Điều gì xảy ra sau khi Uber về tay Grab?

Ngày 27-3, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng - Bộ Công Thương có văn bản gửi Công ty TNHH Grab Taxi về việc yêu cầu cung cấp trước ngày 3-4 các thông tin, tài liệu liên quan đến việc công ty này mua lại hoạt động kinh doanh của Uber tại Đông Nam Á, trong đó có thị trường Việt Nam.

Lo độc quyền

Grab đã khẳng định việc sáp nhập Uber sẽ tạo nhiều thuận lợi cho tài xế và khách hàng, mở ra một giai đoạn phát triển tiếp theo với dịch vụ GrabFood (giao nhận thức ăn) số 1 trong khu vực. Tuy nhiên, nhiều người lo khi hết song song tồn tại với Uber, Grab sẽ tạo độc quyền bởi sự lựa chọn của cả lái xe và khách hàng sẽ bị hạn chế, các khuyến mãi "khủng" không còn, trong khi giá cước sẽ tăng.

Theo Hiệp hội Taxi TP HCM, sau 2 năm thí điểm loại hình xe hợp đồng điện tử như của Grab, Uber đã bộc lộ nhiều bất cập bởi bản chất hoạt động như taxi nhưng lại có sân chơi riêng và như "một cơ chế thương mại độc quyền". Vì vậy, khi Uber sáp nhập Grab thì nguy cơ độc quyền càng tăng bởi sự lựa chọn bị hạn chế.

Trong khi đó, đại diện taxi Mai Linh nhìn nhận đây là một thuận lợi trước mắt cho hãng. Thời gian qua, rất nhiều tài xế trước đây thuộc Mai Linh sau khi chuyển qua Uber, Grab hoạt động thì hiện đang quay về đăng ký lại, đặc biệt là sau thông tin Uber sáp nhập vào Grab. Đại diện Tập đoàn Mai Linh cũng nói để cạnh tranh với Grab, đơn vị này áp dụng nhiều chính sách ưu đãi cho tài xế cũng như khách hàng. Trong đó, với taxi, áp dụng chi phí quản lý là 12% doanh thu kinh doanh với 1 năm đầu của những hợp đồng hợp tác 3 năm, 2 năm đầu cho hợp đồng hợp tác 5 năm và 14,9% doanh thu kinh doanh với thời gian xe còn lại của hợp đồng. Còn với dịch vụ Mai Linh Bike, đơn vị này khẳng định sẽ không tăng mức chiết khấu vốn đang áp dụng là 15% của tài xế; mua bảo hiểm nhân thọ cho tài xế hoạt động từ 6 tháng trở lên, giảm 50% tiền đồng phục khi đăng ký hoặc 100% nếu tài xế Mai Linh Bike có thu nhập từ 3 triệu đồng trong tháng đầu tiên...

Ô tô loại hình xe hợp đồng điện tử đang đón kháchẢnh: Gia Minh

Băn khoăn về pháp lý

Theo luật sư Trương Thanh Đức, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Công ty Luật Basico, lúc này chưa thể khẳng định gì vì việc sáp nhập nói trên là giữa 2 doanh nghiệp ở nước ngoài, còn Grab Việt Nam là pháp nhân Việt Nam độc lập, chỉ có 49% vốn của Grab nước ngoài. Do đó, việc xem xét xác định thị phần thế nào là chưa rõ. Hơn nữa, cơ quan chức năng chưa xác định rõ Uber, Grab là kinh doanh taxi hay công nghệ nên chưa đủ cơ sở khẳng định thị phần thế nào. Ít nhất cũng phải tách bạch được phần liên kết với các hãng taxi và phần còn lại. Ngoài ra, kể cả trường hợp đã xác định rõ 2 hãng này là kinh doanh taxi và chiếm thị phần nào đó thì cũng còn phải xác định tiếp là tính trên toàn bộ 100% doanh thu hay chỉ 20% là phần mà họ được hưởng (tài xế hưởng 80% còn lại).

Còn ông Trịnh Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng, cho biết trước khi thương vụ Grab thâu tóm Uber ở Đông Nam Á hoàn tất, cục này không nhận được hồ sơ thông báo về tập trung kinh tế. "Cục vừa yêu cầu Grab cung cấp hồ sơ liên quan để xem xét về tính pháp lý. Trong trường hợp có vi phạm về Luật Cạnh tranh thì sẽ buộc Grab không được hoạt động tại Việt Nam" - ông Tuấn nói.

Trong khi đó, ông Nguyễn Minh Đức - Ban Pháp chế Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam - cho rằng thương vụ này có dấu hiệu vi phạm Luật Cạnh tranh. Trong trường hợp Grab mua lại Uber tại Đông Nam Á thì theo quy định Grab và Uber phải gửi thông báo đến cơ quan cạnh tranh về vụ mua bán để xem xét về ảnh hưởng mức độ cạnh tranh trước và sau khi mua bán.

"Nếu thấy không ảnh hưởng đến cạnh tranh hoặc ảnh hưởng không đáng kể hoặc ảnh hưởng đáng kể nhưng rơi vào một số trường hợp miễn trừ thì thương vụ mới được phép tiến hành. Để hoàn thành thương vụ ở thị trường Đông Nam Á, Grab và Uber phải xin phép tất cả các cơ quan cạnh tranh của tất cả các nước Đông Nam Á có quy định này" - ông Đức nêu quan điểm.