Tự hào là cảm xúc, trách nhiệm là hành động

Những ngày này, không khí trên các tuyến phố ở Hà Nội trở nên rộn ràng hơn. Cờ đỏ, băng-rôn khiến nhiều góc phố như khoác áo mới; hàng chục ngàn người dõi theo, vỗ tay khi các đoàn quân diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2-9 (nhiệm vụ A80) đi qua tạo nên làn sóng tự hào.

Người trẻ và câu hỏi về trách nhiệm

Ở đại lễ A50 hồi tháng 4-2025, những "phút giây gây thương nhớ" cũng đã khắc sâu cảm giác tự hào, biết ơn và niềm tin vào sức mạnh quốc phòng hiện đại, kỷ luật.

Tôi đi học xa quê hương, không được hòa mình vào không khí A50 ở TP HCM và A80 ở Hà Nội, chỉ có thể dõi theo các đoàn diễu binh, diễu hành qua YouTube, Tiktok. Tự hào vô cùng! Tự hào bởi cách kể chuyện về lịch sử, về ý chí độc lập và khát vọng phát triển của dân tộc qua phô diễn khí tài hiện đại, hùng mạnh. Tự hào vì một Việt Nam mạnh mẽ và tràn đầy khát vọng. Tự hào vì hòa bình hôm nay được gìn giữ bằng máu xương, nước mắt và cả trí tuệ của nhiều thế hệ...

Nhưng đi cùng niềm tự hào, một câu hỏi lặng lẽ cất lên: Mình cần làm gì để xứng đáng với cha ông?

Tôi nhớ mình đã xem không biết bao nhiêu lần đoạn clip ngắn được tạo dựng bởi AI trên Tiktok gần đây. "Hòa bình rồi đúng không?" ."Hòa bình đẹp lắm!". Đoạn đối thoại ngắn giữa hai người lính, một đã ngã xuống và một còn ở lại, khiến hàng triệu người xúc động, thấm thía hơn giá trị của hòa bình. Sự tự hào của chúng ta hôm nay, nhất là thế hệ trẻ, chỉ thực sự có ý nghĩa khi trở thành động lực cho kỷ luật học tập, tác phong làm việc chỉn chu, ứng xử văn minh; khi ý thức bảo vệ môi trường, tôn trọng luật giao thông, nâng đỡ người yếu thế trở thành thói quen.

Với gen Z và cả thế hệ Alpha đang lớn lên cùng thế giới số, tôi nghĩ rằng các sự kiện A50, A80 không chỉ là nghi lễ, mà là giờ học công dân ngoài trời. Ở đó có kỷ luật, công nghệ, sức mạnh quốc phòng; có lịch sử được kể lại bằng nhịp bước chân; có hòa bình hiện lên như một thành tựu cần được bảo vệ mỗi ngày. Sức mạnh đất nước không chỉ nằm ở khí tài hay những đội hình đồng bộ, mà trước hết ở con người, nơi mỗi công dân trẻ biết giữ lời hẹn với Tổ quốc: học tập tốt hơn, làm việc chuyên nghiệp hơn, sống tử tế hơn.

Kỷ luật để biến ước mơ thành hiện thực

Ngày xưa trong chiến tranh, trách nhiệm có khi hiện ra rất rõ: ra trận, bám dân, giữ đất. Ngày nay, trách nhiệm lặng lẽ hơn, với hàng ngàn lựa chọn mỗi ngày. Mỗi cú click chuột, mỗi dòng trạng thái, mỗi quyết định nghề nghiệp đều có thể góp một phần vào sự phát triển hay lấy bớt đi một phần niềm tin.

Trách nhiệm trong thời bình của người trẻ, phải chăng nên bắt đầu từ việc nối một sợi dây giữa "tôi" và "chúng ta". Tôi học, không chỉ để có nghề nghiệp mưu sinh, mà để góp một phần phát triển đất nước. Tôi tiêu dùng không chỉ để thỏa thích, mà để ủng hộ sản phẩm của nước nhà. Tôi lên mạng không chỉ để giải trí, mà để lan tỏa điều đúng và dừng tay trước những điều sai…

Sợi dây ấy càng bền khi chúng ta hiểu rằng hòa bình không tự nhiên mà có. Hòa bình được nuôi bằng tri thức khoa học, bằng năng lực cạnh tranh, bằng việc mỗi người biết tự bảo vệ mình trước thông tin độc hại, biết tranh luận trong văn minh, biết phản biện để xây dựng chứ không phải là đạp đổ.

Thế hệ Z, Alpha lớn lên giữa dữ liệu và trí tuệ nhân tạo. Lợi thế là khả năng thích nghi nhanh, học từ nhiều nguồn mở. Thách thức là dễ bị xao động. Để ước mơ có cơ hội thành hiện thực, chúng ta cần rèn thói quen kỷ luật. Kỷ luật trong học tập, trong làm việc, trong nghiên cứu - sáng tạo.

Không thời đại nào mà trách nhiệm xã hội lại gần người trẻ như bây giờ. Chỉ với một nhóm bạn, một chiếc điện thoại, một ý tưởng hay, bạn có thể khởi xướng chiến dịch làm sạch bờ sông, tặng sách cho trẻ vùng sâu, số hóa truyện cổ tích cho trẻ khiếm thị. Công nghệ giúp hành động nhân ái lan nhanh, miễn chúng ta kiên trì và minh bạch.

Đặc biệt, "Văn hóa số" là biên giới mới của đạo đức công dân. Đó là kỹ năng kiểm chứng thông tin, tôn trọng quyền riêng tư, không bóp méo sự thật vì một cú like; là biết bảo vệ mình và bảo vệ người khác trước bạo lực mạng; là dám đứng về phía điều đúng nhưng phản biện có chứng cứ, bằng ngôn từ tôn trọng...

Tự hào là cảm xúc, trách nhiệm là hành động. Hòa bình là món quà cha ông gửi gắm, phát triển đất nước là lời đáp của chúng ta. Tương lai của Việt Nam không chỉ nằm ở những lễ diễu binh trọng đại, mà ở quyết định rất nhỏ hôm nay: bạn sẽ học gì vào tối nay, bạn sẽ nói gì trên mạng xã hội, bạn sẽ từ chối điều gì để bảo vệ môi trường… Khi ấy, niềm tự hào từ A50, A80 sẽ hóa thành động lực lặng thầm đưa đất nước đi xa và đưa mỗi người trẻ chúng ta đến gần hơn với giấc mơ của chính mình.