Nội tình của ngành trứng

Thông tin Công ty CP Ba Huân, chuyên về trứng, thịt gia cầm và các sản phẩm từ trứng, thịt gia cầm bị nợ thuế hơn 51 tỉ đồng quá 90 ngày và bị cưỡng chế dừng làm thủ tục hải quan khiến nhiều người bất ngờ. Đây là thương hiệu lớn, đặc biệt trong ngành trứng.

Thua lỗ, nợ thuế

Theo các công bố trước đây, Công ty CP Ba Huân cung cấp ra thị trường đến hơn 1 triệu quả trứng/ngày, tham gia tích cực trong chương trình bình ổn thị trường của TP HCM và nhận được nhiều khen thưởng từ các cấp.

Bất ngờ hơn, khi bà Phạm Thị Huân, sáng lập và hiện là chủ tịch HĐQT công ty, thông tin bà và gia đình đã bán hết cổ phần và hiện chỉ là chủ tịch HĐQT danh dự, không tham gia điều hành. Lý do bán công ty do bà đã lớn tuổi và con cái không nối nghiệp.

Tuy nhiên, bà xác nhận công ty do chủ mới điều hành làm ăn thua lỗ dẫn đến nợ thuế. Bà cũng bày tỏ mong muốn công ty hoạt động tốt trở lại vì công ăn việc làm của hơn 900 lao động và thương hiệu tâm huyết cả đời bà.

Phóng viên Báo Người Lao Động đã nhiều lần liên hệ với ông Trần Việt Hưng, Tổng Giám đốc, đại diện pháp luật của Công ty CP Ba Huân, để trao đổi thêm thông tin nhưng không nhận được phản hồi.

Một chuyên gia trong ngành chăn nuôi cho hay 2 năm gần đây ngành trứng phát triển rất tốt khi giá thành giảm nhờ chi phí chính là thức ăn (bắp, đậu nành) giảm giá trong khi đầu ra giá tăng cao do nhu cầu tăng. Đặc biệt, thị trường Campuchia rất hút trứng tươi khiến cho giá bán đang ở mức tốt, giá trứng xuất trại từ 2.200-2.300 đồng/quả trong khi giá thành chỉ 1.500-1.600 đồng/quả. Do đó, việc Ba Huân thua lỗ dẫn đến nợ thuế khiến nhiều người bất ngờ.

TS Nguyễn Thanh Sơn, Chủ tịch Hiệp hội Gia cầm Việt Nam, đánh giá ngành trứng hiện phát triển khá nhanh nếu so với toàn ngành chăn nuôi. Trong đó, hơn 85% là trứng gà, còn lại là trứng vịt, trứng cút.

Ngành trứng cũng thu hút sự đầu tư của nhiều doanh nghiệp (DN) lớn với công nghệ rất hiện đại, thuộc tốp đầu trong các nước ASEAN. Quy mô chăn nuôi gà trứng phải từ hàng trăm ngàn con trở lên/trại; có DN có đàn gà đẻ trứng lên đến 2 triệu con, sản lượng 1-1,2 triệu quả/ngày. Sản lượng trứng tăng trưởng khoảng 5%-6% mỗi năm trong 5 năm gần đây, dự kiến cuối năm 2025 có thể đạt mốc 21 tỉ quả. Tiềm năng tăng trưởng của ngành trứng còn lớn khi mức tiêu thụ bình quân trứng của người Việt Nam còn thấp, khoảng 185-190 quả/người/năm, bằng 50% của Trung Quốc. Trong khi đó, đây là nguồn đạm tốt với giá rẻ.

Thị trường rất bấp bênh

Tuy nhiên, bà Lâm Thúy Ái, Tổng Giám đốc Công ty CP Mebi Farm, một đơn vị mới tham gia ngành trứng, thừa nhận dù tiềm năng lớn nhưng ngành này lại khá bấp bênh khi giá trứng không ổn định. Bà dẫn chứng hồi đầu năm nay, giá trứng bán ra chỉ hơn 1.000 đồng/quả, người nuôi lỗ đến 500 đồng/quả. Có thời điểm giá trứng bán ở siêu thị còn rẻ hơn giá mua tại trại do DN đã ký hợp đồng trước với giá cố định. Do đó, dù tổng quan toàn ngành là bức tranh sáng màu nhưng cũng có nhiều trang trại, người kinh doanh trứng thua lỗ.

Theo bà Ái, ngành trứng tươi có đặc thù hạn sử dụng ngắn, chỉ khoảng 15 ngày kể từ ngày gà đẻ đến khi tiêu thụ nên ngay khi gà đẻ, DN đã phải lo tồn kho.

Thực tế này được ông Nguyễn Hữu Tuệ, Giám đốc Hợp tác xã Chăn nuôi Nguyễn Gia (Hưng Yên), xác nhận. Ông cho biết giá trứng hiện đang ở mức khá tốt, giúp người chăn nuôi có lợi nhuận nhưng "không phải lúc nào cũng được như vậy". Bởi, chỉ cần giá xuống khoảng 1.300 đồng/quả là người nuôi đã lỗ nặng.

Ông Tuệ nhớ lại giai đoạn đại dịch COVID-19 là thời kỳ "sóng gió nhất" của ngành trứng. Khi dịch bùng phát, giá trứng giữ được mức ổn định nhưng hàng hóa khó vận chuyển; đến khi lưu thông thuận lợi thì nhu cầu giảm mạnh. Nhiều hộ nuôi thua lỗ, buộc phải cắt đàn.

"Những người trường vốn mới trụ nổi khi giá xuống thấp. Đến khi giá trứng tăng trở lại như bây giờ, muốn tăng đàn để bán cũng không kịp, bởi nuôi gà đẻ phải mất 4-5 tháng" - ông nói. Đây cũng là lý do nhiều đơn vị, kể cả DN lớn như Ba Huân, gặp khó khăn kéo dài.

Theo ông Tuệ, bài toán lớn nhất của ngành trứng Việt Nam vẫn là thị trường. Chăn nuôi chưa gắn với quy hoạch, chuỗi liên kết tiêu thụ yếu, thị trường bấp bênh khiến giá cả lên xuống thất thường. Nếu không có hệ thống tiêu thụ ổn định và mở rộng thị trường xuất khẩu, người nuôi sẽ mãi rơi vào vòng xoáy "tăng đàn - rớt giá - thua lỗ".

Cùng chung tình cảnh, ông Trần Văn Mạnh, chủ cơ sở nuôi gà đẻ ở phường Kinh Môn (TP Hải Phòng), cho biết chăn nuôi gà đẻ trứng "không dễ sống". Từ năm 2024 đến hết tháng 5-2025, giá trứng nhiều thời điểm chỉ còn khoảng 1.000 đồng/quả trong khi điểm hòa vốn là 1.600 đồng/quả. Gia đình ông buộc phải giảm đàn từ 30.000 con xuống còn 20.000 con và phải vay ngân hàng để duy trì sản xuất. "Từ tháng 6 năm nay, giá trứng bắt đầu nhích lên, hiện bán được hơn 2.500 đồng/quả" - ông nói.

Cũng theo chủ cơ sở này, giá trứng tăng do ảnh hưởng của bão, lũ khiến sản lượng giảm, trong khi nhu cầu tiêu dùng tăng. Do vậy, gia đình ông vẫn chưa dám mở rộng quy mô vì lo ngại thị trường có thể đảo chiều bất cứ lúc nào.