Bộ trưởng Thăng kiến nghị tạm dừng thu phí đường bộ từ năm 2016

Người dân nhiều địa phương không đồng tình với việc thu phí sử dụng đường bộ đối với xe máy - Ảnh: Tấn Thạnh

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Đinh La Thăng, Chủ tịch Hội đồng Quỹ Bảo trì đường bộ Trung ương, vừa có Tờ trình kiến nghị Chính phủ cho phép tạm thời dừng thu phí sử dụng đường bộ theo đầu phương tiện đối với mô tô kể từ ngày 1-1-2016.

Tờ trình nêu rõ sau hơn 2 năm thực hiện chính sách thu phí sử dụng đường bộ theo đầu phương tiện đối với mô tô có thể thấy rõ công tác thu phí rất khó khăn, hiệu quả rất thấp. Năm 2013 và 2014, số thu chỉ đạt khoảng hơn 21% kế hoạch thu. Sang năm 2015, số thu 6 tháng đầu năm 2015 giảm rõ rệt so với cùng kỳ các năm trước và mới chỉ đạt 6,71% kế hoạch năm.

Nguyên nhân của tình trạng này là do việc tổ chức thu ở cấp xã, phường chưa đồng bộ, chưa thống nhất từ khâu quản lý số lượng xe mô tô trên địa bàn đến việc tổ chức thu và nộp vào ngân sách.

Chế tài xử phạt được quy định tại Điều 11, Thông tư số 133/2014/TT-BTC ngày 11-9-2014 của Bộ Tài chính chưa khả thi, khó kiểm soát vì thẩm quyền xử phạt không phải do cơ quan công an mà do cơ quan thuế, thanh tra Sở chuyên ngành, Uỷ ban nhân dân các cấp thực hiện. Do vậy, sau một năm đầu tiên thực hiện đóng phí, nhiều chủ phương tiện không tiếp tục thực hiện nghĩa vụ nộp phí sử dụng đường bộ cho các năm tiếp theo.

Cùng với đó, công tác tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện nghĩa vụ còn hạn chế, chưa quy định rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân thực hiện công tác thu phí. Hiện nay, việc thu phí phụ thuộc chủ yếu vào ý thức tự giác của người dân, tuy nhiên ý thức của một bộ phận người dân trong việc chấp hành nghĩa vụ nộp phí sử dụng đường bộ chưa cao, việc triển khai thu phí tại các địa bàn vùng sâu, vùng xa còn khó khăn. Có sự di chuyển của một bộ phận lớn người dân làm việc và học tập ngoài tỉnh, mang theo xe máy nên có sự chênh lệch giữa kê khai thực tế và số liệu đăng ký trên địa bàn, dẫn đến khâu lập kế hoạch thu chưa chính xác.

Trên cơ sở các đánh giá nêu trên, mặc dù một số địa phương có báo cáo vẫn đề nghị tiếp tục thu phí, tuy nhiên Quỹ Bảo trì đường bộ Trung ương nhận thấy số thu phí sử dụng đường bộ trên đầu phương tiện đối với mô tô còn rất thấp, biện pháp tổ chức thu không hiệu quả, chế tài xử phạt khó thực hiện nên việc kiểm soát phương tiện chấp hành đóng phí chưa nghiêm, việc thu phí mang lại hiệu quả thấp, người dân chưa tự giác đóng phí mặc dù mức thu rất thấp (trung bình 70.000 đồng/xe/năm).

Bên cạnh đó, có địa phương thực hiện thu, nhưng cũng có địa phương lại chưa thu hoặc dừng thu (như TP HCM, Đà Nẵng, Khánh Hòa...) tạo nên sự không công bằng và tạo dư luận không tốt trong xã hội. Do đó, trong khi chờ sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến thu phí sử dụng đường bộ đối với mô tô, Quỹ Bảo trì đường bộ Trung ương kính trình Thủ tướng Chính phủ cho phép tạm thời dừng thu phí sử dụng đường bộ đối với mô tô từ ngày 1-1-2016.

Giao Bộ GTVT phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan khác có liên quan nghiên cứu, điều chỉnh sửa đổi Nghị định số 18/2012/NĐ-CP ngày 13-3-2012 của Chính phủ về Quỹ Bảo trì đường bộ theo hướng bỏ thu phí sử dụng đường bộ đối với mô tô và báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong năm 2015.

Trước đó, tại cuộc họp thường kỳ Quý III của Hội đồng Quản lý Quỹ Bảo trì đường bộ Trung ương, Bộ trưởng Đinh La Thăng cho biết Bộ GTVT rất băn khoăn đối với việc có nên hay không thu phí bảo trì đường bộ với xe máy, bởi nó liên quan đến ngân sách và ảnh hưởng trực tiếp đến các địa phương. Thế nhưng nếu thực hiện mà không có chế tài xử lý sẽ rất khó thu.

Đối với hai địa phương là TP HCM và Hà Nội, nguồn thu từ phí bảo trì đường bộ với xe máy không đáng bao nhiêu so với nguồn thu trên địa bàn, nhưng đa số các tỉnh lại rất cần. Tuy nhiên, hiện nay việc thu gặp nhiều khó khăn, hiệu quả không cao. Vì thế, Bộ GTVT và Bộ Tài chính sẽ báo cáo Chính phủ đề nghị cho sửa Nghị định số 18 để dừng thu loại phí này. Việc thu phí đường bộ với ô tô cần tiếp tục thực hiện tốt hơn nữa.