có năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế; Đổi mới giáo dục và đào tạo theo hướng gắn kết với nhu cầu thị trường lao động, đảm bảo sự tương thích giữa chương trình đào tạo và thực tế tuyển dụng, giúp sinh viên tốt nghiệp có thể đáp ứng ngay yêu cầu công việc; Thu hút và trọng dụng nhân tài, triển khai các chính sách đãi ngộ hấp dẫn dành cho chuyên gia, nhà khoa học và lao động chất lượng cao nhằm tạo động lực gắn bó với khu vực công; Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức thông qua các chương trình đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng quản lý, chuyên môn nghiệp vụ và ứng dụng công nghệ trong quản lý nhà nước.

Mặc dù TP HCM đã nỗ lực cải thiện chính sách thu hút nhân tài, song vẫn gặp nhiều khó khăn do sự cạnh tranh gay gắt từ khu vực ngoài công lập. Các doanh nghiệp tư nhân, tập đoàn quốc tế sẵn sàng trả mức lương và phúc lợi cao hơn, khiến khu vực công khó giữ chân nhân lực chất lượng cao. 

Chính sách ưu đãi thu nhập dành cho chuyên gia, nhà khoa học và nhân tài đặc biệt tại TP HCM đã được nâng lên mức cao hơn nhiều lần so với lương công chức, viên chức. Tuy nhiên, mức đãi ngộ này vẫn chưa đủ hấp dẫn so với khu vực tư nhân. Kết quả là chương trình tuyển dụng nhân tài khu vực công đạt được kết quả khiêm tốn.

Cụ thể, từ năm 2018 đến 2024, chương trình tuyển dụng sinh viên tốt nghiệp xuất sắc và cán bộ khoa học trẻ của thành phố chỉ tuyển được 5 viên chức và 4 công chức. Trong giai đoạn 2018-2023, TP HCM chỉ thu hút được 10 chuyên gia, nhà khoa học, trong đó chỉ có 8 trường hợp ký hợp đồng chính thức. So với quy mô hơn 100.000 cán bộ, công chức, viên chức trên địa bàn thành phố, những con số này cho thấy mức độ thu hút nhân tài vào khu vực công còn rất hạn chế.

Không chỉ gặp khó khăn trong việc thu hút nhân tài, khu vực công của TP HCM còn đối mặt với tình trạng nghỉ việc đáng lo ngại. 

Theo thống kê của UBND TP.HCM, từ ngày 1-1-2020 đến 30-4-2023, có 9.470 cán bộ, công chức, viên chức nghỉ việc, trong đó tập trung chủ yếu vào hai lĩnh vực trọng yếu: Giáo dục và đào tạo với 3.626 trường hợp và y tế với 3.708 trường hợp.

Nguyên nhân chủ yếu là do mức lương và chế độ đãi ngộ chưa đáp ứng đủ nhu cầu cuộc sống, đặc biệt là ở một đô thị lớn có mức sống cao như TP HCM. 

Chế độ tiền lương và chính sách đãi ngộ chưa thực sự đủ để họ trang trải cuộc sống ở đô thị lớn, nơi mặt bằng sinh hoạt khá đắt đỏ, đặc biệt là khi so sánh với mức lương của khu vực ngoài nhà nước. 

Chênh lệch thu nhập giữa khu vực công và khu vực tư nhân khiến nhiều cán bộ, công chức, viên chức lựa chọn chuyển sang làm việc cho doanh nghiệp tư nhân hoặc tìm cơ hội việc làm ở nước ngoài.